DUS: ‘Veel meer dan een geprint grachtenpand’

3 juli 2014, 11:06

Vanuit zijn partnernetwerk heeft Architectenweb in samenwerking met DUS Architects een netwerkevenement rond de impact van 3D-printen op de bouw georganiseerd. Een flinke groep geïnteresseerden bezocht dinsdag de bouwplaats in Amsterdam waar DUS Architects werkt aan het 3D-geprinte grachtenpand.

“Waar is het 3D-geprinte huis?” Die vraag krijgt Hans Vermeulen, mede-oprichter van DUS Architects, geregeld van toeristen op de bouwplaats in Amsterdam-Noord. Er staat nog geen grachtenpand op de locatie waar het bureau momenteel aan het printen is. Wel staat er de metershoge 3D-printer, temidden van de muren, meubels en een trap, die met de zogenoemde Kamermaker zijn gemaakt.

Container
De bouwplaats is compact en opvallend schoon. In een ‘bouwkeet’ zijn een expositie, een presentatiezaal en een kantoor ingericht. Daarnaast staat de Kamermaker, de door DUS Architects ontwikkelde 3D-printer, een uitvergroting van de do-it-yourself desktopprinter. Een staande containerconstructie herbergt de feitelijke printinstallatie van 2 x 2 x 3,5 meter. Daarboven bevindt zich de controleruimte, met onder meer de granulaattoevoer en computeraansturing.

De printer is afgeleid van de Ultimaker – het gelijknamige bedrijf is ook partner in het project – die werkt volgens Fused Deposit Modelling. Bij deze 3D-printtechniek legt een spuitmond die horizontaal in alle richtingen kan bewegen een gesmolten filament neer volgens een gewenst pad. In de Ultimaker zakt voor de verticale opbouw een platform; bij de Kamermaker tilt een frame de printkop steeds een fractie hoger.

DUS Architects heeft bewust voor deze 3D-printtechniek gekozen: ze is, technisch en financieel, het meest bereikbaar. Het bureau hecht grote waarde aan een democratische techniek. De Kamermaker zou overal ter wereld moeten kunnen worden gebouwd, toegepast en (wellicht) met lokaal materiaal kunnen werken.

Democratisering en gemeenschap
“Het project draait om veel meer dan alleen het 3D-printen van een grachtenpand”, legt Vermeulen uit. DUS Architects is sterk geïnteresseerd in de consequenties en mogelijkheden die digitale fabricage in het algemeen heeft. Als de aardbol straks negen miljard bewoners heeft, die allemaal gehuisvest moeten worden, kan 3D-printen dan een oplossing bieden? Kan na overstromingen, voor de slachtoffers in de getroffen gebieden snel onderdak worden geprint?

3D-printen heeft effect op het eindresultaat voor de gebruiker, doordat een eenvoudige aanpassingen van ‘files’ (in plaats van complete productielijnen) mass customization mogelijk maken. “In digitale productie is de file de essentie. Een architect kan een template voor een huis uploaden, dat ergens anders ter wereld kan worden gedownload en aangepast aan lokale behoeften of wensen.” Een aantal aanwezigen peinst of hierin een toekomstig verdienmodel voor de architect schuilt, maar Vermeulen hecht groter belang aan een open source-netwerk.

Digitalisering maakt het wereldwijd delen van kennis eenvoudig. “Je kunt snel en overal vandaan kennis verzamelen”, zegt hij, “maar ook eenvoudig via internet files delen – kennis uitwisselen. Dat kan ontwikkeling versnellen.” De daarmee samenhangende vorming van nieuwe gemeenschappen en de mogelijkheid tot bottom up-initiatieven zijn voor DUS Architects ook van belang.

Concreet
Al deze zaken komen aan de orde in de dagelijkse praktijk van het printproject volgens de ‘design by doing’-benadering van DUS Architects. “We zijn architecten, dus uiteraard vinden wij het interessant wat dergelijke processen betekenen als je werkt op een stedelijk schaal”, zegt Vermeulen. Daarbij is de digitale content voor de bouw – in tegenstelling tot bijvoorbeeld in de muziekindustrie – nog bijzonder beperkt. Het willen printen van een huis is een mogelijkheid om tal van nieuwe processen te onderzoeken en ontwikkelen.

Het 3D printen van het grachtenpand is ook een onderzoek naar heel concrete en praktische zaken. Want er wordt wel degelijk ook echt gebouwd. Aan de hand van verschillende geprinte blokken laat Vermeulen zien wat DUS Architects – samen met verschillende partners – onderzoekt en ontwikkelt: materialen, constructies, vormen, verbindingen en kleuren, bijvoorbeeld. Zo zijn de nieuwste bouwdelen verfijnder van structuur of stabiliteit dan oudere.

“Door de input van anderen worden constant onderdelen verbeterd”, aldus Vermeulen. “We zijn geen chemici, maar samen met Henkel ontwikkelen we het printmateriaal.” Momenteel worden de mogelijkheden van biobased materiaal of het hergebruik van PET-flessen onderzocht. “We bouwen aan een netwerk van partijen die alle een deel kennis hebben.”

De eerste kamer
Op de bouwplaats staan onder andere verschillende (organisch) gevormde muren en een bouwdeel dat muren en een trap combineert. “We willen niet denken in muren en vloeren”, legt de architect uit, “maar de kamer als draagconstructieve eenheid. Daarbinnen hebben we verschillende typologieën ontwikkeld, zoals een grachtenpand een combinatie van functies is. Elke kamer bestaat uit elementen, die meer zijn dan alleen een muur of een plafond.”

Het printen van een stuk muur duurt op dit moment zestig uur en kost circa vijftienhonderd euro aan materiaal “Het moet goedkoper worden en in elk geval onder de prijs van beton blijven. Anders heeft het geen zin.” Volgende week start het bureau met het printen van een volledige kamer. Een compleet geprint huis? Nu zit het er nog niet in, maar over drie jaar, verwacht Vermeulen, weet DUS Architects veel over het printen van gebouwdelen en over de processen van het digitaal werken in de bouwwereld.

Trefwoorden

3d printing netwerkevenement kamermaker 3d print canal house dus architects 3d printen amsterdam constructie

1	Gemeenteraad Dijk en Waard stemt in met verdichting De Frans volgens flexibele stedenbouwkundige aanpak woensdag, 29 januari
2	Fibonacci Amsterdam: woongebouw op 'nonchalant aangesneden taartpunt' dinsdag, 28 januari
3	DP6 en Vakwerk ontwerpen nieuw faculteitsgebouw Diergeneeskunde Universiteit Utrecht woensdag, 29 januari
4	Vijftig woningen op oude plek Remigiusschool Duiven vrijdag, 31 januari
5	PosadMaxwan presenteert stedenbouwkundig plan Spoorkwartier Groningen vrijdag, 31 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Architectenweb Podcast | TechArchitect – Gesprek met Jelle Feringa over het 3D-printen van gebouwonderdelen

19 maart 2020

3D-geprinte gevel moet bouwproces optimaliseren

25 april 2017

Grote 3D-prints voor gevel Europa Gebouw

7 januari 2016

Nederlanders ontwerpen verlichting Kapellbrücke

23 september 2014

Haarlemmers 3D-printen eigen stad

25 maart 2015

‘Grootste drempel 3D-printen gebouwen is certificering’

13 oktober 2015

3D-geprinte brug komt in Wallengebied

16 oktober 2015

Netwerkevent: renderingen, van idealisering tot handtekening

19 mei 2016

Do's en don'ts geïntegreerde contracten centraal bij netwerkevent

11 mei 2015

Geïntegreerde contracten: klant wil ontzorgd worden

21 mei 2015

Chinese firma onthult 3D-geprint woonblok

21 januari 2015

Architectenweb netwerkevent: 3D-printen van gebouwen

21 september 2015

3D-geprint mini-buitenhuis voor compacte luxe

30 augustus 2016

Amsterdam krijgt 3D-geprinte stalen brug

16 juni 2015

Netwerkevent rond 3D-printen van gebouwen (+3 video's)

28 september 2015

TU/e neemt 'kingsize' 3D-betonprinter in gebruik

22 oktober 2015

NL in Milaan (3): Bernotat & Co

16 april 2014

Bouw 3D-geprint grachtenpand gaat van start

13 januari 2014

Prijswinnend meubelontwerp door verbindingsstuk

20 mei 2014

Obama bekijkt 3D-geprint grachtenpand

24 maart 2014

NL in Milaan (6): Lilian van Daal

24 april 2014

3D-geprint Landscape House wordt expositieruimte

12 juni 2014

De geest van Bauhaus in geprint paviljoen van DUS

28 maart 2019

Gedaanteverandering galerijflats met 3D-geprinte balkons

19 september 2019

Toon alles

Gerelateerde podcasts

TechArchitect

Gesprek met Jelle Feringa over het 3D-printen van gebouwonderdelen

19 maart 2020

Andere nieuwsberichten

Judit Gaasbeek Janzen treedt toe tot directie OD205

Gisteren, 16:08

Samen met directeur-eigenaar Ralf Hottenträger geeft ze sinds 1 januari leiding aan het Rotterdamse ontwerpbureau voor stedenbouw en landschap.

Carel Weeber overleden op 87-jarige leeftijd

Gisteren, 13:47

Carel Weeber is zondagochtend overleden in het Heilig Hart Ziekenhuis in Leuven, België. De architect, bekend van gebouwen zoals De Peperklip, de Pompenburgflat, de Zwarte Madonna en de Struyck, leed al enige tijd aan de ziekte van Alzheimer.

Cepezed verbouwt voormalig gebouw Aardwetenschappen in Utrecht

31 januari, 3:42

Na oplevering dient het pand de eerste acht jaar als tijdelijke huisvesting voor enkele instituten, daarna gaat het plek bieden aan bedrijven en instellingen uit de duurzaamheidssector.

PosadMaxwan presenteert stedenbouwkundig plan Spoorkwartier Groningen

31 januari, 12:22

Het voormalige spooremplacement ten zuiden van het hoofdstation transformeert tot een wijk met ongeveer vierhonderd woningen, 30.000 m2 aan kantoorruimte en andere functies.

Tunnel onder Ketelmeer kost tussen 1,6 en 3 miljard euro

31 januari, 1:57

Flevoland vindt dat bij het uitwerken van de plannen voor de aanleg van de Lelylijn ook moet worden gekeken naar de haalbaarheid van een tunnel onder het meer.

Meeste woningen erbij in Zuid-Holland, minste in Drenthe

31 januari, 11:26

Het totale aantal woningen dat in 2024 in Nederland is gerealiseerd kwam uit op 82.000, constateert het CBS.

Meer huizen en betere bereikbaarheid nodig bij bouw kerncentrales Borssele

31 januari, 9:04

Verbeter de infrastructuur en de bereikbaarheid, creëer voldoende voorzieningen voor zorg en onderwijs en geef de woningbouw een forse impuls, aldus een advies.

Beyond Space neemt Boring Collection onder zijn hoede

30 januari, 2:22

De Boring Collection, met archetypisch kantoormeubilair in een ‘saaie’ grijze kleur, keert terug bij de bedenkers. Remi Versteeg and Stijn de Weerd zetten de collectie, die op de markt werd gebracht door Lensvelt, voort en breiden het aanbod uit.