School voor geluksvogels
13 juni 2018
Vrije beweging en vrij gebruik van ruimtes vormen de basis van zowel het schoolsysteem als het gebouw van het Integraal Kind Centrum (IKC) de Geluksvogel in Maastricht. In het open plan, een ontwerp van UArchitects, lopen de lokalen door naar de omliggende ruimtes binnen en buiten. Het onderwijs wordt zo niet beperkt door muren en deuren. Het loopt zelfs door tot op het schoolplein en de terrassen op de eerste verdieping.
Het nieuwe gebouw van het Integraal Kind Centrum de Geluksvogel in Maastricht huisvest een basisschool, bibliotheek, een peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang en gymzaal. De school is ontstaan uit een fusie tussen twee basisscholen. Het gebouw staat als een licht paviljoen in het groen, aan de kop van een natuurontwikkelgebied, de zogenaamde Landgoederenzone tussen Maastricht en Meerssen. Deze locatie is gekozen om de sociale structuur van de twee belendende wijken, Limmel en Nazareth, te versterken.
Digitaal lesgeven en milieueducatie staan centraal in deze energieneutrale school en komen tot uitdrukking in het ontwerp van architect Misak Terzibasiyan van UArchitects.
Binaire code
De gevels zijn bekleed met gecementeerde handvorm bakstenen in lichte grijsnuances. De stenen zijn in stapelverband gemetseld met staande strekken, waarbij een deel van de stenen op klamp staan. “Dit patroon verwijst naar nullen en enen in binaire codes en daarmee naar het digitale onderwijs. Naast de entree van de school staat in binaire code de naam van het IKC, maar dat is alleen voor nerds leesbaar. Maar ook wanneer je dit niet weet, verrijkt het reliëf in het metselwerk de gebouwschil”, verklaart architect Terzibasiyan.
Les in de open lucht
Ook de Accoya houten luifels brengen een gelaagdheid in de gevel. Met enige fantasie lijkt het een enorme barcode. De verticale latjes in drie breedtes zullen vergrijzen tot dezelfde grijstint als het metselwerk. De luifels boven beide bouwlagen vormen een recht kader om de schuin geplaatste volumes van de lokalen en gymzaal. De luifel op de verdieping omkadert ook de grote buitenruimte boven het entreegebied. “Dat kader zorgt voor een heel andere ruimtebeleving, het maakt de daktuin is gevoelsmatig tot een echt onderdeel van de school, waar de kinderen les krijgen in de open lucht”, aldus de architect
Ook de ruimte rond de school is ingericht voor educatie: “Het schoolplein heeft verschillende zones waar kinderen spelenderwijs de natuur en de wereld kunnen ontdekken. Er zijn diverse natuurlijke speelruimtes en ze kunnen werken en experimenteren in de milieu-educatietuinen.”
Glaspuien
Grote glaspuien van Reynaers Aluminium, alle gemonteerd door P. van Hoesel, laten de buitenruimte visueel het gebouw inkomen. “Ik heb de vensters weggewerkt achter de gevelbekleding, zodat de openingen in de gevel maximaal doorzicht bieden.” Elk lokaal heeft openslaande deuren naar een buitenruimte. Op twee plekken is een lage pui (ca 1 meter hoog) toegepast: op de zuidhoek van de peuterspeelzaal, waar het zicht naar buiten vanuit de ooghoogte van de peuters prima is, maar wel de zon wordt geweerd. En in de gang naar de kleedkamers en de gymzaal, daar zijn van buitenaf alleen benen te zien van de mensen die er lopen.
De zuidwesthoek naast de entree heeft een grote glaspui, evenals de pui naar het daktuin op het zuiden. “De toepassing van aluminium kozijnen beperkt de totale exploitatiekosten voor de toekomst. En de keuze voor triple glas levert er een substantiële bijdrage aan de energiezuinigheid van dit project”, aldus de architect.
Open verbindingen
Spelenderwijs leren staat ook binnen centraal. Op beide verdiepingen staan vier lokalen als losse volumes via vouwwanden in open verbinding met een centrale ruimte. Wanneer de vouwwanden volledig geopend zijn, lopen de lesruimtes ook fysiek vloeiend in elkaar over.
Deze opzet biedt vrijheid in beweging en ruimtegebruik. Als basis voor zijn ontwerp noemt Terzibasiyan “de manier waarop de gebruikers zich door het gebouw bewegen: als een zwerm vogels. Daarom lopen de educatieve ruimtes vloeiend in elkaar over, niet beperkt door muren en deuren.”
De centrale ruimtes worden gebruikt voor allerhande activiteiten. Op de begane grond grenst deze ruimte enerzijds aan de zone met entreehal, bibliotheek en peuterspeelzaal, en aan de andere kant aan de gymzaal. De gymzaal heeft ook een aparte entree en kan door derden gebruikt worden. Op de verdieping kan men vanuit de centrale ruimte naar de grote daktuin.
De compartimentering in drie zones maakt het gebouw toekomstbestendig. Mocht het gebouw in de toekomst een andere bestemming krijgen, dan kunnen de verschillende compartimenten makkelijk aangepast worden aan nieuwe gebruikers.
Duurzaam en fris
Het gebouw van het IKC de Geluksvogel is zeer duurzaam: het gebouw haalt een GPR-score van 9 en de EPC is nul. Dankzij isolatie, energiebesparende maatregelen en de vele PV panelen op het dak, is het de eerste energieneutrale school in het zuiden van Nederland. Het schoolgebouw levert zelfs opgewekte energie terug aan het netwerk.
Groene architectuur is verweven in het hele interieur door duurzaam gebruik van materialen en planten. Het groen van de educatieve tuinen is doorgetrokken in het interieur. Planten zorgen ook voor een gezond binnenklimaat in de school. Mede door het effectief ventilatiesysteem en de LED verlichting is het gebouw een Frisse School Klasse A.