Mechelse bibliotheek met sporen van kloosterhistorie

22 oktober 2019, 14:21

Onlangs is in het voormalige Predikherenklooster de nieuwe stadsbibliotheek van Mechelen geopend. Korteknie Stuhlmacher Architecten, Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de restauratie van het monumentale klooster en de inrichting van de bibliotheek. Bij de restauratie zijn de sporen van de lange geschiedenis van het zeventiende-eeuwse klooster zichtbaar gelaten, inclusief die van de latere aanpassingen en verbouwingen.

Het barokke kloostercomplex aan de rand van het Mechelse stadscentrum, waar ook een kerk aan vast staat, is vanaf 1650 in fases gebouwd. Nadat het klooster in de achttiende eeuw werd ontwijd, fungeerde het onder meer als kazerne, wapenarsenaal en school. Sinds 1975 stond het gebouw leeg, acht jaar geleden besloot de stad om het te herbestemmen tot bibliotheek.

Korteknie Stuhlmacher Architecten won, in samenwerking met Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek, de bijbehorende Open Oproep met een ontwerp waarin de specifieke karaktereigenschappen van het klooster het vertrekpunt waren voor het ontwerp van de bibliotheek. “De ruimten die de bibliotheek nodig heeft laten zich in het bestaande gebouw inpassen zonder dat ingrijpende veranderingen in de structuur nodig zijn. Het installatieconcept en de manier van restaureren, renoveren en isoleren zijn hierop afgestemd”, aldus het bureau.

Heldere structuur
Het klooster kent een heldere structuur, met een binnenplaats als centrum van het complex. De kerk staat tegen een van de gebouwvleugels en is direct verbonden met de rondgang om de binnentuin. De bibliotheek is verdeeld over drie zones, genaamd ‘nabij’, ‘midden’ en ‘diep’.

Eerstgenoemde zone omvat publieksfuncties zoals de entreehal, het café, ruimten voor lezingen en bijeenkomsten en tentoonstellingsruimten, de zone ‘midden’ bestaat uit de algemene bibliotheek met een uiteenlopende collectie, lees-, presentatie- en werkplekken en de kinderafdeling. Met ‘diep’ worden de ruimten aangeduid waar in stilte kan worden gestudeerd.

De zone ‘nabij’ bevindt zich op de begane grond. De rondgang is ingericht als ‘cyberzone’ en tentoonstellingsruimte. Het café en de eetzaal zijn direct van buitenaf toegankelijk en kunnen als deel van de bibliotheek of zelfstandig functioneren. De binnenplaats dient als terras, maar kan ook als ‘buitenkamer’ worden ingezet voor verschillende activiteiten.

Zolderruimte
De zolderruimte is ingericht als de zone ‘midden’. In deze ruimte, voorzien van een monumentale en beeldbepalende houten constructie, is de bibliotheek voor kinderen en volwassenen ondergebracht. Voor extra daglicht en uitzicht over de stad zijn verschillende dakkapellen en dakramen toegevoegd. In de dakkapellen is tevens de rook- en warmteafvoer verwerkt, zodat de houtconstructie volledig in het zicht kon blijven.

Om het bestaande karakter van de ruimte te behouden, was het nodig om het dak van bovenaf te versterken door een van binnen niet zichtbare staalconstructie, meldt Korteknie Stuhlmacher. De staalconstructie draagt het vernieuwde leiendak en de nieuwe dakkapellen en zorgt er van bovenaf voor dat de bestaande structuur wordt ontlast. De ruimte tussen bestaande bebording en het leiendak is opgevuld met isolatiemateriaal.

Gewelven
De zone ‘diep’ ligt op de verdieping boven de rondgang, waar zich de ruimten van de voormalige kloosterbibliotheek bevinden. Met hun gewelven, verhoudingen en het zachte licht zijn deze ruimten ook uitermate geschikt voor gebruik als klassieke studiebibliotheek, meenden de architecten. De grotere ruimten eromheen zijn ingericht als kantoorruimten en leslokalen.

De kerk wordt in een volgende bouwfase gerestaureerd en dan zoveel mogelijk gelaten als hij was. Conform het prijsvraagontwerp blijft de ruimte leeg om ruimte te bieden voor lezingen, voorstellingen en markten. De stad Mechelen zal in de komende maanden hierover een besluit nemen, laat Korteknie Stuhlmacher weten.

Kazerne Dossin
De nieuwe bibliotheek maakt deel uit van een herontwikkeling van het gebied aan de rand van het centrum, waar ook de tot Holocaustmuseum getransformeerde kazerne Dossin staat. Verder voorziet het project in een nieuw park en eveneens nieuwe woningen.

Trefwoorden

belgië korteknie stuhlmacher architecten predikheren bibliotheek mechelen herontwikkeling predikherenklooster herbestemming klooster transformatie

1	De Nieuwe Eindhoven gaat nieuwe fase in maandag, 27 november
2	Wubben.Chan ontwerpt woongebouw nabij Marconiplein woensdag, 29 november
3	Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten dinsdag, 28 november
4	Grosfeld Bekkers van der Velde wint selectie clubgebouw Roelofarendsveen maandag, 27 november
5	Detail: stamplemen wanden maken badhuis deel van het landschap woensdag, 29 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Architecten presenteren visie op vernieuwing Museum Catharijneconvent

11 maart 2022

Vlaamse architectuur vertaald naar andere stedelijke contexten

21 januari 2020

Historisch klooster in binnenstad Brugge wordt wooncomplex

20 juni

Arie Keppler Prijs 2018 uitgereikt aan vijf projecten

1 oktober 2018

Winnend plan in Brussel voor MLA+ en Korteknie Stuhlmacher

19 juli 2018

Nieuwe onderkomen Van Eesteren Museum geopend

25 oktober 2017

Nederlandse bureaus maken masterplan Mechelen

27 september 2016

Museum van afwezigheid in Mechelen

8 juli 2013

Nieuwe functies in Mechelse Den Dok

11 maart 2013

'Vlietenmuseum toont gelaagdheid Mechelen'

31 augustus 2010

VenhoevenCS presenteert zwembad Mechelen

5 februari 2010

bOb van Reeth ontwerpt Holocaustmuseum

8 mei 2008

Bibliotheek Neude krijgt vijf permanente kunstwerken

13 januari 2020

Raad voor Cultuur bezorgd over tekort aan openbare bibliotheken

11 februari 2020

Nieuwe scholen ogen 'alsof ze er altijd hebben gestaan'

20 februari 2020

VAi presenteert veertiende editie Architectuurboek Vlaanderen

17 juni 2020

Awards

Korteknie Stuhlmacher Architecten

30 augustus 2020

Korteknie Stuhlmacher Architecten – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs

21 september 2020

Interieur als wonderland voor kinderbibliotheek Gütersloh door aatvos

1 september 2021

Toon alles

Gerelateerde video's

Korteknie Stuhlmacher Architecten

Nominatie voor Architect van het Jaar 2020

Andere nieuwsberichten

Contract voor bouw Huis voor de Stad Amersfoort getekend

Gisteren, 15:37

Naar verwachting wordt komend voorjaar gestart met de bouw van het Huis voor de Stad, dat is ontworpen door Kraaijvanger Architects. Het 22.180 vierkante meter omvattend complex komt te staan op de Trapeziumlocatie tussen het station en het Eemplein.

BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen

Gisteren, 13:38

Ook roept de brancheorganisatie voor architecten de politiek op om ruimtelijke kwaliteit te verankeren, de aanbestedingscultuur te verbeteren en te zorgen voor duidelijke en landelijk uniforme wet- en regelgeving ten aanzien van duurzaamheid.

Eerste fase Portugees project van NEXT architects opgeleverd

Gisteren, 11:23

Naar ontwerp van NEXT architects in samenwerking met het lokale bureau Fragmentos is op de plek van een vroegere supermarkt met een grote parkeerplaats een ondergronds winkelcentrum met erboven 35 luxe appartementen gerealiseerd.

Francon opent tijdelijke winkelinstallatie 'Scene' in samenwerking met KAAN Architecten

30 november, 2:14

Het Rotterdamse modelabel Francon opent tijdelijke winkelinstallatie in een gebouw van KAAN Architecten

Zeeland wil meer grip op uitbreidingsplannen recreatiesector

Gisteren, 14:46

In de kustzone van de provincie zijn tussen 2018 en 2022 de meeste vakantiewoningen in heel het land gebouwd.

Portaal en AM slaan handen ineen voor krachtige wijken in regio Utrecht

Gisteren, 10:53

Gebiedsontwikkelaar AM en woningcorporatie Portaal sluiten intentieovereenkomst voor langjarige samenwerking bij ontwikkeling van krachtige wijken in regio Utrecht.