Prins Clausbrug in Dordrecht officieel geopend

30 november 2021, 14:46

Een beweegbare fiets- en voetgangersbrug tussen de woonwijk Stadswerven en de binnenstad van Dordrecht is onlangs officieel geopend. De sculpturale en technisch bijzondere Prins Clausbrug is ontworpen door René van Zuuk Architekten in samenwerking met ABT en Ingenieursbureau Boorsma.

Met het gezamenlijke ontwerp wonnen René van Zuuk, ABT en Ingenieursbureau Boorsma de Open Oproep die de gemeente Dordrecht in samenwerking met Architectuur Lokaal in 2014 organiseerde. In totaal ontving de organisatie 127 inzendingen; het winnende ontwerp behoorde tot de vijf voorstellen die mochten worden uitgewerkt.

Diagonaal
Het ontwerp van René van Zuuk onderscheidde zich op een belangrijk stedenbouwkundig punt. De architect wilde de fiets-voetgangersbrug niet recht over het Wantij plaatsen, maar diagonaal. Dit zorgde voor een vloeiende aansluiting van het fietspad vanuit Stadswerven op het Noorderhoofd aan de zijde van de oude binnenstad.

Een haaks op de oevers geplaatste brug zou weliswaar een kortere overspanning hebben gecreëerd, maar de brug was dan naast de hoofdroute aangeland, op een steeg ten oosten van het Noorderhoofd, legt René van Zuuk uit. De keuze voor een diagonale plaatsing had, in combinatie met de eisen in de uitvraag, wel consequenties voor de technische uitwerking.

Eisen
De gemeente Dordrecht wenste een minimale voetafdruk in het water en een onbeperkte doorvaarthoogte. Daarnaast moest de brug gebalanceerd zijn en was een klapbrug of een draaibrug niet toegestaan. Het ontwerpteam streepte de brugtypen weg die door deze eisen afvielen en kwam uit op een basculebrug, maar zonder basculekelder – die een te grote voetafdruk in het water zou betekenen.

“Een basculebrug zonder kelder was een uitdaging omdat de brug slechts 5 meter boven het water zou komen te liggen”, vertelt het ontwerpteam. “Bij een basculebrug zit het contragewicht direct aan de liggers die ook het wegdek dragen. Het wegdek zit voor het draaipunt en het contragewicht zit achter het draaipunt, samen zijn deze in evenwicht.”

“Door de diagonale plaatsing heeft de Prins Clausbrug een overspanning van bijna 50 meter. Normaal steekt de ligger voor het contragewicht van een bascule brug 25% van de lengte van het wegdek aan de andere kant van het scharnier uit”, gaat het team verder. “Dat zou bij de Prins Clausbrug 12,5 meter moeten zijn, maar met een brughoogte van 5 meter plonst dan bij opening het contragewicht 7,5 meter in het water, hetgeen niet acceptabel is.”

Ballastmast
Een kortere arm zou leiden tot een dermate zwaar en groot contragewicht, dat dit ook onuitvoerbaar werd. Het ontwerpteam bedacht een niet eerder toegepast constructieprincipe: een basculebrug met een rechtopstaande scharnierende ballastmast die met een pendelstaaf overeind wordt gehouden

In deze constructie kan door het verlengen van de mast kan een onbeperkte hoeveelheid ballast worden geplaatst, legt het team uit. Door deze draaibare ballastmast is het openen en sluiten van de brug een bijzonder gezicht, waarbij de mast eerst voorover buigt en daarna weer terugkomt.

Slank en vloeiend
De brug is in totaal 141 meter lang en bestaat uit twee stalen aanbruggen en een beweegbaar deel (de val) van bijna 50 meter lang. De draagconstructie bevindt zich in het midden van het brugdek, waardoor het bouwwerk ondanks de forse overspanning slank oogt. De hoofdligger is deels boven het brugdek gehouden, wat meteen een scheiding tussen het voetgangers- en fietsersdeel creëert.

Ook de aanbruggen hebben een slank aanzicht en een vloeiende vorm. Aanbrug oost beweegt met twee brugdelen rond de kelderpijler tot één dek aan het uiteinde van de brug. De fietsers en voetgangers die de brug passeren worden aan weerszijden om de ballastmast en pendelstaaf heen geleid.

Omdat de fundering geen ballastkist hoeft te bergen heeft het ontwerpteam deze als een uitwaaierende sokkel, slank oprijzend uit het water, kunne vormgeven. De zes draaipunten van de bewegende delen heeft het team geheel weggewerkt onder kappen die samenvloeien met de aansluitende constructiedelen.

Geïntegreerd in de leuning verlicht de straatverlichting het gehele wegdek. De constructie zelf wordt verlicht vanaf de zijkant, zodat de brug op regionaal niveau goed zichtbaar is, maar in de stad minder opvalt, legt René van Zuuk uit. De antracietkleur van de brug sluit aan bij de kleur van andere bruggen in de stad. Het contragewicht, de pendel en de liggers, wijken af met een lichtgrijze kleur.

Bindend ontwerp
Na het winnen van de prijsvraag hebben René van Zuuk Architekten, ABT en Boorsma het ontwerp zover uitgewerkt, dat er een bindend architectonisch DO gemaakt kon worden, vertelt de architect. De aannemer mocht van het gemaakte 3D model slecht 5 mm af wijken. Dit ontwerp is aanbesteed.

In 2018 gunde gemeente Dordrecht het constructief ontwerp en de uitvoering van de Prins Clausbrug aan bouwcombinatie Dura Vermeer en Hillebrand. Iv-Infra werkte in opdracht van deze bouwcombinatie het referentieontwerp uit tot een integraal definitief ontwerp en uitvoeringsontwerp.

Toen de gemeente begin 2017 startte met de selectie van een aannemer, was de verwachting nog dat de brug in 2018 zou kunnen worden geopend. Uiteindelijk is de brug vorige maand officieel in gebruik genomen. Van de prijsvraagcombinatie is alleen René van Zuuk Architekten gedurende het hele proces betrokken geweest.

Trefwoorden

brug stadswerven dordrecht infrastructuur rene van zuuk architekten ingenieursbureau boorsma abt prins clausbrug

1	MoederscheimMoonen presenteert definitief ontwerp woontoren Riva donderdag, 13 januari
2	Amsterdam start eerste tender voor Strandeiland IJburg dinsdag, 18 januari
3	Oude Heineken Hoek aan Leidseplein in Amsterdam gesloopt maandag, 17 januari
4	Powerhouse Company presenteert ontwerp circulair universiteitsgebouw voor Tilburg woensdag, 19 januari
5	NEXT architects en Juurlink+Geluk presenteren woningbouwproject HOOF maandag, 17 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Opening Bergwijkbrug in Merelbeke met bijzondere constructie

Ontwerp Dordtse Prins Clausbrug wordt uitgevoerd

Video: schaarconstructie Prins Clausbrug Dordrecht

René van Zuuk wint Open Oproep Prins Clausbrug

Woontoren voor topsporters naast Thialf krijgt goudkleurige gevel

Appartementengebouw De Prins heeft geplooide bovenzijde

Duurzame bruggen voor Floriadeterrein als onderdeel ‘Bruggencampus’

Lastige kavel resulteert in markante toren

Van Zuuk ontwerpt twee verwante bruggen voor Blauwe As

René van Zuuk ontwerpt evenementenpaviljoen

Van Zuuk realiseert uit EPS gesneden folly

Van Zuuks pier in het Weerwater opgeleverd

Spirituele ruimte voor Almere

Bedieningsgebouw met extra uitzichtpunt

Na-Druk-Geluk-Brug biedt een uitkijkpunt

Verdraaide 'tweelingen' voor sportcomplex Leiden

Andere nieuwsberichten

Neprom-prijs toegekend aan oostzijde Grote Markt Groningen

48 minuten geleden

Volgens de jury heeft de stad zich met deze gebiedsontwikkeling ‘hernieuwd op de kaart gezet, in de traditie van onder meer het Groninger Museum’.

BDG Architecten wint selectie nieuwbouw Windesheim Almere

Gisteren, 17:33

Vanwege de sterke groei van haar vestiging in Almere wil Hogeschool Windesheim nieuwbouw realiseren langs het Weerwater in het centrum van de stad.

Dutch designers Yearbook '21

Gisteren, 15:48

Dd ’21 kijkt terug op Nederlands ontwerp in het afgelopen jaar met een greep uit eindexamenwerk, prijswinnend design, opvallende ontwikkelingen en essays en interviews, waarin – gelukkig – ook een aantal kritische noten klinkt.

Inschrijving BNA Beste Gebouw van het Jaar 2022 van start

Gisteren, 13:35

De vakjury staat onder leiding van voorzitter Barbara Baarsma, hoogleraar Toegepaste Economie aan de UvA en directeur van de Rabo Carbon Bank.

Steeds vaker meer dan een mijoen betaald voor een huis

2 uur geleden

Volgens NVM komt dat niet alleen door de harde stijging van de huizenprijzen in het algemeen.

Team Foster + Partners vernieuwt centraal station Stockholm

Gisteren, 16:24

Het station wordt uitgebreid, gemoderniseerd en beter verbonden met de omgeving. Boven de bestaande sporen verrijst nieuwe bebouwing met onder meer woningen, kantoren, retail en horeca.

Atelier Kempe Thill ontwerpt deel woningblok HafenCity Hamburg

Gisteren, 10:49

Het bureau won de prijsvraag voor een 62 woningen tellende torren binnen een blok in het deelgebied Baakenhafen.

Indonesisch parlement bekrachtigt verhuizing hoofdstad

Gisteren, 09:12

Nusantara zal verrijzen in de provincie Oost-Kalimantan circa 1200 kilometer ten noordoosten van Jakarta.

Rotterdam haalt vergroeningsdoel ruimschoots

18 januari, 5:18

Sinds Rotterdam in 2018 zich sterk inzette voor het toevoegen van meer groen aan de stad, is er daadwerkelijk 16,3 hectare bij gekomen. Veel extra groen is te vinden in straten, op pleinen en op daken.