Installatie klampt zich aan het Glaspaleis

13 september 2017, 9:24

Aan een witte buitenmuur van Glaspaleis in Heerlen klemt zich een industrieel ogend zwart object. Is het een parasiet of leeft het in symbiose met zijn gastheer? Hecht het zich aan het verleden of bereidt het een sprong naar de toekomst voor? De installatie is gemaakt door Studio Frank Havermans.

Frank Havermans heeft de installatie KAPKAR/ ZM-S*B3-JH gerealiseerd in opdracht van de culturele instelling SCHUNCK*, die in het Glaspaleis is gevestigd. Hij koos ervoor om een ingreep te doen aan de zuidgevel, een wit vlak als een onbeschreven blad aan het drukke Pancratiusplein. “Het vroeg erom beschreven te worden”, zegt Havermans.

Verdwenen verleden
KAPKAR/ ZM-S*B3-JH is een poging om het verleden van Heerlen te verbinden met het heden en de toekomst, legt hij uit. Net als in de rest van Limburg is direct na het sluiten van de mijnen bijna het gehele bovengrondse erfgoed gesloopt.

Ongetwijfeld was het snelle ‘opruimen’ door de Nederlandse regering goed bedoeld, vermoedt Havermans, maar de uitwerking was desastreus. “Limburg heeft door de snelle afbraak mentaal nooit afscheid kunnen nemen van dit verleden en ondervindt daar nog steeds hinder van”, zegt hij. Dat geldt ook voor Heerlen.

De mijnbouw betekende zware arbeid, maar ook saamhorigheid tussen de arbeiders, bevolkingsgroei en voorspoed. De enige twee gebouwen die nog aan die tijd herinneren zijn het mijnschachtgebouw van de Oranje Nassau 1, dat nu dienst doet als Mijnmuseum en het Glaspaleis, in 1936 als modern warenhuis gebouwd.

Modernistisch versus industrieel
Het modernistische Glaspaleis van architect Frits Peutz – ondertussen zorgvuldig gerenoveerd en aan de zuidelijke kant uitgebreid – vervult nog steeds een actieve en positieve rol in Heerlen, onder meer met horeca, bibliotheek en tentoonstellingsruimte. Dit in tegenstelling tot het Mijnmuseum, volgens Havermans, met relicten uit de mijnbouw als “een kapel waar de mijntijd wordt geëerd”.

Juist aan het Glaspaleis heeft Havermans de installatie KAPKAR/ ZM-S*B3-JH gerealiseerd. De beeldtaal is gebaseerd op de industriële ingenieursarchitectuur die is verdwenen; als basis diende het voormalige schachtblok 3 van de mijnschacht van de Oranje Nassau 1. Door middel van lange armen grijpt de installatie rond het gebouw naar houvast.

Tijdslagen
De installatie hecht verleden aan het heden; daarmee herdefinieert de constructie tegelijkertijd zijn gastheer, aldus Havermans. Door hechting van een onbekende entiteit aan een icoon, zo legt hij uit, wordt een ingang gecreëerd naar een minder geconditioneerde omgang met een monument als het Glaspaleis.

“Deze installatie, die slechts een kortdurende tussenlaag van de geschiedschrijving van de stad zal zijn, is een voorstel om op ene uitdagender manier met stedelijke gelaagdheid om te gaan”, zegt Havermans. De installatie is nog tot 12 november te zien.

Autonome modellen
Tegelijkertijd is er in het Glaspaleis een tweede installatie van Havermans te zien. Voor de dertig meter lange vitrine van het gebouw heeft hij ‘dragers’ gebouwd, die zijn samengesteld uit onderdelen van eerdere installaties. Op en aan deze elementen presenteert Havermans 145 modellen, die in onderlinge samenhang een verhaal vertellen.

Havermans ontwerpt zijn installaties altijd aan de hand van een serie modellen, aanvankelijk nog zonder schaal of functie. Het laatste, het conclusiemodel zoals Havermans het noemt, fungeert als een 3D-bouwtekening. De modellen ziet Havermans echter ook als autonome sculpturen, die los van de gebouwde objecten staan.

In de vitrine heeft hij ze samengevoegd tot een landschap dat enerzijds een blik biedt op denk- en werkwijze van Havermans, anderzijds als een nieuwe installatie een maquette vormt van een gedroomde stad, of zoals SCHUNCK* het formuleert “de verbeelding van een mogelijke toekomst voor Parkstad".

Trefwoorden

tentoonstelling schunck* frank havermans installatie heerlen studio frank havermans

1	Plan voor woon-werkgebouw in M4H-gebied Rotterdam maandag, 03 mei
2	Nieuwe rechtbank van Amsterdam heeft rijke binnenwereld donderdag, 29 april
3	Winnaars Amersfoortse Stadsbouwprijs 2020-2021 bekend vrijdag, 30 april
4	Rotterdam wil achthonderd woningen bouwen aan westzijde Piekstraat maandag, 03 mei
5	Herbestemd pand maakt verbinding tussen centrum Rotterdam en Oude Westen donderdag, 29 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Een observatiepost voor stedelijke dynamiek

Een platform voor Oude Willem en de wandelaar

Vuurrood baken voor brandweerpost

Longlist EU Mies Award bekend

Verplaatsbaar paviljoen met flexibel bouwsysteem

Locatiegebonden ontwerp voor vliegbasis

'Illegale' constructie voor biënnale Hongkong

Schunck lanceert Heerlen Rooftop Project

Frank Havermans toont in Shenzhen een gastvrij kunstwerk

Winnaars ideeënprijsvraag Heerlen Rooftop Project bekend

Installatie van Frank Havermans is tevens eenpersoonswerkplek

Verloting boek Transitional over Frank Havermans

Winnaar van exemplaar ‘Transitional’

Lichtend object in stationshal Amsterdam Centraal

Andere nieuwsberichten

Bouw Bossa Nova-woontorens in Haarlem van start gegaan

1 uur geleden

Naar ontwerp van Geurst & Schulze Architecten worden in het Aziëpark in stadsdeel Schalkwijk twee ronde woontorens gebouwd. De gebouwen bieden plaats aan 142 energiezuinige koopappartementen.

Woongebouw van Steenhuis Bukman als ankerpunt voor Apeldoornse wijk

Gisteren, 14:20

Steenhuis Bukman Architecten heeft het woongebouw in de nieuwe wijk aan het kanaal een opvallende contour gegeven, met afgeronde en scherpe hoeken binnen een ruitvorm.

MeesVisser ontwerpt houten kantoorgebouwen voor World Food Center Ede

Gisteren, 13:43

Ambitie van het project is om een standaard te zetten voor andere kantoorpanden die in het nieuwe woon- en werkgebied op het oude kazerneterrein worden gerealiseerd.

Start bouw KAAP Amsterdam aanstaande

Gisteren, 10:42

Op de kop van de Grasweg in Amsterdam-Noord worden vijf woongebouwen met in totaal zeventig woningen en een circulair horecapaviljoen gebouwd. De gebouwen zijn ontworpen door drie verschillende architectenbureaus.

Vier nieuwe vennoten voor awg architecten

1 uur geleden

Met Peter Van doninck, Maarten Verdonschot, Maarten Van Weverberg en Tim van der Wegen heeft het bureau nu negen vennoten.

'Normcommissies brandveiligheid zijn niet onafhankelijk'

3 uur geleden

De commissies die in Nederland normen opstellen voor de brandveiligheid van isolatiemateriaal zijn niet onafhankelijk, stellen experts in het programma Zembla.

Ellen Schindler initieert graphic novel over Rotterdam en stadmaken

Gisteren, 16:43

‘Ken Je Stad, Maak Je Stad’ moet over een jaar verschijnen en met name jongeren laten zien hoe ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van hun stad.

Expositie in Bozar over architect Belgische scnelwegsculpturen

Gisteren, 15:23

Hoewel zijn naam niet heel bekend is, zijn de werken van Jacques Moeschal niet weg te denken uit het stedelijke landschap van België.

Samenwerking voor kennisprogramma klimaatbestendig erfgoed beklonken

Gisteren, 10:00

Zeven partijen hebben hun handtekening gezet onder het Kennisprogramma Klimaatbestendige aanpak KBL (Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen).