Macht - 800 jaar Binnenhof

Impressie van de tentoonstelling

De Ridderzaal circa 1655

'Mantra sober en doelmatig al zo oud als het Binnenhof zelf'

27 september 2021, 16:13

Aanstaande zaterdag start in het Haags Historisch Museum de tentoonstelling Macht - 800 jaar Binnenhof. Gedurende de 5,5 jaar durende verbouwing van het Nederlandse regeringscentrum toont het museum in deze vaste presentatie de ontwikkeling van het Binnenhof, aan de hand van vier thema’s rond het thema macht. Bouw voor de macht is een van de thema’s.

Dat laatste thema past uiteraard bijzonder goed in de soap de zich de laatste jaren ontvouwde rond de renovatie van het Binnenhof. Zo werden de coördinerend architecten voor verbouwing van zowel de Eerste als Tweede Kamer aan de kant gezet, omdat respectievelijk Liesbeth van der Pol en Ellen van Loon te ingrijpende plannen zouden hebben gemaakt.

Zij hielden zich volgens critici binnen het parlement niet aan het mantra ‘sober en doelmatig’. In het geval van Van Loon werd zelfs gesproken van ‘megalomane plannen’, waarbij vooral werd gewezen op haar vermeende voorstel voor een ‘tropische kantoortuin’. De affaire was bepaald niet gespeend van politieke framing, maar de toverwoorden ‘sober en doelmatig’ tekenen de ontwikkeling van het Binnenhof volgens curator Lex van Tilborg al vanaf het begin.

“Het sobere en doelmatige zit vaak in wat er niet is gebeurd met het Binnenhof”, vertelt Van Tilborg. “Het heeft bijvoorbeeld heel lang geduurd voordat de Staten-Generaal besloten om een nieuwe, representatieve ontvangst- en vergaderzaal te bouwen: de Trêveszaal. Daarvoor vergaderde de Staten-Generaal in een zaal die qua decorum weinig om het lijf had. Een Italiaanse bezoeker typeerde die ruimte als een 'povero luogo', een armoedige plek dus.”

Geen verbouwing in de zeventiende eeuw
Daarnaast zou je in de zeventiende eeuw, toen de Republiek op het hoogtepunt van haar macht was, hebben verwacht dat het Binnenhof grootschalig verbouwd zou zijn. “Maar dat is nooit gebeurd. Het Binnenhof bleef ook in die tijd een bonte verzameling van gebouwen”, vertelt Van Tilborg.

“Het gebruik van de Ridderzaal is veelzeggend: vanouds het meest imponerende gebouw op het Binnenhof, symbool van de grafelijke macht, had in de zeventiende eeuw geen politieke functie meer en was in gebruik als overdekte boekenmarkt en loterijzaal. Veel later, in de negentiende eeuw, is de Ridderzaal nog een tijd lang in gebruik geweest als archiefruimte. Over sober en doelmatig gesproken”, aldus de curator.

Ook de verschillende (mislukte) prijsvragen die in de loop van de negentiende en twintigste eeuw zijn uitgeschreven voor de bouw van bijvoorbeeld een nieuwe Tweede Kamer hebben volgens Van Tilborg laten zien dat het op het Binnenhof onmogelijk was om een groots, bouwkundig statement te maken.

“Voor een deel had dat met politieke onenigheid te maken of jury's die het niet eens konden worden over een winnaar, maar ook met spaarzaamheid. Bij een prijsvraag in de jaren 1920 waren het onder meer de hoge kosten voor de bouw van een nieuwe Tweede Kamer die de politiek afschrikten. En dus werd er niks bijgebouwd, maar door interne verbouwingen en een stoelendans probeerde men het chronische ruimtegebrek te tackelen”, aldus Van Tilborg.

Pi de Bruijn
Ook het huidige Tweede Kamergebouw, dat sinds deze zomer is gesloten vanwege de renovatie, kun je volgens Van Tilborg typeren als sober en doelmatig. Zeker wanneer je het ontwerp van architect Pi de Bruijn vergelijkt met eerdere plannen uit de negentiende en twintigste eeuw. “Het is geen groots gebaar, maar juist vrij onopvallend en harmonieus tussen de bestaande bebouwing ingepast”, aldus Van Tilborg.

Trefwoorden

den haag binnenhof haags historisch museum tentoonstelling renovatie binnenhof

1	Plan voor nieuwe buurt op plek hoofdkantoor ABN AMRO op de Zuidas vrijdag, 10 oktober
2	Flat Amsterdam-Noord 'aangekopt' met 53 seniorenwoningen donderdag, 9 oktober
3	‘Alexander Straub zet grote groep vakgenoten weg als niet-relevant’ vrijdag, 10 oktober
4	bureau SLA ontdekt, transformeert en gebruikt rijksmonumentale werkplaats donderdag, 9 oktober
5	Vier genomineerden voor de Abe Bonnema Architectuurprijs 2025 woensdag, 8 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Voorlopig ontwerp nieuwe publieksentree Tweede Kamer gepresenteerd

5 september 2023

MOB naar rechter om verbouwing Binnenhof stil te leggen

15 januari 2024

Renovatiekosten Binnenhof lopen op naar circa 2 miljard

16 april 2024

Het Binnenhof – plenaire zaal Tweede Kamer wordt heel subtiel aangepast

4 juni

Bouwsporen uit 13e eeuw gevonden bij renovatie Binnenhof

7 april

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei

Nieuwe vertraging dreigt voor renovatie Binnenhof

12 mei

Het Binnenhof – nieuwe publieksentree is tegelijkertijd verwelkomend en veilig

2 juni

Zecc Architecten presenteert tijdelijke huisvesting Tweede Kamer

2 september 2021

Terugkijken: Rijksbouwmeester Floris Alkemade in Zomergasten

19 juli 2021

Renovatie Binnenhof valt weer fors duurder uit

12 juli 2021

Kamervoorzitter doet voor jaren het licht uit in Tweede Kamergebouw

9 juli 2021

Kabinet houdt vast aan integrale verbouwing Binnenhof

7 januari 2021

Tentoonstelling over nooit gebouwd Den Haag

24 juli 2019

DP6 maakt plan voor vernieuwing Haags Historisch Museum

12 oktober 2021

Tijdelijke verhuizing ministerie naar Catshuis van de baan

8 november 2021

Risico's rond renovatie Binnenhof kunnen leiden tot meer kosten

15 april 2022

'Werkzaamheden renovatie Binnenhof nemen veel meer ruimte in beslag'

14 december 2022

Renovatie Binnenhof gaat zeker twee jaar langer duren

3 april 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bureau POLO geselecteerd als architect voor nieuw dienstencentrum in Beerse

Gisteren, 13:56

Het bureau POLO heeft een voorontwerp voor een nieuw gemeentelijk dienstencentrum van de gemeente Beerse gemaakt. Het project kwam, in opdracht van de gemeente, tot stand in samenwerking met ontwikkelaar en bouwer Groep Van Roey.

PosadMaxwan en Civic Architects maken plan voor herontwikkeling KMS-terrein Hengelo

Gisteren, 12:16

De gemeente heeft de grond deze zomer aangekocht en gaat in samenwerking met ontwikkelaar Trebbe het historische industriegebied herontwikkelen.

Nieuw shortstayhotel door Houben / Van Mierlo in stationsgebied Den Bosch

13 oktober, 1:47

Het shortstayhotel met 34 studio’s is gebouwd op de plek van het gesloopte Hotel Terminus. De voorgevel is ontworpen op basis van een analyse van de voorgevel van het oude hotel.

ONE Architecture & Urbanism werkt mee aan masterplan transformatie havengebied New York

10 oktober, 4:34

ONE Architecture & Urbanism werkt mee aan de transformatie van een vijftig hectare omvattend havengebied in New York tot een maritieme haven en een woonwijk.

PBL: Ook nieuw plan voor circulaire economie is niet genoeg

Gisteren, 14:42

In de nieuwe versie van het zogeheten Nationaal Programma Circulaire Economie staan ‘vooral veel intenties en plannen’, schrijft het planbureau.

Bossen en bodems in zwaar weer, klimaatraad maakt zich zorgen

Gisteren, 10:24

De klimaatverandering versnelt en de biodiversiteit gaat hard achteruit, terwijl er volgens de WKR steeds meer van de bossen en bodems wordt gevraagd.