Rli: ‘Behandel de luchtvaart qua uitstoot voortaan als een gewone bedrijfstak’

19 april 2019, 11:16

De luchtvaart heeft qua uitstoot in het rijksbeleid tot nu toe een uitzonderingspositie gehad. Andere mobiliteitssectoren of bedrijfstakken worden meer dan de luchtvaart afgerekend op hun effect op de leefomgeving. De oplopende spanning tussen de groei van de luchtvaart aan de ene kant en de belangen van het klimaat en de leefomgeving aan de andere kant maken een heroverweging van deze uitzonderingspositie noodzakelijk. Dit concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in zijn advies ‘Luchtvaartbeleid: een nieuwe aanvliegroute’ dat vandaag is aangeboden aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat.

Op dit moment wordt de milieuhinder van de luchtvaart vooral beperkt door het stellen van een maximum aan het aantal vliegbewegingen. De Rli bepleit om net als in andere sectoren heldere grenzen voor geluid, hinder, ultrafijnstof en veiligheid van de luchtvaart voorop te stellen. De raad adviseert ook om de opgelegde grenswaarden periodiek aan te scherpen. Hierdoor worden luchtvaartmaatschappijen geprikkeld om de door hen veroorzaakte belasting van milieu en omgeving ‘zo laag als redelijkerwijs mogelijk’ te laten zijn.

Ook zou Schiphol de tarieven voor landingsrechten afhankelijk kunnen maken van de milieuprestatie van de vliegtuigen. Volgens de raad is voor de hinder rond luchthavens een nieuwe norm nodig die beter recht doet aan de beleving van deze hinder. De gestelde normen dienen beter dan nu te worden gemeten en gehandhaafd. Pas nadat de luchtvaart aan de nieuwe vastgestelde normen voldoet, kan het huidige plafond van het maximum aantal vliegbewegingen worden opgeheven.

Beperk nachtvluchten
Slaapverstoring als gevolg van nachtvluchten leidt tot negatieve gezondheidseffecten. Gezondheid wordt op dit moment in de beoordeling van luchtvaart nog maar beperkt meegenomen, stelt de Rli. Hinder in de nacht zou daarom zoveel als redelijkerwijs mogelijk moeten worden teruggebracht.

Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt met behulp van een extra prijsprikkel waardoor vliegen in de nacht substantieel duurder wordt. Een andere optie is om, na een overgangsperiode waarin verdere groei van nachtvluchten niet is toegestaan, over te gaan tot het verbieden van starts in de nacht.

Ontwikkel een nationaal klimaatbeleid voor de luchtvaart
De luchtvaart valt onder de klimaatdoelstelling van Parijs. Er gelden in Nederland echter geen reductiedoelen voor CO2-uitstoot voor de luchtvaartsector. Er zijn wel internationale afspraken maar deze gaan uit van het compenseren van de uitstoot, niet van terugdringing. Alleen al de vliegtuigen die dit jaar vanuit Nederland vertrekken stoten meer dan 12 megaton CO2 uit; zonder aanvullend beleid zal deze uitstoot de komende jaren toenemen.

Ter vergelijking: de rest van de Nederlandse economie mag in 2050 nog slechts 10 megaton uitstoten. Nationaal klimaatbeleid voor de luchtvaart kan naar het oordeel van de raad dan ook niet uitblijven. Omdat het gebruik van duurzame brandstof de meest kansrijke manier is om de CO2-uitstoot van vliegen op korte termijn te beperken, bepleit de raad een bijmengverplichting voor duurzame brandstof op Nederlandse luchthavens. Het prijsverschil met gewone kerosine zou gesubsidieerd moeten worden uit de opbrengst van een hogere ticketheffing om tanken in buurlanden te voorkomen.

Zet in op verbindingen die waardevol zijn voor Nederland in plaats van op zoveel mogelijk verbindingen
Het netwerk van luchtvaartverbindingen is belangrijk voor een goede internationale bereikbaarheid van Nederland. Als maatstaf daarvoor wordt vaak het aantal bestemmingen per luchthaven gebruikt. De raad pleit er voor om beter te onderzoeken welke verbindingen door de lucht echt waardevol zijn voor de welvaart in Nederland. Ook de verbindingen via het spoor, over de weg en over het water moeten bij deze analyse worden betrokken.

Spreek in het beleid ook de reiziger aan
Tegenwoordig is er een groot aanbod van goedkope vliegtickets. De toename van het aantal vliegbewegingen waar dat toe heeft geleid, brengt veel milieuhinder met zich mee. Desondanks wordt de luchtreiziger, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de automobilist, nauwelijks aangezet tot het maken van andere mobiliteitskeuzes, ziet de Rli.

Naast een ticketheffing die het reizigersgedrag daadwerkelijk beïnvloedt en naast meer snelle treinverbindingen als alternatief voor luchtverkeer, adviseert de raad om gedragsbeïnvloeding een vast onderdeel van het luchtvaartbeleid te maken.

Enthousiaste reacties vanuit de Tweede Kamer
Het advies om het luchtvaartbeleid om te gooien vindt weerklank in de Tweede Kamer. Vooral de linkse oppositie is tevreden met het rapport van de onafhankelijke Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli). Die wil dat er strengere eisen aan de luchtvaart worden gesteld. Dat betekent onder meer duurdere tickets en beperking van het aantal nachtvluchten.

Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren meent dat er met het advies een “nieuwe realiteit” is. De partij vindt dat de luchtvaart moet krimpen. Hij is blij dat de raad adviseert heldere grenzen te stellen aan de luchtvaart voor veiligheid, milieu en hinder. Het rapport maakt duidelijk dat de luchtvaart niet meer op de oude weg door kan gaan, aldus Cem Laçin (SP).

“Een kraakhelder advies”, zegt Suzanne Kröger van GroenLinks. “De luchtvaart kan zich alleen ontwikkelen binnen de grenzen van klimaat, omgeving en veiligheid. Die harde grenzen moeten wij als politiek bewaken. Als de CO2 uitstoot van de luchtvaart blijft groeien, dan halen we Parijs nooit. Daarom moet er een CO2-plafond voor luchtvaart nodig."

Volgens Jan Paternotte van regeringspartij D66 biedt het rapport een “oplossingsrichting". Hij vindt het een goed plan om de luchtvaart net zo te behandelen als de rest van de transportsector. Collega Remco Dijkstra (VVD) zei in een briefing van het Rli veel zaken te herkennen waaraan het kabinet werkt zoals de vliegtaks. “Maar soms gaat u een stapje verder."

De Rli benadrukte in de Kamer dat haar advies voor de lange termijn bedoeld is. Ook moet er oog zijn voor de concurrentiepositie van Schiphol en de internationale context. “Niemand is er op uit om de sector te schaden”, zei Niek Koeman van de raad.

Bron: Rli / ANP

Trefwoorden

luchtvaart rli raad voor de leefomgeving en infrastructuur

1	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei
2	Team met Mecanoo en Inside Outside wint tender kavel 1A2 Sluisbuurt woensdag, 21 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland woensdag, 21 mei
5	Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd donderdag, 22 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Energietransitie vereist snelheid en draagvlak

13 december 2018

'Rijk moet anders gaan denken over mobiliteit'

23 mei 2018

'Let bij monument meer op mens en omgeving'

19 december 2017

'Geen apart beleid voor haven en Schiphol'

4 juli 2016

'Hardere aanpak uitstoot broeikasgas nodig'

24 september 2015

Raad wil meer maatwerk bij woningbouw

25 juni 2015

RLI: 'Benut kracht van zelforganisatie burgers'

24 april 2014

Hof wijst eisen voor gezonde lucht af

7 mei 2019

Longfonds: mensen vluchten naar gezonde lucht

4 oktober 2019

Huizenkopers en hypotheekadviseurs weten weinig over funderingsproblematiek

14 november 2024

Rli: ruimtegebruik moet tijdelijker door klimaatverandering

12 juni 2024

Raad roept politiek op: denk meer aan uitvoering bij bouwbeleid

20 december 2023

Kabinet wil nationale aanpak funderingsschade gebouwen en huizen

10 oktober 2023

Adviesraden: overheid geeft niet genoeg aandacht aan zwakke regio

27 maart 2023

Rli: verbeter de natuur ook buiten beschermde gebieden

23 maart 2022

Advies: Meer doen om kwaliteit bodems te verbeteren

29 juni 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd

22 mei, 9:15

Op de cover prijkt het Hertha Mohrgebouw in Leiden, dat is gerenoveerd en uitgebreid door De Zwarte Hond. Er zijn 35 projecten geselecteerd voor het jaarboek, onderverdeeld naar hun historische context.

Voormalig kantoor in Scheepvaartkwartier Rotterdam herbestemd tot woongebouw

22 mei, 5:13

Het herontwikkelingsproject The Caland is officieel opgeleverd. V8 Architects heeft bij de transformatie gestreefd naar een tijdloos gevelontwerp, dat aansluit bij het klassieke straatbeeld in de omgeving.

Wachten in een compositie als van Mondriaan

22 mei, 4:19

De eerste fase van Schiphol Lounge 2, een ontwerp van Beyond Space, is voltooid. De twee zitgebieden van de wachtruimte vertonen een harmonieuze opzet in lijnen en vlakken.

Woongebouw 70lux markeert de entree tot het stadshart van Zoetermeer

22 mei, 12:41

Dal Architecten ontwierp het statige woongebouw 70lux met een klassieke opbouw in een hoge plint, een stedelijke laag en een torenvolume, voorzien van opvallende dieptesprongen.

Zuid-Holland wil in 2027 besluit over uitbreiding Maasvlakte in zee

22 mei, 12:23

Het havengebied is in de afgelopen zeventig jaar al twee keer vergroot door voor de westkust grote hoeveelheden zand op te spuiten.

Rekenkamer: begroting verbouwing Binnenhof ‘onrealistisch laag’

22 mei, 9:44

Toenmalig minister Stef Blok van Wonen presenteerde het oorspronkelijk budget van 475 miljoen euro zonder dat er een ontwerp lag.

Kamer niet gerust op betaalbaarheid stadsverwarming in nieuwe wet

21 mei, 11:36

Voor huishoudens is de mogelijkheid van hoge kosten momenteel reden om geen aansluiting op de lokale stadsverwarming te willen.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

20 mei, 2:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

20 mei, 9:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.