Aanbestedingen ontwerpteams rukken op

12 april 2010, 12:02

Opdrachten voor architectendiensten worden in toenemende mate aanbesteed in ontwerpteamverband. In het eerste kwartaal van 2009 gold dat slechts voor een enkele aanbesteding; in het eerste kwartaal van 2010 gaat het om 35%. Daarbij valt de groei van het aantal aanbestedingen van integrale opdrachten (DB-DBFMO) op.

In het eerste kwartaal van 2010, waarin de wisseling van de gemeenteraden heeft plaatsgevonden, is het aantal aanbestedingen van architectuuropdrachten gedaald ten opzichte van een jaar geleden (44 tegenover 53 aanbestedingen). Dat constateert Steunpunt Architectuuropdrachten en Ontwerpwedstrijden naar aanleiding van haar ervaringen in het eerste kwartaal van dit jaar.

Het aantal aanbestede architectendiensten is nagenoeg gehalveerd (23 tegenover 41) ten opzichte van 2009. Bekeken vanaf de inwerkingtreding van het BAO lijkt het aantal in het eerste kwartaal min of meer stabiel, met 2009 als ‘uitschieter’. Het aantal ontwikkelopdrachten met ontwerpcomponent is bijna verdubbeld (21 tegenover 12) ten opzichte van 2009. Ook over een langere periode is sprake van een opgaande lijn.

Lagere eisen
De hoogte van de omzeteis is in het eerste kwartaal van 2010 aanzienlijk gedaald. Met name de gemiddelde omzeteis van € 641.304 bij aanbestedingen voor architectendiensten ligt significant lager dan de gemiddelden die het Steunpunt Architectuuropdrachten in 2009 vastgesteld heeft. In het eerste kwartaal van 2010 zijn omzeteisen boven de € 750.000 eerder uitzondering dan regel.

Dat wil niet zeggen dat alle problemen opgelost zijn. Het mededingingbevorderende effect van lagere omzeteisen werd in meerdere gevallen ongedaan gemaakt door (bereidheidverklaringen tot het verstrekken van) bankgaranties, fors verhoogde beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen. In een enkel geval werd een omvang van de orderportefeuille van het lopende jaar van ten minste € 1,5 miljoen geëist.

Ontwerpteams
Ruim een derde van de aanbestedingen van architectendiensten heeft betrekking op ontwerpteams (35%). De wenselijkheid van het aanbesteden van ontwerpteams is al enige tijd actueel. Voorstanders wijzen op de ongewenste ‘gedwongen huwelijken’, waarbij architecten na opdrachtverlening gekoppeld worden aan door de opdrachtgever geselecteerde overige adviseurs. Aanmelding in ontwerpteamverband stelt architecten in staat samenwerking te zoeken met door hen geprefereerde adviseurs. Bovendien hoeft de opdrachtgever slechts één selectieprocedure te doorlopen voor alle (ontwerpende) adviseurs.

Tegenstanders wijzen erop dat een team zo goed is als zijn zwakste schakel. Het kan gebeuren dat de beste architect niet geselecteerd kan worden, omdat hij of zij zich verbonden heeft met minder geschikte adviseurs. Daarom splitst de Rijksgebouwendienst een integrale ontwerpopdracht meestal uit in meerdere percelen, zodat per perceel de beste adviseur geselecteerd kan worden.

‘Run’ op technische bureaus
In de praktijk leiden strikte regels regelmatig tot problemen bij het aanbesteden van een ontwerpteam. Zo wordt vaak het beginsel gehanteerd dat iedere gegadigde zich slechts één maal mag aanmelden. Er zijn echter nauwelijks bureaus die beschikken over alle benodigde disciplines voor een integrale ontwerpopdracht.

Dit betekent dat zij een samenwerkingsverband moeten aangaan of gebruik moeten maken van onderaanneming. Echter, er zijn veel meer geschikte architectenbureaus dan technische adviseurs die een grote, complexe opdracht aankunnen. Het gevolg is een ‘run’ op geschikte technische adviseurs door architecten die aan een aanbesteding mee willen doen. Dit bevordert het samenwerkingsklimaat niet en zet architectenbureaus die slechts een dag na publicatie kennis van de opdracht nemen, vaak effectief buitenspel.

Technische bureaus vaker laten inschrijven
Steunpunt Architectuuropdrachten & Ontwerpwedstrijden stelt daarom dat er veel voor te zeggen is om het algemene beginsel, dat een gegadigde zich slechts één maal mag aanmelden, aan te passen voor het aanbesteden van ontwerpteams. Wanneer technische adviseurs samen mogen werken met meerdere architecten, kunnen meerdere architecten zich kwalificeren waardoor de marktwerking per saldo vergroot wordt. Uiteraard mag een architectenbureau zich wel eenmaal aanmelden.

Een andere praktisch alternatief zou zijn in eerste instantie uitsluitend architecten te selecteren die pas in het kader van hun inschrijving een ontwerpteam hoeven te presenteren. Uitsluiting van onderaanneming (wettelijk niet toegestaan) en het limiteren van het aantal deelnemers binnen een samenwerkingsverband (bij voorbeeld maximaal 3 ondernemingen terwijl het ontwerpteam over 9 disciplines moet beschikken) leidt vaak ook tot problemen.

KOMPAS light
De handleiding KOMPAS light werd onder grote publieke belangstelling gepresenteerd op de 2e EU Aanbestedingendag op 3 december 2009 te Amersfoort. Vanaf 14 december was KOMPAS light online beschikbaar. In het eerste kwartaal van 2010 zijn er 3 aanbestedingen door 3 verschillende aanbestedende diensten opgezet aan de hand van KOMPAS light.

Trefwoorden

dbfmo steunpunt ontwerpwedstrijden europese aanbesteding integrale ontwerpopdrachten kompas light

1	Groen licht in Haarlem voor groot woningbouwproject Spaarnepoort woensdag, 9 april
2	Kantoorgebouw in Maastricht gaat mix aan bewoners huisvesten maandag, 14 april
3	Rotterdam krijgt nieuw Collectiecentrum in Zevenkamp woensdag, 9 april
4	VenhoevenCS verrijkt campus TU/e met woongebouwen in moderne traditie vrijdag, 11 april
5	Een galerie waar wonen en tentoonstellen in elkaar overvloeien donderdag, 10 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Steunpunt start discussie over KOMPAS DB

5 oktober 2011

Rapport Europees aanbesteden gepresenteerd

18 oktober 2010

Open Oproep opgenomen in nieuw KOMPAS

12 september 2012

Drie kandidaten voor huisvesting Planbureaus

31 juli 2012

Steunpunt: ‘aantal aanbestedingen neemt af’

1 juli 2011

Resultaten bouwers minder door faalkosten

14 september 2010

Belastingkantoor Doetinchem geopend

14 april 2011

Aanbestedingen worden eenvoudiger

28 maart 2011

Vierde kwartaal verdubbeling aanbestedingen

6 januari 2011

‘Architecten moe van aanbestedingen’

1 oktober 2010

‘Stap niet zomaar in DBFMO-traject’

22 april 2011

‘Architect onafhankelijk adviseur bij DBFMO’

16 juli 2010

Kromhoutkazerne volledig in gebruik

15 maart 2012

Verslag manifestatie Ketenintegratie

20 april 2010

Architecten 'gegijzeld' door aanbestedingscultuur

20 juli 2015

Ervaringseisen grootste pijnpunt aanbestedingen

15 december 2010

TU Delft houdt symposium aanbestedingen

28 september 2010

BNA: orderportefeuilles vier procent gestegen

23 september 2010

Steunpunt blijft bezorgd over jonge architecten

14 juli 2010

Nog meer mis bij Europese aanbestedingen

13 april 2010

Resultaten Aanbestedingendag besproken

12 oktober 2009

‘Omzeteisen te fors voor veel architecten’

13 januari 2010

Nieuw Aanbestedingsreglement (ARW) in werking

4 augustus 2004

Minister: geen omzeteisen voor architecten

9 oktober 2008

Site aanbestedingskalender groot succes

26 mei 2005

Nieuwe aanbestedingsregels in werking

19 augustus 2004

Bouwend Ned.: 'Aanbestedingswet blijft te beperkt'

21 maart 2006

Bjarne Mastenbroek pleit voor nieuwe autoriteit

29 augustus 2008

Handleiding voor aanbestedingen gelanceerd

15 december 2009

Innovatieve aanbesteding door Atelier PRO

30 mei 2008

Online aanbestedingshandleiding gelanceerd

4 december 2009

bbn adviseurs meest gevraagd adviesbureau

16 december 2009

EU regels contraproductief bij architectenselectie

8 april 2005

‘Aanbestedingswet juridisch niet houdbaar’

28 augustus 2009

Europa wil meer 'groen' aanbesteden

24 juni 2008

BNA wil kennisinstituut Europees aanbesteden

2 december 2008

Bijeenkomsten BNA over Europees aanbesteden

17 februari 2005

BNA spreekt Kamercommissie over aanbesteden

28 maart 2007

BNA Meldpunt Architectenselectie gestart

5 januari 2009

Veel ernstige klachten over aanbestedingen

7 april 2009

Rijksbouwmeester maakt leidraad aanbesteden

9 oktober 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Proeftuin Cajanus van team met HBB groep en FARO wint tender in Haarlem

Vandaag, 15:19

Met het winnende plan presenteert HBB Groep, in samenwerking met onder andere architectenbureau FARO, een toekomstbestendige wijk die zich kenmerkt door diversiteit in gemeenschappen en woningtypologieën en een circulair, Paris Proof ontwerp.

Rotterdam gestart met metamorfose Hofplein naar groen stadsplein

Vandaag, 13:01

De werkzaamheden om van het bekende plein in het centrum van de stad een groen stadsplein te maken zijn gestart. In de eerste helft van 2028 moet de gedaantewisseling, naar ontwerp van Juurlink+Geluk, compleet zijn.

Verlaten kade achter Schiehavenhallen vormt festivalhart Rotterdam Architectuur Maand

Vandaag, 11:10

Met behulp van onder meer gevonden en gedoneerd hout zal de kade door de bureaus Placebased, Gore Tengels en Studio Architectuur Maken worden omgetoverd tot het hart en testlocatie van de RA Maand.

Hilversumse Architectuurprijs voor projecten van Monadnock en De Koning Architecten

Vandaag, 10:15

De publieksprijs ging naar het historische pand aan de Kerkstraat dat is gerenoveerd door De Koning Architecten. De vakjury koos het groen-roze-gele wooncomplex Volante, ontworpen door Monadnock, als winnaar.

Minder geloof in afhandeling aardbevingsschade onder dit kabinet

Vandaag, 16:20

Het vertrouwen van de Groningers in de afhandeling van de schade door de gaswinning is afgenomen sinds het aantreden van het huidige kabinet, meldt onderzoeksgroep Gronings Perspectief.

Joost Wetzel benoemd tot associate bij Mei architects and planners

Vandaag, 11:15

Sinds zijn start bij het bureau in 2018 heeft Wetzel zich ontwikkeld tot divisieleider ‘Bestaand & Nieuw’, een divisie die zich richt op transformatieprojecten. Daarbij heeft hij zijn expertise uitgebreid met een focus op biobased bouwen en houtbouw.