LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014, 18:35

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het tweede deel van de serie een interview met landschapsarchitect Cees van der Veeken van LOLA Landscape Architects.

Tekst Kirsten Hannema

De stad en de natuur staan minder lijnrecht tegenover elkaar dan we vaak denken. Sterker nog: op veel plekken is de versmelting van stad, platteland en vrije natuur allang een feit. Volgens landschapsarchitect Cees van der Veeken van LOLA moeten we dit gegeven beter benutten. “De kunst is om in de toekomst verschillende ruimtelijke systemen te verweven tot een duurzame stedelijke structuur.”

“Het is een interessant spanningsveld”, zegt Van der Veeken over het biënnalethema ‘Urban by Nature’. “Vaak wordt de stad gezien als de vijand van de natuur, of als een plek die mensen de beleving van natuur ontneemt. Maar inmiddels is het leefklimaat in stadstuinen beter voor bijen dan de monocultuur van weidegronden op het platteland.”

Van der Veeken verwijst graag naar een uitspraak Oscar Wilde: “If Nature had been comfortable, mankind would never have invented architecture.“ Het verlangen naar ongetemde wildernis betekent niet dat wij stedelingen daadwerkelijk ‘into the wild’ gaan; het is een kwaliteit dat je vandaag de dag niet meer zomaar opgegeten kunt worden door een wolf. De stad is een hele slimme uitvinding. Als landschapsarchitecten is het zaak deze leefomgeving zo prettig en mooi mogelijk in te richten.”

Poelzone Noord
Water speelt daarbij vaak de hoofdrol. Zo gaat LOLA in Leiden vanuit het bestaande Singelpark een zes kilometer lange ‘botanische tuin’ rond de binnenstad aanleggen. Poelzone Noord in het Westland is een voorbeeld van hoe water van probleem in een kwaliteit verandert. Regelmatig hadden de kassen overlast door overvloedige regenval. Op het moment dat kleinere, versnipperde en verouderde kassen via ruilverkaveling vervangen worden door nieuwere, grotere kassen ontstaat echter ruimte om dit op te lossen.

Voor Poelzone Noord heeft LOLA een ecologische zone annex waterberging ontworpen met recreatieruimte voor fietsers en voetgangers en een brug waar vleermuizen kunnen nestelen. Zo worden verschillende ruimtelijke structuren – landschappelijke, architectonische, ecologische, sociale – met elkaar verweven. Deze aanpak is typisch voor LOLA.

De Dijkenatlas
Naast ontwerpen is er ook een boek in de maak, de Dijkenatlas. Alle Nederlandse dijken worden hiervoor in kaart gebracht. “Het kwam door een opdracht in IJsselmonde, een verstedelijkt eiland onder Rotterdam”, zo verklaart Van der Veeken deze omvangrijke onderneming.“ We ontdekten dat een aantal dijken helemaal geen functie meer vervult bij het buiten houden van het water; daarvoor zijn inmiddels grotere, nieuwe exemplaren gebouwd. Het Waterschap ziet dat als dé dijken. Maar voor de beleving van het gebied zijn juist de oude dijkjes essentieel.

De Dijkenatlas moet helpen om antwoorden te formuleren op de vraag wat de toekomst is van de dijk. Van der Veeken: “Het is een enorm thema, in de stad en daarbuiten, vanwege de op handen zijnde dijkverzwaringen. Moeten we ophogen of niet, wat betekent dat voor het zicht vanuit dorpen? Is er ruimte om gebieden te laten overstromen? Het is eigenlijk raar dat de Nederlandse dijkensysteem nog nooit op deze manier geïnventariseerd en inzichtelijk gemaakt is; de dijk is de belangrijkste uitvinding van de BV Nederland.”

Atelier Brabantstad
Voor de Biënnale werkt LOLA samen met Floris Alkemade Architect en Architecture Workroom Brussels aan het Atelier Brabantstad. Hierbij wordt verondersteld dat Brabant zich ontwikkelt tot een Tapijtmetropool, een meerkernige metropool waar verstedelijking, natuur en landbouw gelijkwaardig naast elkaar bestaan. “Dat wordt niet direct gezien als een positieve ontwikkeling”, weet Van der Veeken. “Het roept bij velen het schrikbeeld op van verkruimeling, maar in Brabant is nog altijd sprake van grote eenheden, verbonden door de ‘verborgen logica’ van het watersysteem.”

“De kunst is om in de toekomst wat traditioneel gescheiden werelden zijn – waterschappen, het buitengebied, steden – slim met elkaar te verweven tot een duurzame landschapsmetropool. Zo hebben we het idee om het stedelijk watersysteem van Breda in te zetten om het verdrogingsprobleem van het buitengebied tegen te gaan.” De resultaten van het onderzoek worden tijdens de biënnale gepresenteerd in de vorm van een reusachtig wandtapijt, vervaardigd in samenwerking met Textiellab Tilburg.

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt.

Trefwoorden

urban by nature de dijkenatlas iabr atelier brabantstad lola landscape architects poelzone noord cees van der veeken lola water singelpark leiden

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei
4	Robuust en energiezuinig depotgebouw voor Utrechtse collecties dinsdag, 13 mei
5	Bouw hout-hybride woontoren in Amstelveen stap dichterbij maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

LOLA: “Laten we stukken wildernis in onze steden creëren”

31 augustus 2022

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

11 april 2014

Van Oord-KWS maakt grootste waterberging

8 april 2014

Rivierengebied herdenkt hoogwater 1995

19 januari 2015

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

29 april 2014

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

15 april 2014

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

16 mei 2014

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

15 april 2014

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

1 mei 2014

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

2 september 2014

Video: introductie IABR-2014-

9 mei 2014

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

16 juli 2014

Speciale vleermuisbrug voor het Westland

29 mei 2015

Nederland wordt waterexpert van Wereldbank

13 oktober 2014

Park Vijversburg uitgebreid met nieuw parkdeel LOLA en Piet Oudolf

24 oktober 2017

Druk programma tijdens IABR-2014-

23 mei 2014

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

30 mei 2014

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

2 juni 2014

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

15 mei 2014

LOLA wint Topos award 2014

18 augustus 2014

Drie Haagse parken worden Internationaal Park

20 november 2015

Nederland investeert twintig miljard in Deltaplan

16 september 2014

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

25 april 2014

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

25 april 2014

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

23 mei 2014

LOLA en KARST winnen prijsvraag Singelpark

5 juli 2012

Architectenweb presenteert TIEN keer TIEN

30 november 2011

FABRIC en LOLA ontwerpen landgoed

8 september 2011

‘Oplossen milieuproblemen begint in de stad’

5 februari 2014

LOLA laat bomen ruisen met installatie

20 juli 2012

IABR–2014–: ecologie van de stad

17 maart 2014

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

2 april 2014

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

19 maart 2014

LOLA belicht stadsranden in atlas

22 maart 2011

Team LOLA breidt park Leeuwarden uit

27 januari 2012

Maaskantprijs voor Jonge Architecten naar LOLA

10 april 2013

Lola ontwerpt Naturalispark Leiden

4 februari 2009

Veenstra: ‘De snelheid van het proces is zowel angstaanjagend als belonend’

15 mei 2019

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Eric-Jan Pleijster over hoogbouw als bergen in het stedelijk landschap

15 november 2021

Andere nieuwsberichten

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

Vandaag, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

Vandaag, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

Vandaag, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren

Vandaag, 08:30

Vanuit het nieuwe atrium in het hart van het museum cirkelt een dubbele trap omhoog. Deze spectaculaire Tornado is ontworpen door Ma Yansong / MAD en culmineert op 24 meter hoogte in een uitkijkplatform.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

Vandaag, 13:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

Vandaag, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

Gisteren, 17:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

Gisteren, 09:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.