Verslag van eerste lezingenavond Stichting Living Daylights

15 maart 2017, 11:38

Afgelopen najaar werd voor de vijfde keer de Daylight Award uitgereikt. Reden voor de Stichting Living Daylights om in een tentoonstelling terug te blikken op de afgelopen edities en hierbij een lezingenprogramma te organiseren. Op donderdagavond 9 maart 2017 werd de tentoonstelling in het Borneo Architectuur Centrum geopend en vond de eerste lezingenavond plaats. Een verslag.

Het Borneo Architectuur Centrum is gevestigd in het Pacman-woongebouw van architect Koen van Velsen in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam. De voorzitter van de Stichting Living Daylight, architect Lars Courage, modereerde de avond en had een serie van vragen voor de sprekers voorbereid. Allemaal over het gebruik van daglicht in architectuur, waardoor op dat vlak echt de diepte ingegaan werd.

De lezingen op deze eerste avond werden gegeven door de winnaars van de recentste editie van de Daylight Award. De jonge architect Tim de Graag vertelde over het ontwerp voor de 20x3-woning in Zierikzee, waarmee de Daylight Award 2017 in de categorie <1000 m2 won. Architect Vincent Panhuysen van KAAN Architecten ging in op het ontwerp voor de Hoge Raad in Den Haag, waarmee het bureau de Daylight Award 2017 in de categorie >1000 m2 won.

Ruimtelijkheid door daklicht
Zijn eigen ouders vroegen Tim de Graag om een bestaande woning aan een gracht in Zierikzee te moderniseren tot vakantiehuis. Het huis had echter een bijzondere voetafdruk: slechts zo’n drie meter breed, maar wel zo’n twintig meter diep. Onder andere op het gebied van daglicht bracht dit een aantal uitdagingen met zich mee.

Om de woning zo breed mogelijk aan te laten voelen heeft De Graag in het interieur de verschillende functies die geen daglicht behoeven niet gecombineerd in grotere volumes, maar ze in kleinere eenheden langs de wanden geplaatst. Hierdoor ontstaan er allerlei nissen en lijkt de ruimte als geheel breder. Ook voorzag hij het huis van nieuwe doorzichten, zodat vanuit verschillende vertrekken nu uitzicht is op de gracht.

Om daglicht diep de woning in te brengen, koos De Graag ervoor om tussen het voor- en achterhuis een groot daklicht te introduceren, precies boven het trappenhuis dat alle verdiepingen in de woningen met elkaar verbindt. Al tijdens de bouw viel het de architect op hoe mooi het licht van boven in de woning viel. Hij had het in allerlei maquettes onderzocht, en in de praktijk viel het uit zoals bedacht. Beter nog, vulde zijn vader vanuit de zaal aan: elk moment in de dag is het licht weer anders, en vooral ‘s ochtends is het vaak prachtig.

Volledig glazen gevel op het zuiden
Het ontwerp voor de Raad van State in Den Haag, dat KAAN Architecten binnen een breed consortium heeft gemaakt, is natuurlijk van een totaal andere categorie. Architectenweb bezocht het gebouw voor de opening en publiceerde er toen een uitgebreide reportage over. Deze avond ging Vincent Panhuysen nog wat verder in op het gebruik van daglicht in het gebouw.

Op alle werkplekken in de bovenbouw was een minimum lichtniveau van 500 lux verplicht gesteld. Doordat de verdiepingshoogte van 2,7 meter in het proces opgerekt was naar 3,0 meter, en de gevels volledig in glas uitgevoerd werden, werd het geëiste lichtniveau met daglicht al in bijna alle situaties gehaald. Hierdoor hoefde maar 200 lux basisverlichting geïnstalleerd te worden, vertelde Panhuysen. Voor de medewerkers van de Hoge Raad die meer licht wensen, is iedere werkplek uitgerust met een eigen lichtbron.

De enige plekken in het gebouw waar de norm van 500 lux niet gold, waren de atria in de bovenbouw. Voor de afwisseling in het lichtniveau heeft KAAN Architecten er in die atria daarom voor gekozen hier het daglicht iets te dempen. De daklichten zijn hiervoor vrij klein gehouden. In de praktijk valt de lichtopbrengst echter absoluut niet tegen, vertelde Panhuysen: het daglicht valt diep het gebouw in.

Aan de selectie van het glas in het gebouw kon Panhuysen extra aandacht schenken. Het bureau begon voor de bovenbouw met het transparantste glas dat er is, museumglas, maar dat bleek toch te duur. Uiteindelijk is er ander, bijna net zo wit glas gevonden dat aan de eisen voldeed. In de plint van het gebouw is het glas om veiligheidsredenen bijzonder dik uitgevoerd, waardoor helemaal wit glas niet mogelijk was. Daar koos KAAN Architecten daarom voor glas met een vleugje groen erin. Groen dat terugkomt in de beelden voor het gebouw en het natuursteen van de plint.

Panhuysen is er bijzonder trots op dat het gelukt is om zowel in de bovenbouw als in de onderbouw op het zuiden een volledig glazen gevel te maken. In een gebouw met een hoge energieprestatie, benadrukte hij. De bomen voor het gebouw weren in de zomer veel zon, vooral voor de glazen plint. Bij de kantoren bovenin het gebouw zorgt de dubbele gevel voor de gewenste abstractie van de gevel en houdt die warmte effectief buiten. Het is toch prachtig dat we wat betreft bouwtechniek nu zover zijn dat dit mogelijk is, concludeerde Panhuysen.

Op 13 april 2017 vindt de volgende lezingenavond rond daglicht plaats in het Borneo Architectuur Centrum, dan met onder meer DGMR, OMA en SeARCH als sprekers.

1	2024: van de nieuwe Omgevingswet tot het Bal der Verbeelding maandag, 23 december
2	2024: een overzicht van alle prijzen maandag, 23 december
3	Fijne feestdagen, en een mooi, gelukkig en succesvol 2025! maandag, 23 december
4	2024 in vijftien boeiende longreads dinsdag, 24 december
5	2024 in tien columns door Joost Ector dinsdag, 24 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Evenement ‘Daylight Talk – A Day with Daylight’ bij TU/Eindhoven

6 maart

Hoge Raad: één gebouw, twee werelden

6 april 2016

Winnaars Daylight Awards 2016 bekend

10 oktober 2016

Inschrijving Dutch Daylight Award 2018 geopend

15 maart 2018

Laatste kans voor inschrijving Dutch Daylight Award

11 mei 2018

Nominaties Dutch Daylight Award 2018 bekend

4 september 2018

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.