Boek biedt persoonlijk beeld van architect H.P. Berlage

17 november 2022, 15:49

Bij uitgeverij Prometheus is het boek Heb ik dat gemaakt? De vormende jaren van H.P. Berlage, Bouwmeester verschenen. Zoals de titel al verraadt, beschrijft auteur Max van Rooy de periode vóór de glanzende loopbaan van de invloedrijke architect. Het levert een persoonlijk beeld op van een architect

Hendrik Petrus Berlage (1856-1934) is een architect die er bij iedereen die iets met architectuur heeft is ingeramd. De man die de beroemde, naar hemzelf vernoemde Beurs in Amsterdam ontwierp, evenals het Haagse Gemeentemuseum, Plan Zuid en tal van andere monumentale gebouwen en plannen. Hij geldt bovendien als een belangrijke overgangsfiguur van het negentiende-eeuwse naar het moderne bouwen, al verschillen de meningen erover of hij echt een modernist was.

Berlage is ook een architect die je alleen van zijn werk en de architectuurencyclopedieën kent - zijn levensloop of wat voor persoon hij was, is voor de meeste mensen een raadsel. Daarom is het aardig en interessant dat Max van Rooy nu een biografie over de man heeft geschreven, helemaal omdat de auteur een kleinzoon van Berlage is. De informatie die alleen van familieleden kan komen en de persoonlijke foto’s (alleen al de prachtige vakantiekiekjes) maken het boek des te intiemer.

Van Rooy focust zich in zijn boek op de jeugd en vormende jaren van Hein (ooit geweten dat de man Hein heette?) Berlage, waarin hij zich als telg uit een gegoede Amsterdamse familie ontwikkelde tot een uitmuntend architect en vaardig netwerker. We lezen over de jonge ‘Heintje’ en zijn familie, de oude en nieuwe gebouwen die hem omringden en de vorming van zijn ideeën. En niet te vergeten, het ontstaan van zijn old boy’s network waaraan hij later veel opdrachten dankte.

Ook de invloeden van Pierre Cuypers (door een verhuizing naar de Vondelstraat kwamen Berlage en zijn familie letterlijk binnen zijn imprerium-in-opbouw te wonen), Karl Friedrich Schinkel (die geldt als Berlages held) en Gottfried Semper komen aan bod. Daarnaast wijdt Van Rooy hoofdstukken aan Berlages vormende reizen door Zwitserland, Duitsland en Italië, voornamelijk als onderdeel van zijn Grand Tour, evenals Berlages eerste betrekking bij het bureau van Theodor Sanders.

De grote geesten zwegen allemaal
Van Rooy laat Berlages invloed op zijn familie en hemzelf niet onbesproken. In zijn eigen jonge jaren had de auteur er een grondige hekel aan, altijd maar weer die Berlage! Op latere leeftijd raakte hij toch gefascineerd door zijn grootvader, die hij niet gekend heeft. Ook Van Rooy merkte dat er nauwelijks persoonlijke verhalen over zijn opa bestonden, al zal dat ook komen doordat de man geen prater was, net als bijvoorbeeld zijn neef en schilder Albert Verwey. “De grote geesten zwegen allemaal in die dagen”, zo tekent Van Rooy op uit de mond van Verweys dochter.

De opdracht voor de Beurs is ongeveer het eindpunt van het boek. Na de oplevering van zijn meest befaamde gebouw (1903) verzuchtte hij tegen de directeur van de levensverzekeringmaatschappij De AlgemeeneChris Verwey: heb ik dat gemaakt? De toen al bewonderde Berlage was er niet over verbaasd dat hij architect was geworden, hij was dat het zijn bestemming was; de twijfel gold meer zijn ontwerpen, schrijft Van Rooy. Niets menselijks blijkt de monumentale Berlage vreemd.

Column
Heb ik dat gemaakt? is verkrijgbaar voor 34.99 euro. Architectenweb-columnist Kirsten Hannema, die de eindredactie verzorgde, wijdde onlangs een column aan het boek.

Trefwoorden

boek berlage hendrik petrus berlage h.p. berlage max van rooy

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april
5	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Edelherten vreten door Berlage ontworpen tuinen op Veluwe kaal

31 juli 2023

Boek belicht recent gerenoveerde Obrechtsjoel en zijn architect

4 juli 2023

Boek over Jaap Bakema, architect met een missie

17 augustus 2023

Column

Lekker loeren

18 oktober 2022

Kunstmuseum Den Haag: een gedroomd museum, bijgeschaafd door de gemeente

26 februari 2021

Expositie belicht relatie directeur Glasfabriek met befaamde architecten

28 oktober 2020

Eigen stek voor Concertgebouworkest officieel geopend

21 januari 2019

Viering honderd jaar Plan Zuid

31 augustus 2017

BNA bestaat 175 jaar

16 februari 2017

Eindgemaal reageert op architectuur binnen plan-Berlage

9 augustus 2017

Tilburg koopt glazen zaal Beurs van Berlage

30 januari 2015

BNO publiceert derde editie Dutch designers Yearbook

8 december 2022

Boek: vraagspecificaties voor bouwprojecten

7 februari 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park

Vandaag, 15:55

Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum

Vandaag, 14:41

Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

Vandaag, 11:35

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Vandaag, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

Vandaag, 13:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

Vandaag, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

Vandaag, 10:03

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

Gisteren, 16:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.