Het nieuwe belastingkantoor in Doetinchem (impressie: MAS Architectuur)

‘Stap niet zomaar in DBFMO-traject’

22 april 2011, 15:46

Een architect zou niet zonder omzien in een DBFMO-traject moeten stappen. Dat zegt Joost Berger van MAS Architectuur, die als architect bij het nieuwe belastingkantoor in Doetinchem betrokken was. De financiële opbrengsten zijn volgens hem gering en de rol van de architect op zijn minst onduidelijk.

Aanbestedingen volgens het principe Design, Build, Finance, Maintain & Operate (DBFMO) vormen het nieuwe evangelie van de rijksoverheid. Door het risico voor zaken als het ontwerp, financiering en onderhoud van nieuwe rijksgebouwen uit te besteden aan de markt, kan er flink bespaard worden op de kosten van deze aspecten en uiteindelijk het totale project.

Berger gaat hier voor een deel in mee, maar plaatst ook zijn kanttekeningen. “Voor de overheid wordt zo’n gebouw misschien goedkoper, maar de maatschappelijke kosten lopen juist op. Kijk alleen maar naar de voorinvesteringen die marktpartijen moeten doen als ze mee willen dingen naar een DBFMO-opdracht.”

Concurrentie
Een DBFMO-project wordt meestal aanbesteed op basis van concurrentie. Wie de beste kwaliteit voor de meest voordelige prijs kan leveren, krijgt de opdracht. Vergeten daarbij wordt volgens Berger de kosten die alle partijen maken en de kleine marges, ook voor architecten. “We zijn uiteindelijk uit de kosten gekomen, maar je houdt er niets aan over.”

In het geval van het Doetinchemse belastingkantoor kregen alleen de drie geselecteerde partijen voor de laatste aanbestedingsfase een onkostenvergoeding en hebben de veertien andere consortia hun werk ‘voor niets’ gedaan. “De vergoeding bedroeg destijds 50.000 euro, niet erg veel. Pas later heeft de overheid DBFMO-vergoedingen verhoogd.”

Leerzaam
Berger prijst net als andere architecten met DBFMO-ervaring het integrale ontwerpproces, waarbij de architect in samenwerking met partijen als installateurs al in de eerste fase van het project kostenbesparende maatregelen kan bedenken en doorvoeren. “Dat is een zeer leerzaam en interessant traject”, zegt de architect.

In het geval van het belastingkantoor hield zijn rol in feite op na het definitief ontwerp, aldus Berger. “Daarna ben je overgeleverd aan het grote geheel, waarbij financiën een grote rol spelen, Zo had bij ons de aannemer besloten in plaats van het voorgestelde gevelsteen een steenstrip te gebruiken. Het ziet er wel ongeveer hetzelfde uit, maar zo hadden we het niet bedoeld.”

Beter gewaarborgd
De rol van een architect zou wat Berger betreft beter gewaarborgd moeten worden, zodat hij tijdens het gehele proces invloed kan houden. Dat is nog een ingewikkeld verhaal, aangezien eisen voor de architectonische kwaliteit contractueel zijn vastgelegd en overleg met de opdrachtgever (de Rijksgebouwendienst) lastig is.

“We overlegden er natuurlijk wel mee, maar we zaten er eerder tegenover dan naast. De Rgd wist precies wat ze wilde, maar mocht niet teveel zeggen omdat ze anders een veel te sturende rol zou krijgen. Zo ontstaat er een vreemd spelletje tussen architect en opdrachtgever.”

“Er heeft een gesprek plaatsgevonden tussen architecten die ervaring hebben met DBFMO. Wij kwamen er niet uit hoe de borging voor de architect beter geregeld kan worden, maar het lijkt ons wel iets waar de Rijksgebouwendienst invloed op kan uitoefenen.”

Aan architecten heeft Berger ook een boodschap. “Stap er alleen in als je het uit idealisme wilt doen. Zoals gezegd is het een interessant traject, waar je veel van leert. Voor een gezonde financiële bedrijfsvoering is het niet ideaal om in DBFMO-aanbestedingen op basis van concurrentie te stappen.”

Meer over ervaringen van architecten met DBFMO (zoals UNStudio bij het nieuwe kantoor van DUO en de Belastingdienst) in AWM 41, dat in week 18 verschijnt.

Trefwoorden

belastingkantoor doetinchem joost berger mas architectuur dbfmo

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen vrijdag, 8 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
5	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Kromhoutkazerne volledig in gebruik

15 maart 2012

Ketenacademie in najaar van start

2 augustus 2012

Architecten 'gegijzeld' door aanbestedingscultuur

20 juli 2015

Kosten aanbestedingen fors gestegen

24 november 2011

2011: De belangrijkste gebeurtenissen

23 december 2011

Hogere ontwerpvergoeding pps-projecten

9 februari 2009

Aanbesteding defensiemuseum (weer) gestart

1 september 2010

Belastingkantoor Doetinchem geopend

14 april 2011

Vierde kwartaal verdubbeling aanbestedingen

6 januari 2011

Aanbestedingen ontwerpteams rukken op

12 april 2010

‘Architect onafhankelijk adviseur bij DBFMO’

16 juli 2010

Verslag manifestatie Ketenintegratie

20 april 2010

Steunpunt blijft bezorgd over jonge architecten

14 juli 2010

Nieuw markeerpunt voor Groningse skyline

19 april 2011

Koningin opent nieuwe ministerie van Financiën

28 januari 2009

Drie kandidaten voor huisvesting Planbureaus

31 juli 2012

Drie nieuwe partners bij MAS architectuur

14 februari 2019

MAS architectuur ontwerpt mytylschool in relatie met buitenwereld

20 februari 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 toegekend aan de Kunstwerf

8 december, 5:15

De Abe Bonnema Architectuurprijs 2023 is toegekend aan de Kunstwerf in Groningen. De prijs, waaraan een geldbedrag van 50.000 euro, is vrijdagmiddag overhandigd aan de architecten van het project, Ard de Vries en Donna van Milligen Bielke.

Veertigjarig oeuvre Mecanoo centraal in monografie

8 december, 2:41

Vrijdag wordt officieel een monografie van Mecanoo gepresenteerd. Het boek Mecanoo People Place Purpose Poetry biedt een overzicht van het oeuvre dat het bureau in de afgelopen veertig jaar ontwierp.

Anterieure overeenkomst BuitenStad Hoorn ondertekend

8 december, 11:30

SVP Architectuur en Stedenbouw heeft in samenwerking met Copijn landschapsarchitecten het stedenbouwkundig plan opgesteld voor BuitenStad, een nieuw te verrijzen woonwijk in Hoorn.

3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen

8 december, 10:38

De ontwikkelaars VORM en MRP en het Deense architectenbureau 3XN hebben het ontwerp gepresenteerd voor een gebouw met luxe appartementen op het vroegere Norfolkterrein in Scheveningen.

Provincie Zuid-Holland: 29.000 woningen erbij door optoppen

8 december, 3:26

De provincie Zuid-Holland gaat in de zoektocht naar de schaarse ruimte om huizen te bouwen nadrukkelijk kijken naar al bestaande woningen.

Rotterdam onderzoekt mogelijke fraude bij renovatie Boijmans en De Doelen

8 december, 1:12

Ook is er vooruitlopend op dat onderzoek een ambtenaar geschorst, meldt een woordvoerder van de gemeente.

Overijssel dreigt te stoppen met PPLG als Rijk niet betaalt

8 december, 12:03

De provincie Overijssel dreigt te stoppen met de uitvoering van het Provinciaal Programma Landelijk Gebied als de rijksoverheid geen geld hiervoor beschikbaar stelt.