Het Kröller-Müller Museum vanuit de lucht gezien

Bjarne Mastenbroek: verander aanbestedingspraktijk in Nederland

19 januari 2023, 15:08

De discussie rond de architectenselectie voor de uitbreiding van het Kröller-Müller Museum in Otterlo maakt ontzettend veel los in de Nederlandse architectengemeenschap. Naar aanleiding van de laatste column van Marjolein van Eig stelt architect Bjarne Mastenbroek de aanbestedingspraktijk in Nederland ter discussie. “Ik ben blij met elke opdrachtgever die denkt: ‘’my ass, ik doe het anders’”, aldus de oprichter van SeARCH.

Tekst Bjarne Mastenbroek

Beste Marjolein,

‘Het gebouw als kunstwerk’. Er is veel over te zeggen, te veel, maar ik wil me eigenlijk beperken tot een paar overwegingen.

Je hebt het over managers met een te grote vinger in de pap en selectiecommissies met verkeerde expertise. Ik zou het geschreven kunnen hebben, helemaal mee eens, lees m’n vele ‘verhalen’ op Insta.

Alleen, dat is juist een gevolg van de verkeerde wijze van aanbesteden, van aanbesteden in het algemeen, want we willen het zogenaamt zorgvuldig doen, democratisch en transparant. Maar als ik dan de (minimum)criteria zie, de ‘afvink-lijstjes’, de zogenaamde transparantie (die er in Nederland totaal niet is, want resultaten zijn altijd geheim, echt bizar) dan blijkt dat het een monstrum is geworden: de Europese aanbesteding in Nederland.

Inderdaad verdienen hier heel wat ‘expert-bv’tjes’ veel geld aan. Maak het complex, problematiseer het en hatsekidee, de macht is geheel aan de manager en de logica is volledig zoek. In veel andere landen zijn prijsvragen geheel openbaar inclusief alle inzendingen en de overwegingen. Zoals het hoort. Maar hier niet, ho maar!

Het gevolg is dat juist aanbestedingen leiden tot een steeds kleiner aantal bureaus die steeds meer hetzelfde kunstje doen; zorgen dat ze minimaal een school in de laatste drie jaar tot en met de aanbesteding van 7.500 m2 in vijf bouwlagen hebben gerealiseerd. Ja zeg. Juist dit leidt tot steeds meer van hetzelfde en een onvermijdelijke schaalvergroting. We weten ondertussen wat voor gevolgen dit heeft.

Jan-met-de-korte-achternaam
Als architectenbureaus werken we steeds meer voor Jan-met-de-korte-achternaam en tegen steeds lagere tarieven. 1,5% van de bouwsom is al veel (ik kreeg van de week letterlijk deze opmerking terug, terwijl ik een bescheiden 3,4% van de bouwsom vroeg).

Ik ben er dus erg voor dat opdrachtgevers welbewust voor een architect kiezen, ook al zou ik natuurlijk graag een nieuwe Kröller-Müller-uitbreiding maken. Het baart me dan ook zorgen dat je al zo geconditioneerd bent dat je niet meer zonder de (verplichte en onzinnige) aanbesteding wil werken.

De shit is dus, iedereen bemoeit zich met alles en het is veel te complex geworden met als gevolg dat er veel misgaat en alles ontiegelijk langzaam, duur en verspillend is.

Ik ben dus blij met elke opdrachtgever die denkt ‘my ass, ik doe het anders’.

Light-versie
Europese aanbestedingen zouden eruit moeten bestaan dat je je interesse in een opdracht kan tonen middels het opsturen van je portfolio (geheel geoorloofd en praktijk in bijvoorbeeld Luxemburg). De opdrachtgever kiest daar vijf bureaus uit die hij bijvoorbeeld persoonlijk bezoekt en daaruit maakt hij een keuze; de light-versie van een Europese aanbesteding.

Of schrijf een prijsvraag uit waarbij de vergoedingen een vast percentage van de opdrachtsom zijn. Stel dat het gebouw een investering vergt van 50 miljoen, dan dienen de vergoedingen voor de prijswinnaars/aankopen minimaal 2% van de bouwsom te zijn, ergo 1 miljoen: de full-versie (hoger/lager percentage, afhankelijk van de opdrachtgrootte).

That’s it! En verder geen gejeremieer meer met allemaal ‘uitvragen’ die niet of minimaal vergoed worden. Wat een zinloze verspilling van talent want het idee dat deze ‘concurrentie ons scherper maakt’ is echt onzin.

We worden continu afgeleid van de lopende opdrachten omdat we ons steeds weer tot het uiterste moeten inspannen om met de volgende ‘beauty contest’ een nieuw werkje te bemachtigen.

Trefwoorden

europese aanbesteding bjarne mastenbroek kröller-müller museum aanbesteding

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
5	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Krijgt Kröller-Müller de opdrachtgever die het verdient?

17 januari 2023

Column

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

Kröller-Müller Museum: ‘We zien een architect als een kunstenaar, en een kunstenaar kiezen we altijd zelf’

10 januari 2023

Column

Ouwe starchitects

8 december 2022

Tadao Ando onderzoekt uitbreiding Kröller-Müller Museum

29 januari 2018

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park

Gisteren, 15:55

Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum

Gisteren, 14:41

Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

Gisteren, 11:35

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Gisteren, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

Gisteren, 13:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

Gisteren, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

Gisteren, 10:03

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

18 april, 4:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.