J. Galman, Brug over het IJ, 1857

W. Kromhout, Vredespaleis ’s-Gravenhage, 1906

J.H. van den Broek en J.B. Bakema, Pampusplan, uitbreiding voor Amsterdam in het oostelijk deel van het IJ, 1964-1965

Heruitgave boek 'Nooit gebouwd Nederland' door Cees Nooteboom

2 december 2024, 15:43

Bij uitgeverij Koppernik is een heruitgave van Nooit gebouwd Nederland verschenen. In het boek schrijft de bekende auteur Cees Nooteboom aan de hand van niet-gerealiseerde ontwerpen een geschiedenis van de Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. In de publicatie behandelt hij in woord en beeld architectonisch werk dat nooit verder is gekomen dan de tekentafel.

Amsterdam werd eind negentiende eeuw afgesloten van het water door een ‘blinde muur’, het door Pierre Cuypers ontworpen centraal station. Hoe het ook had gekund, al was het maar in een droom, is volgens Cees Nooteboom te zien aan het ontwerp van een brug over het IJ van J. Galman uit 1857. “Als de pijl van een zenboogschutter schiet zijn brug midden in de roos en vliegt met de kalmte van het meesterschot het hart van Amsterdam in”, schrijft de 91-jarige auteur.

“Ziet u zich lopen op een lentemorgen? Het water trilt en wiebelt aan twee kanten, u ziet uit over de ‘Ligplaats voor schepen van ’t grootste kaliber en de groote zee-stoomboten’, op het hoogste punt van de brug ziet u het groen van de verre polders en de zwaaien[1]de molens, recht vooruit de Oude, de Wester- en de Zuiderkerk, en dan loopt u letterlijk binnen en wordt in een lange, logische lijn over het met iepen of linden omzoomde lege Damrak gevoerd naar de navel van deze kosmos, de Dam.”

De brug van Galman heeft nooit bestaan, evenals tal van andere architectonische ontwerpen die Nooteboom bespreekt in zijn boek Nooit gebouwd Nederland. In een literair essay belicht hij de geschiedenis van de ‘ongebouwde’ Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. Aan de orde komen ontwerpen van notoire dromers als H. Th. Wijdeveld en W.C. Bauer, maar ook van architecten met een groot en bekend gerealiseerd oeuvre, zoals H.P. Berlage en Van den Broek en Bakema.

Wagnerhuis
Naast het essay, dat ook over onderwerpen als de betekenis van architectuur en steden (als befaamd auteur van reisverhalen heeft Nooteboom er vele bezocht) gaat, bespreekt de schrijver bekende en minder bekende niet-gerealiseerde ontwerpen; van een prijsvraagontwerp uit 1925 van J.F. Staal voor het Wagnerhuis op het Museumplein in Amsterdam tot een oeververbinding over de Nieuwe Maas in Rotterdam (1935) door ingenieur J. Emmen.

“Nooit gebouwd Nederland toont aan dat Nederland er heel anders uit had kunnen zien”, meldt uitgeverij Koppernik. “Het is een neerslag in woord en beeld van het architectonisch ontwerpen in Nederland, gedurende de laatste honderdvijftig jaar. Een pleidooi voor de kwaliteit van de gebouwde omgeving, en voor een ontwerpklimaat waarin de ‘verbeelding aan de macht’ is, en waar plaats is voor het geheim van de architect: de ruimte.”

Het 112 pagina’s tellende Nooit gebouwd Nederland is verkrijgbaar voor 26,50 euro. Oorspronkelijk verscheen het boek in 1980, waarna in 1999 een geüpdatetete versie werd uitgebracht.

Trefwoorden

cees nooteboom nooit gebouwd boek koppernik

1	Nieuw beeldkwaliteitsplan voor winkelcentrum Amstelveen door Rijnboutt donderdag, 16 januari
2	Haarlemmermeer zoekt bouwbedrijf voor nieuw deelgebied in Lincolnpark maandag, 20 januari
3	Jacq. de Brouwer ontvangt koninklijke onderscheiding woensdag, 15 januari
4	Deel Hofvijver in Den Haag drooggelegd voor werk aan Binnenhof vrijdag, 17 januari
5	Woningbouw in Rotterdam neemt opnieuw toe woensdag, 15 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek gaat dieper in op nooit gebouwd Den Haag

6 december 2019

Boek verschenen over 'vergeten' compagnon van Berlage

20 september 2024

Honderdjarig jubileum Rijkscollectie Architectuur en Stedenbouw gevierd met expositie

23 november 2023

Andere nieuwsberichten

Ontwerp van D/DOCK moet Hotel Amsterdam American allure teruggeven

Gisteren, 16:28

De ontwerpstudio geeft aan dat bij de verbouwing zoveel mogelijk van het oude interieur en de meubels worden hergebruikt; D/DOCK wil bovendien de charme van het oude hotel terugbrengen.

Tentoonstelling Carbon Confessions van MVRDV geeft openhartig inzicht in duurzaamheidstransitie

Gisteren, 15:14

De CO2-uitstoot is een grote uitdaging voor de bouwsector. Met de tentoonstelling Carbon Confessions in de Architekturgalerie in München, Duitsland, geeft MVRDV een openhartig inzicht in de moeilijke realiteit van duurzaam bouwen.

Woongebouw langs Tolhuiskanaal ontworpen als gekantelde loods

Gisteren, 14:29

Aan het Tolhuiskanaal in de Amsterdamse wijk Buiksloterham is woongebouw C14 opgeleverd. Studioninedots ontwierp het gebouw als een op zijn kant gezette loods, waarbij de sheddaken zijn verworden tot gevel.

Europees samenwerkingsproject voor multifunctioneel dakgebruik gestart

Gisteren, 11:38

Een consortium van veertien partijen start het Europese project Multiroofs, gericht op het inzichtelijk maken van de potentie die daken bieden voor multifunctioneel gebruik. Stichting Rooftop Revolution, TU Delft en MVRDV maken er deel van uit.

Verhuispremies bevorderen doorstroming in Utrecht

Gisteren, 17:05

De regeling heeft volgens de gemeente veel huishoudens aan een grotere woning geholpen. Een pot met verhuispremies is nu leeg, meldt de gemeente.

TU Eindhoven tevreden over herstart na cyberaanval

Gisteren, 13:23

De herstart van de computersystemen en het onderwijs op de TU Eindhoven na de cyberaanval van vorige week verloopt ‘naar wens’.

Noord-Holland breidt opties voor nieuwe datacenters uit

Gisteren, 10:32

De provincie wil in uitzonderlijke gevallen ruimte bieden aan datacenters buiten de aangewezen gebieden in de gemeenten Amsterdam, Haarlemmermeer en Hollands Kroon.

‘Bouwdip’ zichtbaar: 82.000 woningen erbij in 2024

20 januari, 1:21

Dat aantal ligt niet alleen lager dan in de zes jaar ervoor, maar is ook nog ver weg van het doel van 100.000 nieuwe woningen per jaar.

Nationaal Burgerberaad Klimaat uit de startblokken

20 januari, 9:26

In september geeft het ui 175 personen bestaande burgerberaad advies aan het kabinet.

Zuid-Holland wil voorrang warmtenetten bij aansluiting op vol net

17 januari, 11:54

In vrijwel heel Zuid-Holland is sinds kort sprake van netcongestie, wat betekent dat grootverbruikers van elektriciteit bij een aanvraag op een wachtlijst komen.

Ga naar het nieuws-archief