Het Kröller-Müller Museum vanuit de lucht gezien

Bjarne Mastenbroek: verander aanbestedingspraktijk in Nederland

19 januari 2023, 15:08

De discussie rond de architectenselectie voor de uitbreiding van het Kröller-Müller Museum in Otterlo maakt ontzettend veel los in de Nederlandse architectengemeenschap. Naar aanleiding van de laatste column van Marjolein van Eig stelt architect Bjarne Mastenbroek de aanbestedingspraktijk in Nederland ter discussie. “Ik ben blij met elke opdrachtgever die denkt: ‘’my ass, ik doe het anders’”, aldus de oprichter van SeARCH.

Tekst Bjarne Mastenbroek

Beste Marjolein,

‘Het gebouw als kunstwerk’. Er is veel over te zeggen, te veel, maar ik wil me eigenlijk beperken tot een paar overwegingen.

Je hebt het over managers met een te grote vinger in de pap en selectiecommissies met verkeerde expertise. Ik zou het geschreven kunnen hebben, helemaal mee eens, lees m’n vele ‘verhalen’ op Insta.

Alleen, dat is juist een gevolg van de verkeerde wijze van aanbesteden, van aanbesteden in het algemeen, want we willen het zogenaamt zorgvuldig doen, democratisch en transparant. Maar als ik dan de (minimum)criteria zie, de ‘afvink-lijstjes’, de zogenaamde transparantie (die er in Nederland totaal niet is, want resultaten zijn altijd geheim, echt bizar) dan blijkt dat het een monstrum is geworden: de Europese aanbesteding in Nederland.

Inderdaad verdienen hier heel wat ‘expert-bv’tjes’ veel geld aan. Maak het complex, problematiseer het en hatsekidee, de macht is geheel aan de manager en de logica is volledig zoek. In veel andere landen zijn prijsvragen geheel openbaar inclusief alle inzendingen en de overwegingen. Zoals het hoort. Maar hier niet, ho maar!

Het gevolg is dat juist aanbestedingen leiden tot een steeds kleiner aantal bureaus die steeds meer hetzelfde kunstje doen; zorgen dat ze minimaal een school in de laatste drie jaar tot en met de aanbesteding van 7.500 m2 in vijf bouwlagen hebben gerealiseerd. Ja zeg. Juist dit leidt tot steeds meer van hetzelfde en een onvermijdelijke schaalvergroting. We weten ondertussen wat voor gevolgen dit heeft.

Jan-met-de-korte-achternaam
Als architectenbureaus werken we steeds meer voor Jan-met-de-korte-achternaam en tegen steeds lagere tarieven. 1,5% van de bouwsom is al veel (ik kreeg van de week letterlijk deze opmerking terug, terwijl ik een bescheiden 3,4% van de bouwsom vroeg).

Ik ben er dus erg voor dat opdrachtgevers welbewust voor een architect kiezen, ook al zou ik natuurlijk graag een nieuwe Kröller-Müller-uitbreiding maken. Het baart me dan ook zorgen dat je al zo geconditioneerd bent dat je niet meer zonder de (verplichte en onzinnige) aanbesteding wil werken.

De shit is dus, iedereen bemoeit zich met alles en het is veel te complex geworden met als gevolg dat er veel misgaat en alles ontiegelijk langzaam, duur en verspillend is.

Ik ben dus blij met elke opdrachtgever die denkt ‘my ass, ik doe het anders’.

Light-versie
Europese aanbestedingen zouden eruit moeten bestaan dat je je interesse in een opdracht kan tonen middels het opsturen van je portfolio (geheel geoorloofd en praktijk in bijvoorbeeld Luxemburg). De opdrachtgever kiest daar vijf bureaus uit die hij bijvoorbeeld persoonlijk bezoekt en daaruit maakt hij een keuze; de light-versie van een Europese aanbesteding.

Of schrijf een prijsvraag uit waarbij de vergoedingen een vast percentage van de opdrachtsom zijn. Stel dat het gebouw een investering vergt van 50 miljoen, dan dienen de vergoedingen voor de prijswinnaars/aankopen minimaal 2% van de bouwsom te zijn, ergo 1 miljoen: de full-versie (hoger/lager percentage, afhankelijk van de opdrachtgrootte).

That’s it! En verder geen gejeremieer meer met allemaal ‘uitvragen’ die niet of minimaal vergoed worden. Wat een zinloze verspilling van talent want het idee dat deze ‘concurrentie ons scherper maakt’ is echt onzin.

We worden continu afgeleid van de lopende opdrachten omdat we ons steeds weer tot het uiterste moeten inspannen om met de volgende ‘beauty contest’ een nieuw werkje te bemachtigen.

Trefwoorden

europese aanbesteding bjarne mastenbroek kröller-müller museum aanbesteding

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	MVRDV en Mecanoo bij finalisten in architectuurcompetitie voor ‘landmark’ woensdag, 7 mei
3	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei
4	De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij donderdag, 8 mei
5	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Krijgt Kröller-Müller de opdrachtgever die het verdient?

17 januari 2023

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

Kröller-Müller Museum: ‘We zien een architect als een kunstenaar, en een kunstenaar kiezen we altijd zelf’

10 januari 2023

Ouwe starchitects

8 december 2022

Tadao Ando onderzoekt uitbreiding Kröller-Müller Museum

29 januari 2018

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna

1 uur geleden

De woontoren in Amsterdam Nieuw-West is in opdracht van Woonstichting Lieven de Key ontworpen door Office Winhov en Office Haratori en bouwt in zijn materialisering en gevelplastiek voort op de architectuur van de Westelijke Tuinsteden.

Hedwig Heinsman toont 3D-geprinte optoppingen tijdens Architectuurbiënnale Venetië

Gisteren, 16:13

Gebouwen voorzien van een optopping uit 3D-geprint materiaal; kunstenaar en architect Hedwig Heinsman stelt het voor als een oplossing voor de urgente uitdagingen waarvoor steden zich gesteld zien.

Robuust en energiezuinig depotgebouw voor Utrechtse collecties

Gisteren, 14:10

Op bedrijventerrein Lage Weide, tussen het centrum en Leidsche Rijn, wil gemeente Utrecht een depot voor uiteenlopende collecties realiseren. DP6 architectuurstudio en De Unie Architecten ontwierpen een robuust, compact en energiezuinig gebouw.

EGM architecten weerspiegelt merkidentiteit The Magnum Ice Cream Company in interieur hoofdkantoor

Gisteren, 11:21

The Magnum Ice Cream Company, de verzelfstandigde voormalige ijsdivisie van Unilever, heeft een nieuw hoofdkantoor betrokken in de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

53 minuten geleden

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: aanleg windmolens op land stokt

Gisteren, 12:03

Volgens de RVO is vorig jaar maar voor 127 megawatt aan windmolens bijgebouwd.

Sociale veiligheid TU Delft volgens peiling nog ver te zoeken

12 mei, 5:20

Van de ruim vijfhonderd medewerkers die de vragenlijst invulden, zegt 43 procent in het afgelopen jaar grensoverschrijdend gedrag te hebben ervaren.

Nieuwe vertraging dreigt voor renovatie Binnenhof

12 mei, 10:14

In een rapport over de verbouwing dat BBB-minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting) met de Tweede Kamer heeft gedeeld, staat een nieuw risico op vertraging door “spanning” tussen de planningen van aannemers en de totale planning.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

8 mei, 4:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.