J. Galman, Brug over het IJ, 1857

W. Kromhout, Vredespaleis ’s-Gravenhage, 1906

J.H. van den Broek en J.B. Bakema, Pampusplan, uitbreiding voor Amsterdam in het oostelijk deel van het IJ, 1964-1965

Heruitgave boek 'Nooit gebouwd Nederland' door Cees Nooteboom

2 uur geleden

Bij uitgeverij Koppernik is een heruitgave van Nooit gebouwd Nederland verschenen. In het boek schrijft de bekende auteur Cees Nooteboom aan de hand van niet-gerealiseerde ontwerpen een geschiedenis van de Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. In de publicatie behandelt hij in woord en beeld architectonisch werk dat nooit verder is gekomen dan de tekentafel.

Amsterdam werd eind negentiende eeuw afgesloten van het water door een ‘blinde muur’, het door Pierre Cuypers ontworpen centraal station. Hoe het ook had gekund, al was het maar in een droom, is volgens Cees Nooteboom te zien aan het ontwerp van een brug over het IJ van J. Galman uit 1857. “Als de pijl van een zenboogschutter schiet zijn brug midden in de roos en vliegt met de kalmte van het meesterschot het hart van Amsterdam in”, schrijft de 91-jarige auteur.

“Ziet u zich lopen op een lentemorgen? Het water trilt en wiebelt aan twee kanten, u ziet uit over de ‘Ligplaats voor schepen van ’t grootste kaliber en de groote zee-stoomboten’, op het hoogste punt van de brug ziet u het groen van de verre polders en de zwaaien[1]de molens, recht vooruit de Oude, de Wester- en de Zuiderkerk, en dan loopt u letterlijk binnen en wordt in een lange, logische lijn over het met iepen of linden omzoomde lege Damrak gevoerd naar de navel van deze kosmos, de Dam.”

De brug van Galman heeft nooit bestaan, evenals tal van andere architectonische ontwerpen die Nooteboom bespreekt in zijn boek Nooit gebouwd Nederland. In een literair essay belicht hij de geschiedenis van de ‘ongebouwde’ Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. Aan de orde komen ontwerpen van notoire dromers als H. Th. Wijdeveld en W.C. Bauer, maar ook van architecten met een groot en bekend gerealiseerd oeuvre, zoals H.P. Berlage en Van den Broek en Bakema.

Wagnerhuis
Naast het essay, dat ook over onderwerpen als de betekenis van architectuur en steden (als befaamd auteur van reisverhalen heeft Nooteboom er vele bezocht) gaat, bespreekt de schrijver bekende en minder bekende niet-gerealiseerde ontwerpen; van een prijsvraagontwerp uit 1925 van J.F. Staal voor het Wagnerhuis op het Museumplein in Amsterdam tot een oeververbinding over de Nieuwe Maas in Rotterdam (1935) door ingenieur J. Emmen.

“Nooit gebouwd Nederland toont aan dat Nederland er heel anders uit had kunnen zien”, meldt uitgeverij Koppernik. “Het is een neerslag in woord en beeld van het architectonisch ontwerpen in Nederland, gedurende de laatste honderdvijftig jaar. Een pleidooi voor de kwaliteit van de gebouwde omgeving, en voor een ontwerpklimaat waarin de ‘verbeelding aan de macht’ is, en waar plaats is voor het geheim van de architect: de ruimte.”

Het 112 pagina’s tellende Nooit gebouwd Nederland is verkrijgbaar voor 26,50 euro. Oorspronkelijk verscheen het boek in 1980, waarna in 1999 een geüpdatetete versie werd uitgebracht.

Trefwoorden

cees nooteboom nooit gebouwd boek koppernik

1	Definitief ontwerp voor vernieuwing Centrale Bibliotheek Rotterdam is klaar dinsdag, 26 november
2	OMA ontwerpt woontoren The Martin in Bajeskwartier als 'Japanse puzzel' donderdag, 28 november
3	Waldorp Four wordt grootste prefab woningbouwproject van Nederland donderdag, 28 november
4	Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart donderdag, 28 november
5	Team met MoederscheimMoonen en Felixx wint aanbesteding Insulindestraat Rotterdam dinsdag, 26 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek gaat dieper in op nooit gebouwd Den Haag

6 december 2019

Boek verschenen over 'vergeten' compagnon van Berlage

20 september

Honderdjarig jubileum Rijkscollectie Architectuur en Stedenbouw gevierd met expositie

23 november 2023

Andere nieuwsberichten

Dak Maritiem Museum verandert tijdens Dakendagen in Rotterdam Rooftop Roetsj

Vandaag, 12:10

Tijdens de Rotterdamse Dakendagen komend voorjaar speelt het dak van het Maritiem Museum een centrale rol. Er is een tentoonstelling op het dak van het gebouw en bezoekers kunnen via een glijbaan van het dak ‘roetsjen'.

Knelpunten en oplossingen natuurinclusieve gebiedsontwikkeling belicht in boek

29 november, 2:48

Bij nai010 uitgevers is het boek Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling verschenen.

Alain Blom ontvangt Studenten Maaskantprijs 2024

29 november, 11:40

De Studenten Maaskantprijs 2024 is uitgereikt aan Alain Blom. De aan de Rotterdamse Academie van Bouwkunst (RAVB) verbonden Blom ontving de prijs voor zijn project Co*Haty.

Architect@Work strijkt in 2025 neer in De Kromhouthal in Amsterdam-Noord

29 november, 10:55

Op donderdag 30 en vrijdag 31 oktober 2025 vindt Architect@Work plaats in De Kromhouthal in Amsterdam-Noord. Het wordt de tweede editie van het event in de metropoolregio Amsterdam.

Lensvelt maakt doorstart en richt zich op internationale markt

3 uur geleden

Het Nederlandse meubelmerk Lensvelt gaat verder als Lensvelt Inc en richt zich daarbij volledig op de meubelcollectie.

Gemiddeld hypotheekbedrag naar record, ‘markt dendert door’

Vandaag, 10:09

Het aantal hypotheekaanvragen is in november flink gestegen, evenals het bedrag waarvoor een lening voor de aankoop van een woning werd aangevraagd.

Woningbezitters Groot-Brittannië dragen huis massaal over aan kinderen

29 november, 1:21

Britse woningbezitters geven, vooruitlopend op kabinetsplannen om de overdrachtsbelasting te verhogen, op grote schaal hun huizen aan hun kinderen.

Kabinet zet streep door verplichte nestvoorziening bij nieuwbouw

29 november, 9:02

Woonminister Keijzer ziet het plaatsen van verblijfplaatsen voor dieren als duurzaamheidseisen ‘die niet verplicht zijn vanuit Brussel’.

KAW en BuurtBoost starten samenwerking voor snelle buurtverbetering

28 november, 11:32

De ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst is volgens beide partijen een belangrijke stap in hun gedeelde missie: “het creëren van buurten waarin iedereen woongeluk kan ervaren.”