Copyright: Wbooks
Copyright: Wbooks
Copyright: Wbooks
Copyright: Wbooks
Copyright: Wbooks

Boek verschenen over 'vergeten' compagnon van Berlage

20 september 2024, 13:30
Bij uitgeverij Wbooks is een boek verschenen over architect, spoorwegingenieur en ondernemer Theodor Sanders (1847-1927). Hoewel hij een belangrijk aanjager van het openbaar vervoer rond Amsterdam was en een bijdrage leverde aan de opbloei van de hoofdstad aan het eind van de negentiende-eeuw, raakte hij in tegenstelling tot zijn compagnon H.P. Berlage in de vergetelheid. Auteur Arjan den Boer wil daar met zijn boek verandering in brengen.

De in Delft en Wenen opgeleide architect Sanders bouwde villa’s in Apeldoorn en Baarn. Als spoorwegondernemer legde hij tram- en lokaalspoorwegen aan; zijn Noord-Hollandsche Tram ontsloot het Waterland en bracht het toerisme naar Marken en Volendam. Op Sicilië begeleidde hij de aanleg van het spoor om de Etna.

Sanders beperkte zich niet tot de architectuur of spoorwegen. Hij wilde zich inzetten voor ‘bloei van industrie, kunst en wetenschap, daarenboven moet men het leven hier gezellig en aangenaam maken’. Dat deed hij via initiatieven en ontwerpen voor winkelpaleizen, uitgaansgelegenheden, toeristische attracties, sportaccommodaties en stadsuitbreidingen. Met internationale zakenpartners begon Sanders panorama’s en panoptica (wassenbeeldenmusea) die leerzaam vermaak boden aan Amsterdammers, Kopenhagers en Parijzenaars.

Berlage
In 1881 begon de jonge Hein Berlage bij Sanders als tekenaar, maar hij had talent en werd al snel compagnon. Samen deden ze mee aan de Beursprijsvraag van 1884, die ze niet wonnen. Berlage werd in 1896 als zelfstandig architect uitgenodigd om de beurs te ontwerpen, wat resulteerde in de Beurs van Berlage zoals we die nu kennen.

Verder ontwierpen Sanders en Berlage een winkelpaleis aan de Kalverstraat en het Badhotel in Baarn. In 1889 gingen ze als ‘goede vrienden’ uiteen, maar zouden later nogmaals samenwerken. In het boek staan ontwerpen van Sanders en Berlage waarover niet eerder is gepubliceerd, zoals een luxe badhuis op het Museumplein.

Sanders was ook activist en politicus. Zijn vader was samen met Abraham Kuyper grondlegger van de gereformeerde zuil, maar Theodor werd radicaal progressief-liberaal. Met zijn vrouw Cateau Huidekoper (1863-1924), feministe en vegetariër, streed hij voor geboortebeperking, vrouwenkiesrecht, arbeidersrechten en onderwijsvernieuwing. Sanders was kortstondig statenlid in Noord-Holland en wethouder in Amersfoort.

Snel vergeten
Anders dan zijn gewezen compagnon Berlage raakte Sanders na zijn dood snel vergeten. Het boek van Den Boer reconstrueert zijn leven en werk aan de hand van archiefstukken, publicaties en tal van andere bronnen. In elk hoofdstuk - opgehangen aan een locatie en jaartal - plaatst de auteur een zakenpartner, medestander, tegenstrever, vriend of familielid naast Sanders.

Zo schetst Theodor Sanders – de vergeten compagnon van Berlage een beeld van een tijd waarin de wereld steeds kleiner werd, door de ogen van een bevlogen ondernemer die er niet voor terugdeinsde om het op te nemen tegen grote instanties. Het boek is verkrijgbaar voor 39,95 euro.

Twee jaar geleden verscheen er ook een biografie van H.P. Berlage, geschreven door Berlage’s kleinzoon Max van Rooy (1942-2022)

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

3 uur geleden

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

Gisteren, 12:15

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

Gisteren, 11:31

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

Gisteren, 10:15

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

Gisteren, 13:29

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

Gisteren, 10:04

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: aanleg windmolens op land stokt

13 mei, 12:03

Sociale veiligheid TU Delft volgens peiling nog ver te zoeken

12 mei, 5:20
Ronnie WeessiesRedacteur
Atag Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan