Nieuwe directie van architectenbureau van De Twee Snoeken omvat architectuur, interieurarchitectuur en projectmanagement

Nieuwe directie van het architectenbureau van De Twee Snoeken omvat architectuur, interieurarchitectuur en projectmanagement

Marieke Korver, Bert Kaasjager en Joost Roefs vormen sinds kort de nieuwe directie van het architectenbureau van De Twee Snoeken uit Den Bosch. Wat is hun kijk op de positie en koers van het bureau en waar zien zij kansen voor verdere ontwikkeling?

Korver, Kaasjager en Roefs vormen gedrieën de directie van het architectenbureau. Daarboven is nog een algemene directie actief bestaande uit Aart Wijnen, Paul van Pelt en Geertje Cousin-op 't Hoog. Het gehele bedrijf telt momenteel circa 100 medewerkers. Daarvan werken er ongeveer 35 bij het architectenbureau en 65 bij automatisering (verdeeld over BouwConnect en Smart Twin). Verder is de verhouding binnen het bureau tussen architecten en interieurarchitecten ongeveer gelijk, alsmede die tussen vrouwen en mannen.

Total engineering

Van de nieuwe directie is Kaasjager het langst in dienst. Hij werkt al 25 jaar bij het bureau en

was ook al lid van de vorige directie. Hij is projectleider en manager op het gebied van total engineering en stuurt vooral op de technische aspecten van projecten. Total engineering betekent in de praktijk het doorlopen van het gehele proces, van schetsontwerp tot en met uitvoering en directievoering.

Kaasjager: "Het bureau is daarmee ook verantwoordelijk voor het hele ontwerpteam. Dus alle adviseurs worden door ons gecontracteerd." Het illustreert direct een van de onderscheidende aspecten van De Twee Snoeken: Integraal kunnen werken. Door de brede expertise die het bureau in huis heeft kunnen projecten in de volle breedte, en van start tot einde, binnen het team aangestuurd en begeleid worden.

Taakverdeling

Joost Roefs is architect en werkte voorheen, onder andere, voor het bureau diederendirrix. Hij ervaart sinds zijn overstap naar De Twee Snoeken hoe prettig het werken met goed afgestemd projectmanagement op korte afstand binnen hetzelfde bureau is. Roefs: "Het

zorgt voor zoveel meer vrijheid en comfort voor de architect. Die kan zich concentreren op zaken waar zijn kracht ligt en een collega inzetten voor het management."

Marieke Korver, interieurarchitect, sluit zich daarbij aan. "Iedereen doet zo waar men goed in is. Maar je trekt wel nadrukkelijk samen op. Het is echt

een joint venture zo." Die kracht is niet alleen prettig en constructief op de werkvloer, maar is ook zicht- en merkbaar voor opdrachtgevers. Die hebben door die bundeling van capaciteiten binnen een bureau weer een schijf minder waartussen ze moeten schakelen. Opdrachtgevers worden op deze manier dus ontzorgd door de aanpak en kwaliteiten die De Twee Snoeken biedt.

Kaasjager stelt dan ook een duidelijke toename van het aantal total engineering-projecten vast. Dat is ook in de orderportefeuille van het bureau zichtbaar. Daar ligt het accent op complexe opgaven waarbij vaak total engineering wordt gevraagd, zoals scholen en verschillende typen opdrachten van overheden. Bij woningbouw is die vraag vaak net anders en het bureau doet daarin dan ook minder projecten.

Interieur

In de profilering van het bureau valt op dat, naast stedenbouwkundige en architectonische opgaven, ook het interieurontwerp specifiek wordt aangeboden. Volgens Korver zit dat element vaak al in de basale uitvraag van een klant. Soms is de scheidslijn tussen een aanvankelijke architectuuropgave en een aansluitend interieurontwerp nog wat vaag. Dan komt uit het eerste een tweede vraag voort. In sommige gevallen is het bureau uitsluitend als interieurarchitect, en niet als architect, betrokken. Korver: "Het mooiste is natuurlijk als er van meet af aan sprake is van een complete en integrale vraag waarbij architectuur, interieur én projectmanagement met elkaar verbonden zijn."

Volgens Korver is er nog veel te leren van de kijk- en werkwijze van interieurarchitecten. Waar architecten de neiging hebben om vanuit de stedenbouw en met een sterke focus op het exterieur te ontwerpen, zijn interieurarchitecten, volgens haar, veel meer bezig met de wensen van de gebruiker. Om die gebruiker en opdrachtgever verder te helpen ziet De Twee Snoeken het driedimensionaal ontwerpen in VR nadrukkelijk als een kans. Die technologie maakt de ervaring van het ontwerp veel directer en bijna voelbaar. En dat sluit weer goed aan bij de nieuwe koers van het bureau.

Nieuwe koers

Het aantreden van een nieuwe directie betekent namelijk ook een aanpassing van de inhoudelijke koers van het bureau. Het bepalen daarvan is overigens op organische wijze tot stand gekomen, want de drie directieleden werkten al veel samen. Bovendien was de koerswijziging al eerder ingezet. Roefs: "We treden er nu alleen nadrukkelijker mee naar buiten. Wat we al langer doen, wordt nu meer zichtbaar gemaakt." De nieuwe koers betekent in de eerste plaats een afscheid van een abstracte en modernistische ontwerptraditie die De Twee Snoeken lang voorstond. In plaats daarvan ligt het accent nu sterker op innovatief en duurzaam ontwerpen. Volgens de drie directieleden betekent dat een meer sensitieve ontwerpbenadering.

Zichtbaar

Het meer en vaker actief naar buiten treden met visie en strategie, zoals bijvoorbeeld door dit gesprek, is een andere verandering. Het bureau was voorheen gepreoccupeerd met het werken aan projecten. Geen schande natuurlijk, maar aan het uitdragen van de achterliggende visie werd, behoudens met de gerealiseerde projecten, wat minder aandacht besteed. Dat doet het bureau nu wat bewuster, bijvoorbeeld met het geven van lezingen en het schrijven van een column in een vakblad door Joost.

Als voorbeeld van de aangepaste aanpak van ontwerpen en het vergroten van de zichtbaarheid wordt het kantoor voor bouwbedrijf Berghege in Oss genoemd. Architect Roefs en interieurarchitect Korver gaven leiding aan het team dat dit monumentale complex renoveerde. Het gebouw bestaat uit een 19e-eeuws neogotisch deel én een deel dat is in de jaren ’50 werd ontworpen in de Bossche School-stijl. De aandachtigheid en zorgvuldigheid van de aanpak door het bureau werd in 2021 beloond met een nominatie voor BNA Beste Gebouw van het Jaar 2021.

Dit jaar was het bureau genomineerd voor de BNA-prijs Beste Gebouw van het Jaar met de vernieuwbouw van het gemeentehuis van Voorst. Daarvan springt, met name, de innovatieve kalkhennep gevel in het oog. Het gebruik van zachte lijnen, minder sterke contrasten en het gecombineerd ontwerpen van exterieur en interieur worden als onderscheidende elementen gezien. Voor Korver, Kaasjager en Roefs laten beide ontwerpen zien hoe het bureau is teruggekeerd naar de basis en nu veel vaker kiest voor mooie materialen en meer sensitieve architectuur. Daarmee hangt ook de vaker gemaakte keuze voor lokale of voorhanden zijnde materialen samen.

Voorbijganger

Vanuit die optiek stellen de drie ook vast dat het bureau de rol en positie van de architect anders is gaan bekijken. Het gaat om het erkennen dat een architect ‘slechts’ een voorbijganger is in de veel langere ontwikkeling en het bestaan van stad en gebouw. Roefs: "Je bewust zijn van je bescheiden positie als onderdeel van een langere ontwikkeling die gestart is in het verleden en via het heden doorloopt naar de toekomst." Die relativering heeft veel invloed op de manier waarop het bureau denkt en ontwerpt. Er spreekt een duidelijke dienstbaarheid en bescheidenheid naar het gebouw uit. Een ontwerpattitude die zich overigens niet alleen tot historische gebouwen beperkt, maar ook nieuwe ontwerpen beïnvloedt.

Duurzaamheid

Niet alleen door het ontwerpen van het gemeentehuis van Voorst heeft het bureau haar duurzame karakter (her)bevestigd. Korver, Kaasjager en Roefs willen graag benadrukken dat duurzaamheid al heel lang onderdeel uitmaakt van de manier van denken binnen De Twee Snoeken. Dat zit echt in de genen.

Een ander recent voorbeeld daarvan (biobased bouwen) is, bijvoorbeeld, de toepassing van hernieuwbare materialen bij het interieurontwerp voor het Rijkskantoor Belastingdienst in Utrecht. In dit pilotproject biobased bouwen voor het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) is de mogelijke toepassing van populierenhout vergroot. Dit materiaal is in Nederland ruim voorhanden en dat biedt mogelijkheden. Zo is, bijvoorbeeld, door brandproeven certificering verkregen die nu door iedereen gebruikt kan worden.

De Twee Snoeken zet in dit kader ook consequent in op innovatie en kennisvermeerdering. "We zitten elke vier weken bij elkaar om na te denken over het onderwerp en de ontwikkeling van rekenmethodes voor bijvoorbeeld carbon based design." Daarbij worden ook bestaande methodes en richtpunten, zoals het meetpunt van CO₂ (-uitstoot) in een bouwproces of de houdbaarheid van de MPG-standaard, kritisch tegen het licht gehouden.

Toekomst

Voor de komende periode wil de directie blijven inzetten op projecten waar het sterk en goed in is, zoals scholenbouw en gemeentehuizen. De overheid vormt met zeventig tot tachtig procent van de opdrachten een zeer voorname opdrachtenbron. Dat zal naar verwachting niet gaan veranderen. Het consolideren van die positie en het uitbreiden van referentieprojecten is echt een kerntaak. Maar er wordt zeker ook wel gespeurd naar verbreding van de opdrachtenportefeuille én naar nieuwe kansen. Een lang gekoesterde wens is, bijvoorbeeld, om vaker culturele gebouwen, zoals theaters en musea, te kunnen gaan ontwerpen. "Door strategische samenwerkingen met andere architectenbureaus aan te gaan, zetten we daar nu ook concreet op in."

Tenslotte blijft het kunnen aanbieden van total engineering aan opdrachtgevers natuurlijk onverminderd een belangrijke en onderscheidende troefkaart. Dat biedt opdrachtgevers immers het bewezen comfort van een bureau dat strategisch kan denken, ontwerpen en handelen in een proces. Een bureau dat, volgens Korver, Kaasjager en Roefs, heeft aangetoond dat het zeer complexe en langdurige projecten op een gecontroleerde manier, binnen de gestelde termijn en budgetten, tot zeer bevredigende en passende eindresultaten kan brengen.