Woongebouw waar je elkaar overal ontmoet

In het zuidwesten van Den Haag heeft Studio Ard Hoksbergen in samenwerking met Workshop Architecten (Ivar van der Zwan en Milad Pallesh) in opdracht van BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling een woongebouw ontworpen waarin de bewoners elkaar overal ontmoeten: in de huiskamer, in de wasbar, op de onderling verbonden galerijen en in de binnentuin. Architect Ard Hoksbergen gaf Architectenweb een rondleiding.

In de dubbelhoge entreehal komt alles samen. Van daaruit kijk je, staande op de verdieping, zo de eveneens dubbelhoge huiskamer in – een plek voor spel en studie, voor bijeenkomsten en feestjes. Aan de andere kant van de entreehal ligt de gezamenlijke logeerkamer en de wasbar – een plek om de was te doen en tegelijkertijd bij te praten met de buren. Loop je vanaf daar verder het gebouw in, dan kom je bij de grote binnentuin uit, waar een tweetal

rechthoekige overkappingen een volgende plek bieden voor gezamenlijke activiteiten.

Dezelfde entreehal biedt een niveau lager, op de begane grond, directe toegang tot een van de gezamenlijke fietsparkeergarages (met ook elektrische deelfietsen), de gezamenlijke parkeerplaats voor scootmobielen, en de gezamenlijke parkeergarage (met ook elektrische deelauto’s). Vanaf de entreehal leidt de belangrijkste trap omhoog naar de gedeelde voorzieningen op de verdieping. Maar vanaf hier kun je ook de lift of de trap nemen naar je woning. Doordat dit stijgpunt aan de gevel ligt, baadt deze overdag in daglicht. En doordat de trap naast de lift ligt, is het uitnodigend om die te nemen. In een verwelkomend gebaar wordt de trap ook nog breder naar beneden toe.

Het is een woongebouw waar je elkaar op allerlei plekken kunt ontmoeten, vertelt architect Ard Hoksbergen. De collectieve voorzieningen ondersteunen de duurzaamheid van het project, door het stimuleren van gedeeld vervoer en het delen van ruimtes zoals de logeerkamer, huiskamer en wasbar. Al die voorzieningen hoef je daarom niet in je eigen woning te hebben. Dat levert een enorme ruimtebesparing op, stelt Ard. Daarbij is het een woongebouw geworden waarin je bijna niet eenzaam kunt zijn, denkt hij.

Het faciliteren van ontmoetingen komt overal terug in het gebouw. Bijvoorbeeld in hoe het georganiseerd is. De galerijen zijn overal met elkaar verbonden. Zo is het mogelijk om van de ene naar de andere galerij te lopen en zo het hele gebouw door te lopen. Naast de stijgpunten binnen kun je ook buitenom via allerlei trappen van de ene galerij naar de andere bewegen. Allemaal handig als je even die ene buur wilt opzoeken. Op twee plekken lopen de galerijen via grote trappen ook door in de gezamenlijke binnentuin.

De galerijen zelf zijn aan de noord- en oostzijde gevat in een diepe pergola, wat het mogelijk maakte om er grote plantenbakken aan te koppelen, samen met kleine verbredingen van de galerijen – ook weer plekken om bij te praten.

In het oorspronkelijke ontwerp voor het gebouw hadden de pergola’s dezelfde stenige materialisering als de buitengevel van het gebouw. Dat had de buitenzijde van het gebouw een steviger en formeler uitstraling gegeven. Zeker richting de Leyweg, waaraan het gebouw ligt, was dat een interessante benadering geweest. De hardhouten pergola waarin de galerijen nu gevat zijn, verzacht het volume aan deze kant sterk. In combinatie met de dubbelhoge kaders die in de pergola gemaakt zijn, wordt de toch forse bouwmassa zo visueel verkleint naar de toch een stuk lagere bebouwing ertegenover, legt Ard uit.

In het woongebouw zijn verschillende woningtypes gestapeld. Onderin zitten rondom drielaagse eengezinswoningen. Op het zuiden en westen hebben deze woningen aan de buitenzijde van het blok een tuin en aan de binnentuin, op de verdieping, een kleine buitenruimte. Op het noorden en oosten hebben deze eengezinswoningen geen tuin aan de buitenzijde van het blok, maar alleen een wat grotere buitenruimte aan de verhoogde binnentuin.

Boven deze eengezinswoningen liggen kleinere woningen. De meeste woningen zijn een enkele beuk van 5,4 meter breed, maar er zijn ook woningen die anderhalve beuk beslaan. De penthouses die hier bovenop liggen zijn nog wat groter dan dat. Al deze appartementen worden via galerijen ontsloten.

Het woongebouw is de eerste fase van wat Proeftuin Erasmusveld genoemd wordt. Voor dit gebied in het zuidwesten van Den Haag schreef ontwikkelaar BPD een prijsvraag uit onder ontwerpers met het motto ‘Bewust Anders Wonen’. Met zijn team bij destijds nog Workshop Architecten ontwierp Ard Hoksbergen in een groen landschap vier grotere blokken en drie kleinere blokken. Binnen die blokken draaide het om collectiviteit in relatie tot duurzaamheid. Want natuurlijk liggen de daken voor met zonnepanelen, wordt gebruik gemaakt van een WKO en zijn de gebouwen daarom in basis zelfvoorzienend wat betreft energie, legt Ard uit. Met collectieve voorzieningen wordt het wonen zelf ook veel duurzamer, stelt hij.

Het landschap waarin de bouwblokken in Proeftuin Erasmusveld landen, wordt doorsneden door een ecologische zone met een brede watergang. Dit is het eerste woongebouw binnen dit project en dit opent zich ook met een tribunetrap naar deze parkzone. Het gebouw is juist aan deze zijde ook lager, hoewel de bezonning daarbij ook een rol speelt. In het gebouw zijn nestkastjes opgenomen voor vogels en vleermuizen. De binnentuin zelf is door Flux Landscape voorzien van prachtige en ondertussen volgroeide beplanting. Met hoogteverschillen en zitjes zijn hier overal plekken gemaakt om even te kunnen zitten. Door de drie openingen, die in het houten dek zijn gemaakt, steken drie nu nog jonge bomen. Deze bomen staan tussen de auto’s in de volle grond, dus krijgen de kans om uit te groeien tot volwassen bomen.

Het woongebouw is ontworpen door Studio Ard Hoksbergen in samenwerking met Workshop Architecten (Ivar van der Zwan en Milad Pallesh). Het stedenbouwkundig concept van de prijsvraaginzending komt van BURA urbanism. Landschapsarchitect is Flux landscape architecture in samenwerking met OTO landscape architecture.

Vanaf het voorontwerp is nauw samengewerkt met de Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld (BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling en Gemeente Den Haag) en bouwteampartner Van Wijnen Dordrecht.