J. Galman, Brug over het IJ, 1857

W. Kromhout, Vredespaleis ’s-Gravenhage, 1906

J.H. van den Broek en J.B. Bakema, Pampusplan, uitbreiding voor Amsterdam in het oostelijk deel van het IJ, 1964-1965

Heruitgave boek 'Nooit gebouwd Nederland' door Cees Nooteboom

2 december 2024, 15:43

Bij uitgeverij Koppernik is een heruitgave van Nooit gebouwd Nederland verschenen. In het boek schrijft de bekende auteur Cees Nooteboom aan de hand van niet-gerealiseerde ontwerpen een geschiedenis van de Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. In de publicatie behandelt hij in woord en beeld architectonisch werk dat nooit verder is gekomen dan de tekentafel.

Amsterdam werd eind negentiende eeuw afgesloten van het water door een ‘blinde muur’, het door Pierre Cuypers ontworpen centraal station. Hoe het ook had gekund, al was het maar in een droom, is volgens Cees Nooteboom te zien aan het ontwerp van een brug over het IJ van J. Galman uit 1857. “Als de pijl van een zenboogschutter schiet zijn brug midden in de roos en vliegt met de kalmte van het meesterschot het hart van Amsterdam in”, schrijft de 91-jarige auteur.

“Ziet u zich lopen op een lentemorgen? Het water trilt en wiebelt aan twee kanten, u ziet uit over de ‘Ligplaats voor schepen van ’t grootste kaliber en de groote zee-stoomboten’, op het hoogste punt van de brug ziet u het groen van de verre polders en de zwaaien[1]de molens, recht vooruit de Oude, de Wester- en de Zuiderkerk, en dan loopt u letterlijk binnen en wordt in een lange, logische lijn over het met iepen of linden omzoomde lege Damrak gevoerd naar de navel van deze kosmos, de Dam.”

De brug van Galman heeft nooit bestaan, evenals tal van andere architectonische ontwerpen die Nooteboom bespreekt in zijn boek Nooit gebouwd Nederland. In een literair essay belicht hij de geschiedenis van de ‘ongebouwde’ Nederlandse architectuur van 1850 tot 2000. Aan de orde komen ontwerpen van notoire dromers als H. Th. Wijdeveld en W.C. Bauer, maar ook van architecten met een groot en bekend gerealiseerd oeuvre, zoals H.P. Berlage en Van den Broek en Bakema.

Wagnerhuis
Naast het essay, dat ook over onderwerpen als de betekenis van architectuur en steden (als befaamd auteur van reisverhalen heeft Nooteboom er vele bezocht) gaat, bespreekt de schrijver bekende en minder bekende niet-gerealiseerde ontwerpen; van een prijsvraagontwerp uit 1925 van J.F. Staal voor het Wagnerhuis op het Museumplein in Amsterdam tot een oeververbinding over de Nieuwe Maas in Rotterdam (1935) door ingenieur J. Emmen.

“Nooit gebouwd Nederland toont aan dat Nederland er heel anders uit had kunnen zien”, meldt uitgeverij Koppernik. “Het is een neerslag in woord en beeld van het architectonisch ontwerpen in Nederland, gedurende de laatste honderdvijftig jaar. Een pleidooi voor de kwaliteit van de gebouwde omgeving, en voor een ontwerpklimaat waarin de ‘verbeelding aan de macht’ is, en waar plaats is voor het geheim van de architect: de ruimte.”

Het 112 pagina’s tellende Nooit gebouwd Nederland is verkrijgbaar voor 26,50 euro. Oorspronkelijk verscheen het boek in 1980, waarna in 1999 een geüpdatetete versie werd uitgebracht.

Trefwoorden

cees nooteboom nooit gebouwd boek koppernik

1	Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken vrijdag, 28 november
2	MORE Architecture en Studio Nauta ontwerpen woontoren midden op Katendrecht donderdag, 27 november
3	Gemeenteraad stelt gebiedsvisie voor Bussum-Zuid vast donderdag, 27 november
4	Dolmen – mysterieus object aan de rand van de Veluwe vrijdag, 28 november
5	Rijnboutt levert CityPromenade in Nieuwegein op vrijdag, 28 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek gaat dieper in op nooit gebouwd Den Haag

6 december 2019

Boek verschenen over 'vergeten' compagnon van Berlage

20 september 2024

Honderdjarig jubileum Rijkscollectie Architectuur en Stedenbouw gevierd met expositie

23 november 2023

Essays rond globalisering en architectuur na 1945

27 januari

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Arcadis en BEEL Architecten ontwerpen gebouw voor imec in Leuven

Gisteren, 16:06

Het onderzoekscentrum voor nano-elektronica en digitale technologie imec laat een nieuw kantoor- en labgebouw op zijn campus in Leuven realiseren.

Duizenden cd's en hoesjes krijgen nieuw leven in hotelkamer

Gisteren, 13:43

In het pas geopende nieuwe onderkomen van culturele ontmoetingsplek De Groene Afslag in Crailo heeft Abelen Architectuur een bijzondere hotelkamer ontworpen. Het interieur van de CD-Room is gemaakt van duizenden oude cd’s.

Gemeente Haarlemmermeer kiest plan Ons Erf voor deelgebied Lincolnpark Hoofddorp

Gisteren, 11:09

Bij het plan zijn vier architectenbureaus betrokken: White Arkitekter, Space&Matter, Atlas Architects, SeARCH. DS Landschapsarchitecten verzorgt het landschapsontwerp.

BRTArchitecten onderzoekt of in traditioneel polderlandschap subtiel woningbouw ingevoegd kan worden

Gisteren, 10:45

In opdracht van Stichting Architecten Werkgemeenschap Tauber onderzocht BRTArchitecten drie mogelijke alternatieve woontypologieën voor in het traditionele polderlandschap in het noorden van het land.

Wang Shu en Lu Wenyu worden curator Architectuurbiënnale van Venetië in 2027

Gisteren, 14:52

De Chinese architecten en docenten verzorgen de artistieke leiding van de twintigste editie van de Venetiaanse architectuurmanifestatie.

Verduurzaming Nederland moet veel eerlijker, vindt adviesraad

Gisteren, 12:18

De verduurzaming van Nederland dreigt vast te lopen, doordat grote groepen mensen de voordelen mislopen en daardoor het draagvlak afbrokkelt, stelt de RLi.

Gelderland wil duurzame ‘havenhub’ aanleggen bij IJzendoorn

2 december, 1:13

Bij een Clean Energy Hub kunnen binnenvaartschepen schonere brandstoffen zoals bio-LNG bunkeren en groene stroom laden.

Schoof ziet actiepunten in klimaatadvies burgerberaad

2 december, 10:22

De demissionair premier herkent de wens van het kabinet voor een ‘haalbaar en betaalbaar’ klimaatbeleid in de aanbevelingen van 175 burgers.

Besluit over verdwijnen dorp Moerdijk halfjaar uitgesteld

1 december, 3:27

Het Rijk en de provincie Noord-Brabant willen pas in juni een besluit nemen over uitbreiding van het haven- en industriegebied in Moerdijk.

Amsterdam overweegt hogere toeristenbelasting in herbestemming panden te stoppen

1 december, 10:30

Het stadsbestuur overweegt de toeristenbelasting te verhogen als de landelijke btw-verhoging niet leidt tot een daling van het aantal toeristenovernachtingen.

Ga naar het nieuws-archief