Geïntegreerde contracten: klant wil ontzorgd worden

21 mei 2015, 16:43

Afgelopen dinsdag vond in de Architecten Showroom Amsterdam het door Architectenweb georganiseerd netwerkevent over ontwerpen binnen geïntegreerde contracten plaats. Architecten die ervaring hebben met dit soort projecten deelden hun kennis en visie en gingen met elkaar in debat. “De markt vraagt steeds meer om all-in-one-oplossingen.”

Tekst Ronnie Weessies

Floor Arons (Arons & Gelauff Architecten) verzorgde de eerste presentatie, waarbij hij inzoomde op woongebouw De Pontsteiger in Amsterdam. Voor de recessie had het bureau het project voor een woningcorporatie in een traditioneel ontwerpproces al helemaal uitgewerkt. Het project lag daarna echter jarenlang stil. Na een tender heeft Arons & Gelauff Architecten het project helemaal opnieuw ontworpen, dit keer in een consortium binnen een geïntegreerd contract. Dat leverde een heel ander ontwerp op.

Binnen het consortium is het businessplan voor de Pontsteiger helemaal opnieuw ontwikkeld. Door integraal samen te werken en inzet van BIM kon het proces van concept tot uitvoering worden beperkt tot tien maanden. Ook bleek het mogelijk om binnen dezelfde envelop meer verdiepingen te realiseren.

In deze processen lopen traditionele fasen als VO/DO/Bestek steeds meer in elkaar over, constateert Arons. Alle betrokken disciplines verzamelen zich nog steeds iedere week een dag lang in dezelfde ruimte. Zo kan continu met zoveel mogelijk rekening gehouden worden.

In het ontwerpproces van de Ponststeiger beheert Arons & Gelauff Architecten het gezamenlijke BIM-model. Daar heeft het bureau bewust op ingezet. Na een uitgebreid onderzoek hiernaar, weet Arons & Gelauff Architecten precies wat bouwers uit BIM-modellen nodig hebben. Ook het BIM-model van de Pontsteiger is helemaal gericht op de uitvoering.

DBFMO
Over het algemeen werken vrij weinig architecten binnen geïntegreerde projecten, maar Charlotte Griffioen (MVSA Architects) weet niet anders. Na haar afstuderen rolde ze meteen in de wereld van DB tot DBFMO. Ze heeft onder meer meegewerkt aan het recent opgeleverde HagaZiekenhuis in Den Haag.

Met dit project als voornaamste illustratiebron betoogde Griffioen hoe een geïntegreerd bouwproces succesvol kan verlopen. De sleutel tot een goed proces is volgens haar een heldere strategie van begin tot eind. Positionering (als bureau richting bouwers en als architect binnen het proces) en borging van de kwaliteit (direct aan het begin gezamenlijk afspreken wat de belangrijkste dragers van de ruimtelijke kwaliteit zijn en daar vervolgens aan vasthouden) vormen hierbij de hoofdingrediënten.

Volgens Marco Peppel (directeur engineering bij J.P. van Eesteren | TBI) vraagt de markt steeds meer om ‘all-in-one’-oplossingen en willen klanten 'ontzorgd' worden. Consortia moeten anders gezegd op basis van de uitvraag kant-en-klare gebouwen kunnen leveren en de opdrachtgever wil liefst niet meer dan één aanspreekpunt (zoals een hoofdaannemer als J.P. van Eesteren | TBI).

Het is daarbij van essentieel belang dat de verschillende partijen in het consortium toegevoegde waarde hebben voor het proces (‘specialist in eigen vakgebied’), goed kunnen samenwerken (‘specialist in samenwerken’) en denken vanuit de klant. Binnen een consortium dient daarnaast een gedeelde visie te bestaan op zaken als duurzaamheid en project-/procesbeheersing.

Zorgen
BNA-voorzitter Willem Hein Schenk gaf in het afsluitend debat aan dat het door Peppel genoemde ontzorgen van de opdrachtgever hem juist zorgen baart. Hij vraagt zich af of het bouwproces gediend is met een afnemer die op afstand zit en wie niet direct geconsulteerd kan worden. “Moet de opdrachtgever zich niet juist intensief met het project bemoeien?”, stelde hij.

Arons gaf aan dat hij de dialoog met de opdrachtgever niet per se gemist heeft in het ontwerpproces van de Pontsteiger. Volgens Peppel maakt een eenduidige uitvraag een gestroomlijnd proces mogelijk en kan tussentijdse bemoeienis van de opdrachtgever dat proces ook verstoren.

Bij het 'Haga' was er volgens Griffioen wel enige dialoog met de opdrachtgever voorzien en was MVSA Architects in staat om een voorstel neer te leggen om, buiten de originele opdracht om, de gang tussen oud- en nieuwbouw een te verbreden van 9 meter naar 15 meter. Tegen een beperkte meerprijs. De opdrachtgever heeft hier uiteindelijk voor gekozen, wat illustreert dat helemaal geen dialoog in sommige gevallen ten koste kan gaan van de gerealiseerde kwaliteit.

Adviseur Nanet Schaap (Twynstra Gudde) reageerde vanuit de zaal dat zij in haar advies naar opdrachtgevers regelmatig worstelt met de vraag wat in de uitvraag vastgelegd moet worden en wat niet. Je wilt niet zoveel vastleggen, dat dit de creativiteit beperkt. Maar je wilt ook niet zo weinig vastleggen, dat de kans bestaat dat je niet krijgt wat je wilt. Het is zoeken naar de balans daartussen.

Referentie-eisen
Ten slotte waarde ook in de Architecten Showroom Amsterdam het niet te verjagen spook van de proportionaliteit rond. De referentie-eisen zijn bij geïntegreerde opdrachten doorgaans zo hoog, dat er een steeds kleinere groep architecten (maar ook bouwers) er nog voor in aanmerking komt. “Er zijn bijvoorbeeld eigenlijk nog maar vier bureaus in Nederland die ziekenhuizen doen”, merkte Schenk op.

Sprekers en publiek hadden er ook niet echt een oplossing voor, behalve dat de eisen naar beneden moeten. Arons pleitte er daarnaast voor om bureaus op competenties in plaats van referenties te beoordelen, zoals ook in Groot-Brittannië gebeurt.

Trefwoorden

netwerkevenement geïntegreerde contracten architectenweb design & build

1	Rotterdam gestart met metamorfose Hofplein naar groen stadsplein dinsdag, 15 april
2	MVRDV en Zecc Architecten transformeren Heerlense kerk tot stadsbad donderdag, 17 april
3	Hilversumse Architectuurprijs voor projecten van Monadnock en De Koning Architecten dinsdag, 15 april
4	Proeftuin Cajanus van team met HBB groep en FARO wint tender in Haarlem dinsdag, 15 april
5	Martens Willems & Humblé architecten wordt martenswillems architecten woensdag, 16 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Architectenweb netwerkevent: 3D-printen van gebouwen

21 september 2015

Rijksvastgoedbedrijf bezint zich op dbfmo

6 juni 2017

dJGA start adviesbureau voor BIM-diensten

2 juni 2015

Netwerkevent: renderingen, van idealisering tot handtekening

1 juni 2016

Driehoekig blok met uitzicht voor mcg-huis

13 maart 2017

Video: Bouw Woon Leef over Pontsteiger

6 oktober 2017

Netwerkevent: renderingen, van idealisering tot handtekening

19 mei 2016

Architectenweb houdt event rond architectuurfotografie

14 juni 2016

Architectenweb houdt netwerkevent rond ontwerp grootschalige bedrijfsgebouwen

15 maart 2017

Streven naar eenduidige informatie-uitwisseling in bouw

12 januari 2016

Netwerkevent: volgende stappen in circulair bouwen

22 maart 2016

Enquête aanbestedingen leidt tot Kamervragen

24 juli 2015

Architectenweb netwerkevent: impact 3D-printen op bouw

20 juni 2014

BIM van vier kanten belicht in Architectenweb netwerkevent

23 mei 2014

Ontwerp gezond binnenklimaat centraal op netwerkevent

1 september 2014

DUS: ‘Veel meer dan een geprint grachtenpand’

3 juli 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Brede toekenning van monumentenstatus op ENCI-terrein Maastricht

17 april, 5:08

Op het terrein van de voormalige cementfabriek ENCI in Maastricht zijn vijf rijksmonumenten en achttien gemeentelijke monumenten aangewezen. Bij de viering zijn meteen plannen voor herbestemming gepresenteerd.

Bestemmingsplan Rijnhaven Rotterdam definitief

17 april, 3:08

De Raad van State heeft op 16 april alle ingediende zienswijzen tegen het bestemmingsplan voor de Rijnhaven ongegrond verklaard. De ambitieuze gebiedsontwikkeling in het hart van Rotterdam-Zuid kan volledig starten.

Ingrijpende renovatie van een school voor speciaal onderwijs door EVA architecten

17 april, 12:30

Het schoolgebouw van SO Lux in de Utrechtse wijk Zuilen was zo’n vijftig jaar oud en voldeed niet aan de eisen en wensen die nu gelden. Naar ontwerp van EVA architecten is het gebouw gerenoveerd en verduurzaamd.

MVRDV en Zecc Architecten transformeren Heerlense kerk tot stadsbad

17 april, 11:07

In de rijksmonumentale kerk wordt een zwembad gerealiseerd met een verstelbare bodem. Ook kan de gehele kerkvloer onder water worden gezet, zodat de bezoekers kunnen ‘lopen op het water’ en de kerkruimte wordt weerspiegeld in het water.

Emma Scholten benoemd tot partner bij Powerhouse Company

17 april, 4:12

Sinds ze negen jaar geleden in dienst trad, heeft Scholten een centrale rol gespeeld in de ontwikkeling van het internationale architectenbureau.

Corporaties: huurbevriezing bedreigt bouw tienduizenden huizen

17 april, 9:11

Woningcorporaties kunnen de komende jaren tienduizenden minder huizen bouwen op de krappe woningmarkt door de huurbevriezing die de coalitiepartijen zijn overeengekomen in de voorjaarsnota.

Huurders kunnen uit minder huizen kiezen, ook in middensegment

16 april, 9:11

Door de krapte nam de gemiddelde prijs per vierkante meter voor het eerst sinds lange tijd harder toe dan de inflatie.

Minder geloof in afhandeling aardbevingsschade onder dit kabinet

15 april, 4:20

Het vertrouwen van de Groningers in de afhandeling van de schade door de gaswinning is afgenomen sinds het aantreden van het huidige kabinet, meldt onderzoeksgroep Gronings Perspectief.

Joost Wetzel benoemd tot associate bij Mei architects and planners

15 april, 11:15

Sinds zijn start bij het bureau in 2018 heeft Wetzel zich ontwikkeld tot divisieleider ‘Bestaand & Nieuw’, een divisie die zich richt op transformatieprojecten. Daarbij heeft hij zijn expertise uitgebreid met een focus op biobased bouwen en houtbouw.