Afbraak café Bisschop, 1933

Sloop Nieuwezijds Kapel, 1908

Het inmiddels gesloopte Jan Swammerdaminstituut

Het Hoofdpostkantoor, nog overeind, circa 1995

Boek plaatst sloop en bescherming in Amsterdam in historisch perspectief

17 oktober 2024, 11:52

De geschiedenis van Amsterdam is er een van bouwen, maar ook van afbreken. Talloze versies van de stad zijn in de loop der tijd door sloop uitgewist. Hanneke Ronnes en Wouter van Elburg onderzochten de vele planmatige afbraakprojecten in Amsterdam in de afgelopen twee eeuwen en publiceerden hun bevindingen in het boek Sloop. Utopie en protest in Amsterdam van 1800 tot nu.

Er werden altijd goede redenen bedacht om huizen, straten enkele woonwijken te slopen: noodzakelijke doorbraken voor het verkeer, bijvoorbeeld, of het opruimen van achterbuurten, of het uitwissen van ‘lelijke’ architectuur. Zelfs utopische ideeën over het scheppen van een ideale metropool vormden aanleiding voor sloopacties. Economische argumenten gaven meestal de doorslag, concluderen Hanneke Ronnes en Wouter van Elburg.

Daar stond protest tegenover. In de negentiende eeuw begonnen Amsterdammers zich zorgen te maken over het verdwijnen van hun stad. In de twintigste eeuw wisten erfgoedbeschermers, krakers en bewoners van bedreigde buurten op de valreep enkele delen van de oude stad te redden. Die dynamiek van utopie en protest analyseren Ronnes en Van Elburg in hun boek.

Historisch perspectief
Het boek plaatst de golven van sloop waaraan Amsterdamse gebouwen, straten en stadswijken ten prooi vielen in historisch perspectief. Tegelijkertijd staat Amsterdam in het boek model voor de grootschalige sloop die elke Nederlandse stad heeft getroffen. Sloop. Utopie en protest in Amsterdam van 1800 tot nu is gebaseerd op onderzoek dat de auteurs deden in archieven en literatuur en op systematisch door hen verzameld beeldmateriaal.

Volgens de uitgever is het de eerste keer dat deze dynamiek van slopen, bouwen en beschermen is onderzocht over een periode van ruim twee eeuwen. De conclusies van de auteurs noemt de uitgever baanbrekend en relevant voor erfgoedbeschermers, architecten, planologen en bouwers in heel Nederland.
Eerder publiceerden Ronnes en Van Elburg Amsterdam sloopt. Afbraak in de hoofdstad in de 21ste eeuw bij dezelfde uitgeverij.

Auteurs
Hanneke Ronnes is historicus en antropoloog. Zij werkt bij Cultuurwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en is bijzonder hoogleraar bij Kunstgeschiedenis en Landschapsgeschiedenis aan de Universiteit Groningen. Wouter van Elburg is architectuurhistoricus. Hij promoveerde in 2022 aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift over woonhuistypologie tussen 1550 en 1950. Hij is onderzoeker bij Vereniging Hendrick de Keyser en docent aan de Universiteit van Amsterdam.

Sloop. Utopie en protest in Amsterdam van 1800 tot nu (2024), Hanneke Ronnes en Wouter van Elburg. 238 pagina’s, 146 illustraties. Uitgeverij Panchaud, Amsterdam. ISBN 978-90-831136-9-2

Trefwoorden

boek panchaud amsterdam hanneke ronnes sloop wouter van elburg

1	Woongebouw voor gezinnen biedt ruime corridor en gekoppelde terrassen met glijbaan woensdag, 12 november
2	Benthem Crouwel Architects plaatst slotstuk in Paleiskwartier van Den Bosch donderdag, 13 november
3	Den Bosch 'pauzeert' aanbesteding voor ontwerp gebiedsontwikkeling Citadelpoort maandag, 17 november
4	MVRDV en Buro Happold ontwerpen nieuw theater in Veenendaal vrijdag, 14 november
5	Nominaties Zuiderkerkprijs en Geurt Brinkgreve Bokaal 2025 bekend vrijdag, 14 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek belicht hedendaagse sloopwoede in Amsterdam

14 januari 2022

Architectuur uit de jaren tachtig: behouden of niet?

2 juli 2024

IABR, ACAN NL en Academie van Bouwkunst Amsterdam worden partner van HouseEurope!

18 februari

De gebouwde omgeving is een beschreven blad

2 februari 2021

Boekpresentatie en symposium Beter Dan Sloop in vakschool Nimeto

7 februari

Boek Architecture Repurposed gepresenteerd tijdens Avond met Office Winhov

4 september 2024

Ontwerpen met hergebruikte materialen centraal in boek Reuse to Reduce

15 mei 2023

Oude Heineken Hoek aan Leidseplein in Amsterdam gesloopt

17 januari 2022

Sloop Bijlmerbajes begint vandaag

3 oktober 2018

Robbrecht en Daem dreigt gemeente en Boijmans met rechter om sloop vleugel

3 september 2024

Den Haag maakt weg vrij voor sloop SoZa-gebouw Herman Hertzberger

15 december 2023

Publicatie rond circulaire sloop en transformatie van ZIN in Brussel

13 november 2023

Lancering 'marktplaats' voor grote bouwdelen uit slooppanden

1 september 2023

Essays rond globalisering en architectuur na 1945

27 januari

Bezorgde Rotterdammers: stop met sloop betaalbare woningen

10 oktober 2022

Boek over historische ontwikkelingen klimaattechnologie en architectuur

17 maart

Sloopverbod

13 september 2022

Oostvleugel gesloopt voor toekomstig POST Rotterdam

16 mei 2022

Provincie Gelderland start circulaire sloop Prinsenhofgebouw

8 april 2022

Gevel KPMG-gebouw mag worden gesloopt

22 maart 2017

Hubert-Jan Henket komt in actie tegen sloop tuinpaviljoen Boijmans

3 december 2021

Boek belicht Meelfabriek op te transformeren terrein Rotterdam

10 februari 2023

Materialen uit flatgebouw Ivoordreef Utrecht keren terug in nieuwbouw op dezelfde plek

23 februari 2023

Vroeg woonhuis Michel de Klerk gered van de sloop

6 februari 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

SVP ontwerpt 75 woningen op plek Potterij de Zaalberg in Leiden

3 uur geleden

In Leiden is een omgevingsvergunning verleend voor de bouw van 75 woningen op de plek van de voormalige Potterij de Zaalberg. In het ontwerp blijft de historische geschiedenis van de plek langs de kade van de Oude Rijn voelbaar.

Goede gesprekken rond de noviteiten die op Architect@Work in Amsterdam werden getoond

4 uur geleden

Op donderdag 30 en vrijdag 31 oktober 2025 vond Architect@Work plaats in Amsterdam. Met ruim 1.736 bezoekers was deze eerste editie in de Kromhouthal goed bezocht. Een impressie.

Ontwerpend onderzoek van Bright, Bura en Polyfern naar mogelijke ontwikkeling van Almere Pampus

Gisteren, 16:45

Team Pampus* presenteert het Ontwerpend Onderzoek Masterplan voor Boven- en Ondergrond voor Almere Pampus.

BDG Architecten verbouwt Enschedese kwekerij tot De Stadskas

Gisteren, 15:22

Op de plek van de huidige kweekkas aan de Blijdensteinbleekweg verrijst een grotendeels houten gebouw met onder meer horeca, een winkelfunctie en uiteraard een kas.

Landelijke ‘bouwbaas’ is geen goed idee, vinden deskundigen

30 minuten geleden

Zo'n nieuwe functie zou een ‘extra laag in het toch al topzware bureaucratische woonbeleid’ betekenen, staat in een advies.

Zuid-Holland vergunt weer projecten met forse stikstofreductie

2 uur geleden

De provincie gaat vergunningen verlenen voor projecten die weliswaar voor stikstofuitstoot zorgen, maar na afronding wel veel minder dan in de oorspronkelijke situatie.

Vereniging Eigen Huis: criteria energielabel onduidelijk voor huiseigenaar

Gisteren, 14:26

Huiseigenaren weten niet goed wat nodig is om een label op te krikken, constateert Vereniging Eigen Huis in een onderzoek.

Amnesty: Nederlands bouwbedrijf betrokken bij arbeidsuitbuiting Saoedi-Arabië

Gisteren, 10:16

Strukton heeft een rol gespeeld bij de uitbuiting van arbeidsmigranten bij de bouw van een metro in Riyad, meldt Amnesty International.

Verbouwing Binnenhof kost 2,7 miljard euro, zomer 2031 klaar

17 november, 1:19

De laatste officiële inschatting van een einddatum was ‘op zijn vroegst eind 2028’, maar het jaartal 2030 stond ook al in documenten.

Vlaanderen aansprakelijk voor Limburgse schade in tramdebacle

17 november, 9:36

De Vlaamse regering is aansprakelijk voor de miljoenen euro's aan kosten die zijn gemaakt rond de afgeblazen tramlijn tussen Maastricht en het Belgische Hasselt.

Ga naar het nieuws-archief