Het Binnenhof – plenaire zaal Tweede Kamer wordt heel subtiel aangepast

Het fysieke hart van onze democratie – het Binnenhof – wordt gerenoveerd. Bij deze technische update aan de bebouwing verandert er aan de architectuur in basis niets. Toch was hier en daar reden voor subtiele veranderingen. In een serie artikelen zoomt Architectenweb daarop in. De plenaire zaal van de Tweede Kamer wordt op twee vlakken heel subtiel aangepast.

De plenaire zaal van de Tweede Kamer heeft de vorm van een amfitheater. De Kamerleden zitten daarbij als het ware op de tribune, het kabinet en de voorzitter zitten als het ware op het podium, en wanneer een Kamerlid iets bij de 'interruptiebalie' wil zeggen, komt deze dus als het ware het podium op.

De plenaire zaal heeft een lichte helling en om te voorkomen dat het kabinet relatief laag zou komen te zitten, is ‘Vak K’, zoals het genoemd wordt, ten opzichte van het laagste vloerdeel iets verhoogd, naar de mediaan van de zaal als geheel. Dat is hoe architect Pi de Bruijn (de Architekten Cie.) de zaal in de jaren ’80 heeft ontworpen.

“Vanaf het begin heerste onder de Kamerleden echter het gevoel dat ze moeten opkijken naar Vak K”, vertelt Pi. “Hoewel dat bouwkundig gezien dus niet zo is, werd dat wel zo ervaren. In de renovatie doen we daar nu wat aan.”

“Door hoogtes in de zaal subtiel aan te passen komt het hart van het amfitheater iets hoger te liggen. Tegelijkertijd wordt Vak K ook iets verlaagd”, legt Pi uit. De omloop aan de buitenrand blijft hetzelfde als hij was. “Dat is de ‘datum’ van de zaal”, benadrukt hij. Zo blijft de verhouding tot het balkon erboven ook hetzelfde.

De tweede aanpassing aan de plenaire zaal betreft het lichtplan. In het oorspronkelijke ontwerp in de jaren ’80 had Pi de ‘tribune’ al gedacht in iets gedempter licht, zodat de aandacht gericht zou worden op wat er op het ‘podium’ gebeurde. “Dat geeft een mooiere dramatiek in de zaal”, stelt Pi.

De Tweede Kamer wilde voor zijn gevoel echter niet ‘in het donker’ zitten en vroegen om die reden destijds om de zaal egaal te verlichten. Wat ook meespeelde was dat de televisiecamera’s, waar deze zaal ook op ontworpen is, destijds nog minder goed waren en meer licht nodig hadden.

Het lichtplan met de ‘tribune’ in iets gedempter licht is nu getest in de tijdelijke plenaire zaal van de Tweede Kamer. “Daar heeft de verlichting meerdere schakelingen gekregen en konden we zo meerdere varianten testen”, vertelt Pi. “De variant met iets gedempter licht op de ‘tribune’ bevalt daar uitstekend.”

Bij de renovatie van de zaal kan het oorspronkelijke lichtplan daarom nu alsnog uitgevoerd worden. De verlichting wordt vervangen door ledverlichting en de zaal als geheel krijgt meerdere schakelingen, zoals dat tegenwoordig gebruikelijk is. De standaard schakeling krijgt daarbij iets gedempter licht op de zittende Kamerleden.

“Wist je trouwens dat er daglicht binnenvalt tussen de ‘tribune’ en het ‘podium’?”, vraagt Pi met gepaste trots. “Daar zit een lichtstraat, als een subtiele scheiding daartussen. Bijzonder prettig bij vergaderingen overdag.”