De Kunstwerf is Publiek gebouw van het Jaar 2023

8 november 2023, 21:25

Tijdens de feestelijke uitreiking van de Architectenweb Awards 2023, op woensdagavond 8 november in het Keilepand in Rotterdam, is De Kunstwerf bekroond als Publiek gebouw van het Jaar 2023. Het is een nieuw onderkomen voor vier verschillende dans- en theatergezelschappen, gelegen in een voormalig industriegebied, net buiten de binnenstad van Groningen. De Kunstwerf is ontworpen door Studio Donna van Milligen Bielke en Ard de Vries Architecten.

De jury ziet in dit project talloze redenen om enthousiast over te zijn. In de functie en betekenis als cultuurgebouw valt het opdrachtgeverschap van de gemeente Groningen te prijzen. Men bood twee jonge architecten de kans om aan een ambitieuze opgave te werken. Daarbij ligt de oorsprong van het project in een daad van verzet tegen landelijke, culturele bezuinigingen. Op stedelijk vlak wordt met dit ensemble een eerder ingezette gebiedsontwikkeling verder kracht bijgezet. De architecten kregen verder de kans om een aanvulling op het bestaande stedelijk weefsel te ontwerpen.

De jury is bij dit project gecharmeerd door de wijze waarop de ontwerpers met het begrip tussenruimte zijn omgegaan. In het geval van De Kunstwerf wisten Donna van Milligen Bielke en Ard de Vries de route van buiten naar binnen (en andersom) in meerdere stappen en gradaties ontwerpen. Het is zo een enfilade van besloten ruimtes, momenten van concentratie en weer expansie geworden. Door de koppeling van binnentuinen ontstaat een ruimtelijke scenografie. Daardoor assimileert het gebouw op prachtige wijze met de stedelijke context en bestaande gebouwen, die deels onderdeel zijn van het ensemble. Het samenspel van ruimtes en gebouwen draagt zo bij aan verassende ontmoetingen. Dat wordt door de jury als een spannend aspect gezien omdat die dramatiek immers aansluit bij de theaterfunctie.

In het materialiseren van de gevel krijgt de assimilatie een vervolg. Hoewel het gebouw vanwege zijn programma relatief weinig ramen heeft, zorgen de opzet en de matglanzende gevel ervoor dat het gebouw naar boven toe lijkt op te lossen. Het geheel oogt daardoor minder gesloten dan verwacht. De identiteit van het gebouwencomplex en de reactie op de omgeving krijgt tevens vorm door de gestileerde kopieën van bepaalde bouwkundige details uit de directe omgeving.

Het gebouwencomplex is georganiseerd rond een centrale binnentuin, een Hortus Conclusus, en de architecten hebben erop ingezet om de plinten hieraan zo levendig mogelijk te maken door daar bijvoorbeeld de foyer aan te leggen. De oude arbeiderswoningen die aan één zijde van de binnentuin liggen, zijn aan het zicht onttrokken door een nieuwe wand met zitjes.

Huis van verschillenden dans- en theatergezelschappen
De Kunstwerf is het onderkomen van vier verschillende dans- en theatergezelschappen die voorheen door de stad zworven van tijdelijke huisvesting naar tijdelijke huisvesting. Het gebouw bevat een verzameling van repetitieruimtes, kleedkamers en kantoren voor ieder gezelschap. De nieuwbouw vormt samen met de omliggende monumenten een serie aan elkaar geschakelde binnentuinen en is met poorten en arcades verbonden met het stedelijke weefsel.

In het ontwerp voor De Kunstwerf staan niet de repetitieruimtes centraal, maar de publieke sfeer daartussen. Ieder dans- en theatergezelschap heeft zijn eigen ruimtes, met een eigen entree aan de publieke ruimtes. De verbinding tussen de gezelschappen vindt plaats in de tussenruimte, in de publieke ruimtes die ze delen.

De wens voor logistiek toegankelijke zalen, in verband met het gebruik van decorstukken, is opgelost door het strategisch plaatsen van een goederenlift en een hijsbalk met balkon. Mede door die voorzieningen konden de zalen ook gestapeld worden.

Het gebouw is aardbevingsbestendig uitgevoerd, gasloos en aangesloten op het WKO-systeem van WarmteStad van de gemeente Groningen. Op alle dakvlakken, inclusief het bestaande monument, zijn zonnepanelen geplaatst. De gevel is extreem luchtdicht uitgevoerd wat luchtinfiltratie en warmteverlies voorkomt.

Nominaties
In de categorie Publiek gebouw van het jaar nomineerde de jury vijf projecten. Naast de winnaar De Kunstwerf (Studio Donna van Milligen Bielke en Ard de Vries Architecten) waren dat Bovenbouwwerkplaats (Studioninedots), Fietsenstalling IJboulevard (VenhoevenCS architecture+urbanism), Museum Paleis Het Loo (KAAN Architecten) en SuperHub Meerstad (De Zwarte Hond).

Jury
De jury bestond dit jaar uit: Rosalie de Boer (Synchroon), Gianni Cito (Moke Architecten), Barend Koolhaas (Studio Barend Koolhaas), Eric van Noord (de Architekten Cie.), Saskia Oranje (DOOR architecten) en Abbie Steinhauser (o.a. deMunnik-deJong-Steinhauser). De inzendingen voor de prijs Publiek gebouw van het Jaar 2023 zijn beoordeeld op maatschappelijke relevantie, vakmanschap, innovatie en duurzaamheid.

Partners
Naast de prijs voor Publiek gebouw van het Jaar zijn op 8 november ook prijzen uitgereikt in de volgende categorieën: Woongebouw van het Jaar, Kantoorgebouw van het Jaar, Schoolgebouw van het Jaar, Zorggebouw van het Jaar en Interieur van het Jaar. Ook is de winnaar van de verkiezing voor Architect van het Jaar 2023 bekend gemaakt.

De Architectenweb Awards 2023 worden mede mogelijk gemaakt door hoofdpartners Reynaers Aluminium en Forster, en partners QbiQ Wall Systems, Kubus, Cerriva en Ambius.

Trefwoorden

architectenweb awards publiek gebouw van het jaar ard de vries architecten donna van milligen bielke oefenruimtes de kunstwerf groningen architectenweb awards 2023

1	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
2	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Schoenenkwartier bekroond als Publiek gebouw van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 toegekend aan de Kunstwerf

8 december 2023

Depot Boijmans Van Beuningen uitgeroepen tot Publiek gebouw van het Jaar 2021

10 november 2021

Foto's uitreiking Architectenweb Awards 2023

9 november 2023

Bezoektip: Museum Boijmans Van Beuningen in het Rijksmuseum

18 december 2023

Stuur nu jullie projecten in voor de Architectenweb Awards 2024!

22 april

Forum Groningen is Publiek gebouw van het Jaar 2020

28 oktober 2020

Ben van der Meer en Michiel Van Driessche worden stadsbouwmeester Groningen

20 december 2023

Museum De Lakenhal: Interieur én Publiek Gebouw van het Jaar 2019

31 oktober 2019

Hotel Jakarta (SeARCH) bekroond als Publiek gebouw van het Jaar 2018

8 november 2018

Team van vijf architectenbureaus maakt winnend ontwerp voor Havenstraat Amsterdam

11 april

Toon alles

Gerelateerde video's

Uitreiking Architectenweb Awards 2023

Sfeerimpressie van een feestelijke avond

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

26 april, 3:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

26 april, 1:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

26 april, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

26 april, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.