Het nieuwe belastingkantoor in Doetinchem (impressie: MAS Architectuur)

‘Stap niet zomaar in DBFMO-traject’

22 april 2011, 15:46

Een architect zou niet zonder omzien in een DBFMO-traject moeten stappen. Dat zegt Joost Berger van MAS Architectuur, die als architect bij het nieuwe belastingkantoor in Doetinchem betrokken was. De financiële opbrengsten zijn volgens hem gering en de rol van de architect op zijn minst onduidelijk.

Aanbestedingen volgens het principe Design, Build, Finance, Maintain & Operate (DBFMO) vormen het nieuwe evangelie van de rijksoverheid. Door het risico voor zaken als het ontwerp, financiering en onderhoud van nieuwe rijksgebouwen uit te besteden aan de markt, kan er flink bespaard worden op de kosten van deze aspecten en uiteindelijk het totale project.

Berger gaat hier voor een deel in mee, maar plaatst ook zijn kanttekeningen. “Voor de overheid wordt zo’n gebouw misschien goedkoper, maar de maatschappelijke kosten lopen juist op. Kijk alleen maar naar de voorinvesteringen die marktpartijen moeten doen als ze mee willen dingen naar een DBFMO-opdracht.”

Concurrentie
Een DBFMO-project wordt meestal aanbesteed op basis van concurrentie. Wie de beste kwaliteit voor de meest voordelige prijs kan leveren, krijgt de opdracht. Vergeten daarbij wordt volgens Berger de kosten die alle partijen maken en de kleine marges, ook voor architecten. “We zijn uiteindelijk uit de kosten gekomen, maar je houdt er niets aan over.”

In het geval van het Doetinchemse belastingkantoor kregen alleen de drie geselecteerde partijen voor de laatste aanbestedingsfase een onkostenvergoeding en hebben de veertien andere consortia hun werk ‘voor niets’ gedaan. “De vergoeding bedroeg destijds 50.000 euro, niet erg veel. Pas later heeft de overheid DBFMO-vergoedingen verhoogd.”

Leerzaam
Berger prijst net als andere architecten met DBFMO-ervaring het integrale ontwerpproces, waarbij de architect in samenwerking met partijen als installateurs al in de eerste fase van het project kostenbesparende maatregelen kan bedenken en doorvoeren. “Dat is een zeer leerzaam en interessant traject”, zegt de architect.

In het geval van het belastingkantoor hield zijn rol in feite op na het definitief ontwerp, aldus Berger. “Daarna ben je overgeleverd aan het grote geheel, waarbij financiën een grote rol spelen, Zo had bij ons de aannemer besloten in plaats van het voorgestelde gevelsteen een steenstrip te gebruiken. Het ziet er wel ongeveer hetzelfde uit, maar zo hadden we het niet bedoeld.”

Beter gewaarborgd
De rol van een architect zou wat Berger betreft beter gewaarborgd moeten worden, zodat hij tijdens het gehele proces invloed kan houden. Dat is nog een ingewikkeld verhaal, aangezien eisen voor de architectonische kwaliteit contractueel zijn vastgelegd en overleg met de opdrachtgever (de Rijksgebouwendienst) lastig is.

“We overlegden er natuurlijk wel mee, maar we zaten er eerder tegenover dan naast. De Rgd wist precies wat ze wilde, maar mocht niet teveel zeggen omdat ze anders een veel te sturende rol zou krijgen. Zo ontstaat er een vreemd spelletje tussen architect en opdrachtgever.”

“Er heeft een gesprek plaatsgevonden tussen architecten die ervaring hebben met DBFMO. Wij kwamen er niet uit hoe de borging voor de architect beter geregeld kan worden, maar het lijkt ons wel iets waar de Rijksgebouwendienst invloed op kan uitoefenen.”

Aan architecten heeft Berger ook een boodschap. “Stap er alleen in als je het uit idealisme wilt doen. Zoals gezegd is het een interessant traject, waar je veel van leert. Voor een gezonde financiële bedrijfsvoering is het niet ideaal om in DBFMO-aanbestedingen op basis van concurrentie te stappen.”

Meer over ervaringen van architecten met DBFMO (zoals UNStudio bij het nieuwe kantoor van DUO en de Belastingdienst) in AWM 41, dat in week 18 verschijnt.

Trefwoorden

belastingkantoor doetinchem joost berger mas architectuur dbfmo

1	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
2	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Wenckebach – sociale woningbouw met toegevoegde kwaliteiten donderdag, 15 mei
5	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Kromhoutkazerne volledig in gebruik

15 maart 2012

Ketenacademie in najaar van start

2 augustus 2012

Architecten 'gegijzeld' door aanbestedingscultuur

20 juli 2015

Kosten aanbestedingen fors gestegen

24 november 2011

2011: De belangrijkste gebeurtenissen

23 december 2011

Hogere ontwerpvergoeding pps-projecten

9 februari 2009

Aanbesteding defensiemuseum (weer) gestart

1 september 2010

Belastingkantoor Doetinchem geopend

14 april 2011

Vierde kwartaal verdubbeling aanbestedingen

6 januari 2011

Aanbestedingen ontwerpteams rukken op

12 april 2010

‘Architect onafhankelijk adviseur bij DBFMO’

16 juli 2010

Verslag manifestatie Ketenintegratie

20 april 2010

Steunpunt blijft bezorgd over jonge architecten

14 juli 2010

Nieuw markeerpunt voor Groningse skyline

19 april 2011

Koningin opent nieuwe ministerie van Financiën

28 januari 2009

Drie kandidaten voor huisvesting Planbureaus

31 juli 2012

Drie nieuwe partners bij MAS architectuur

14 februari 2019

MAS architectuur ontwerpt mytylschool in relatie met buitenwereld

20 februari 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Voids benadert lastig plangebied als aantrekkelijke leefomgeving

Gisteren, 16:48

In opdracht van de gemeente ’s-Hertogenbosch en woningcorporatie Zayaz heeft bureau Voids het stedenbouwkundig plan en het beeldkwaliteitsplan voor de nieuwe woonbuurt De Donken opgesteld.

Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS

Gisteren, 12:34

In opdracht van NS heeft Arcadis een nieuwe zogenoemde kuilwielenbank voor de onderhoudslocatie Leidschendam ontworpen. De architectuur van het gebouw is sterk bepaald door de situatie op het emplacement en het hergebruik van ‘spoorse’ materialen.

Volume brengt circulaire souvenirs en een grijpmachine naar de Architectuurbiënnale

19 mei, 5:08

Bezoekers van de Architectuurbiënnale in Venetië kunnen in de Giardini proberen een ‘Circular Souvenir’ uit een grijpmachine te vissen. De machine is geplaatst door architectuurtijdschrift Volume; de souvenirs zijn ontworpen door diverse architecten.

Meer woningbouw: graag, maar dan wel goede en gezonde woningen met voldoende daglicht

19 mei, 1:37

Naar aanleiding van het advies dat de commissie STOEP recent publiceerde, benadrukt architect Maarten van Bremen, voorzitter van stichting Dutch Daylight, dat de regelgeving voor bouwkwaliteit uiteindelijk bijdraagt aan fysieke en mentale gezondheid.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

Gisteren, 14:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

Gisteren, 09:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.

Gemeenten krijgen 7.000 euro per gebouwde betaalbare woning

19 mei, 3:05

Dat maakte woonminister Mona Keijzer (BBB) bekend. In 2025 is de grens voor betaalbaarheid vastgesteld op 405.000 euro voor een koophuis.

Marian Herman wordt algemeen directeur ontwikkelaar Edge

19 mei, 1:14

Hij volgt per 1 september de huidige CEO en oprichter van het bedrijf Coen van Oostrom op, die een andere functie gaat vervullen binnen Edge.

KYK Architecten/Quadraat neemt architectenbureau MD2A over

19 mei, 12:59

De beide bureaus richten zich op architectuur op vergelijkbare gebieden en de overname past goed bij de de ontwikkelambitie van KYK Architecten, laat het Goudse bureau weten.