J. Galman, Brug over het IJ, 1857

W. Kromhout, Vredespaleis ’s-Gravenhage, 1906

J.H. van den Broek en J.B. Bakema, Pampusplan, uitbreiding voor Amsterdam in het oostelijk deel van het IJ, 1964-1965

Heruitgave boek 'Nooit gebouwd Nederland' door Cees Nooteboom

2 december 2024, 15:43

Bij uitgeverij Koppernik is een heruitgave van Nooit gebouwd Nederland verschenen. In het boek schrijft de bekende auteur Cees Nooteboom aan de hand van niet-gerealiseerde ontwerpen een geschiedenis van de Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. In de publicatie behandelt hij in woord en beeld architectonisch werk dat nooit verder is gekomen dan de tekentafel.

Amsterdam werd eind negentiende eeuw afgesloten van het water door een ‘blinde muur’, het door Pierre Cuypers ontworpen centraal station. Hoe het ook had gekund, al was het maar in een droom, is volgens Cees Nooteboom te zien aan het ontwerp van een brug over het IJ van J. Galman uit 1857. “Als de pijl van een zenboogschutter schiet zijn brug midden in de roos en vliegt met de kalmte van het meesterschot het hart van Amsterdam in”, schrijft de 91-jarige auteur.

“Ziet u zich lopen op een lentemorgen? Het water trilt en wiebelt aan twee kanten, u ziet uit over de ‘Ligplaats voor schepen van ’t grootste kaliber en de groote zee-stoomboten’, op het hoogste punt van de brug ziet u het groen van de verre polders en de zwaaien[1]de molens, recht vooruit de Oude, de Wester- en de Zuiderkerk, en dan loopt u letterlijk binnen en wordt in een lange, logische lijn over het met iepen of linden omzoomde lege Damrak gevoerd naar de navel van deze kosmos, de Dam.”

De brug van Galman heeft nooit bestaan, evenals tal van andere architectonische ontwerpen die Nooteboom bespreekt in zijn boek Nooit gebouwd Nederland. In een literair essay belicht hij de geschiedenis van de ‘ongebouwde’ Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. Aan de orde komen ontwerpen van notoire dromers als H. Th. Wijdeveld en W.C. Bauer, maar ook van architecten met een groot en bekend gerealiseerd oeuvre, zoals H.P. Berlage en Van den Broek en Bakema.

Wagnerhuis
Naast het essay, dat ook over onderwerpen als de betekenis van architectuur en steden (als befaamd auteur van reisverhalen heeft Nooteboom er vele bezocht) gaat, bespreekt de schrijver bekende en minder bekende niet-gerealiseerde ontwerpen; van een prijsvraagontwerp uit 1925 van J.F. Staal voor het Wagnerhuis op het Museumplein in Amsterdam tot een oeververbinding over de Nieuwe Maas in Rotterdam (1935) door ingenieur J. Emmen.

“Nooit gebouwd Nederland toont aan dat Nederland er heel anders uit had kunnen zien”, meldt uitgeverij Koppernik. “Het is een neerslag in woord en beeld van het architectonisch ontwerpen in Nederland, gedurende de laatste honderdvijftig jaar. Een pleidooi voor de kwaliteit van de gebouwde omgeving, en voor een ontwerpklimaat waarin de ‘verbeelding aan de macht’ is, en waar plaats is voor het geheim van de architect: de ruimte.”

Het 112 pagina’s tellende Nooit gebouwd Nederland is verkrijgbaar voor 26,50 euro. Oorspronkelijk verscheen het boek in 1980, waarna in 1999 een geüpdatetete versie werd uitgebracht.

Trefwoorden

cees nooteboom nooit gebouwd boek koppernik

1	Rotterdam presenteert definitief ontwerp voor verbouwing Boijmans van Beuningen donderdag, 30 oktober
2	Bouwers, stem links! dinsdag, 28 oktober
3	Appartementengebouw op plek oude basisscholen in Mijdrecht woensdag, 29 oktober
4	Oude werkplaats Rotterdamse haven getransformeerd tot 'basecamp' logistiek bedrijf donderdag, 30 oktober
5	Bouw eerste permanente gebouw Francis Kéré in Europa gestart woensdag, 29 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek gaat dieper in op nooit gebouwd Den Haag

6 december 2019

Boek verschenen over 'vergeten' compagnon van Berlage

20 september 2024

Honderdjarig jubileum Rijkscollectie Architectuur en Stedenbouw gevierd met expositie

23 november 2023

Essays rond globalisering en architectuur na 1945

27 januari

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Spectaculaire overkapping voor vernieuwd Arnhems busstation Kronenburg

Gisteren, 16:20

Het busstation bij winkelcentrum Kronenburg in Arnhem is vernieuwd. Het station is daarbij voorzien van een golvende dubbele overkapping naar ontwerp van Ruud-Jan Kokke.

Mecanoo transformeert oud laboratoriumgebouw tot informatie- en ontvangstpaviljoen

Gisteren, 15:07

In het Taiwanese Tainan gaat Mecanoo in samenwerking met architectenbureau Mayu en ontwerpbureau Kossmanndejong een verouderd onderzoekscentrum en laboratorium transformeren.

Groot Egyptisch Museum naar ontwerp van Heneghan Peng en West 8 officieel geopend

Gisteren, 14:07

In Caïro is afgelopen weekend het Groot Egyptisch Museum geopend. Het museum nabij de piramides van Gizeh herbergt de grootste schatten van de Egyptische oudheid.