Locatiegebonden ontwerp voor vliegbasis

19 september 2013, 13:04

Een dreigend zwart object rolt traag op rupsbanden over de startbaan van de voormalige militaire vliegbasis Soesterberg. Het oogt als een nieuw ontwikkeld oorlogstuig, maar het gevaarte van Secret Operation 610 is een kunstwerk van Rietveld Landscape | Studio Frank Havermans, dat ook functioneert als verblijfsruimte voor onderzoekers.

Tekst Robert Muis

Met zijn donkere en hoekige voorkomen doet het object denken aan een stealth-vliegtuig. Die opmerking vindt Ronald Rietveld “helemaal niet erg”, zo zegt hij lachend en licht ‘understated’. “Het moet die dreiging en geheimzinnigheid van de Koude Oorlog hebben. In Shelter 610 hebben straaljagers gestaan; we wilden een object ontwerpen dat die angstaanjagende sfeer terugbrengt. Tegelijkertijd wilden we dat het een functionele ruimte zou zijn.”

Aansluiten bij de plek
De rijdende sculptuur en de thuisbasis Shelter 610 zijn bedoeld als onderzoeksplek voor uiteenlopende disciplines. De opdracht van Vrede van Utrecht, Provincie Utrecht en SKOR was aanvankelijk om een meubelstuk voor de shelter te maken. “Dat vonden we vrij zinloos, want hoeveel mensen komen daar?
Wij hebben voorgesteld iets te ontwerpen dat toegespitst is op de locatie”
vertelt Rietveld. “Je hebt er een landingsbaan van drie kilometer, een shelter die als hij wordt gesloten volkomen donker is, er ligt een natuurgebied om de basis heen. We wilden een ontwerp maken dat zou aansluiten bij het gevoel en de historie van de locatie en dat ruimte zou bieden aan gebruikers die zich echt aan die plek verbinden.”

Het object moest een mobiele werkruimte worden. “We zijn gaan zoeken naar potentiële gebruikers en vonden die onder andere met studenten Aerospace/CleanEra van de TU Delft. Ze ontwikkelen in het object bijvoorbeeld een programma voor het innovatieve, ‘groene’ vliegen van de 21e eeuw”, zegt Rietveld. “Je kunt je voorstellen dat de shelter ook goed bruikbaar is voor onderzoek en experimenten met licht, of dat het object op wisselende plekken wordt neergezet voor natuuronderzoekers. We willen dat de werkruimte gebruikt wordt voor echt experiment en innovatief onderzoek” Het interieur biedt een werkruimte met onder andere inklapbare stoelen en een tafel die met een druk op de knop uit het plafond daalt.

Leegstand gebruiken
Het ontwerpteam, bestaande uit Ronald Rietveld, Arna Mackic en Frank Havermans, is zeker tevreden met het resultaat. “Het feit al dat dit helemaal ter plekke tot stand is gekomen, van het ontwerpen tot het construeren. Dat het hele project daarbij – anderhalf jaar lang – geheim is gebleven, tot de dag van oplevering”, vertelt Rietveld. “Maar zeker ook dat het hele project vanuit de locatie is bedacht en een functioneel resultaat heeft, zijn we heel blij mee.”

Volgens Rietveld zie je daarin ook de uitgangspunten van zowel Rietveld Landscape als Studio Frank Havermans terug. Hij noemt Secret Operation 610 “honderd procent samenwerking”. Toen Rietveld Landscape de opdracht kreeg was het voor het bureau niet meer dan logisch om Havermans erbij te betrekken. De twee partijen kenden elkaar van het project Studio Vacant NL, waarbij ze ontdekten dat hun visies op ontwerpen en de omgang met leegte overeen kwamen. Rietveld ziet dit project ook in het verlengde van Vacant NL. “Je kunt die shelter helmaal volbouwen, maar dat wilden we niet. Dat is typerend voor Rietveld Landscape en voor Frank. Wat we nastreven is leegstand gebruiken voor het faciliteren van innovatieve ontwikkelingen”. Geheime operatie 610 geslaagd.

Trefwoorden

secret operation 610 vliegbasis soesterberg studio frank havermans rietveld landscape onderzoeksruimte kunst

1	OZ presenteert hoogbouwcomplex in de Binckhorst dinsdag, 15 oktober
2	Dutch Design Week 2019: 8 tips woensdag, 16 oktober
3	'Groene' hogeschool voor Floriadeterrein Almere maandag, 14 oktober
4	AM ontwikkelt nieuw kantoorpand naast Station Eindhoven dinsdag, 15 oktober
5	Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld dinsdag, 15 oktober