'Corporaties aan banden, strenger toezicht'

30 oktober 2014, 13:36

Woningcorporaties moeten kleiner worden, zich beperken tot hun eigenlijke taak en zich niet meer met commerciële nevenactiviteiten bezighouden. Het toezicht moet drastisch verbeteren. Er is een cultuuromslag nodig en op termijn moet het stelsel misschien radicaal veranderen.

De parlementaire enquêtecommissie die onderzocht heeft wat er mis is gegaan in de corporatiesector beveelt dat donderdag aan in haar eindrapport. Volgens de commissie lokken de manier waarop corporaties nu werken en het falende toezicht daarop misbruik uit. "De gelegenheid maakt de dief'', schrijft zij.

De commissie, onder leiding van onafhankelijk Kamerlid Roland van Vliet, is 'verbaasd, geschokt en verontrust' door wat zij heeft aangetroffen. Zij deelt de publieke verontwaardiging over de dubieuze financiële transacties en het 'zonnekoningengedrag' van te machtige corporatiebestuurders.

Mismanagement
Ze stuitte op mismanagement, manipulatie, het achterhouden van informatie aan toezichthouders, zelfoverschatting en belangenverstrengeling.

Directeuren dachten dat ze alles konden maken en hebben 'soms op grove wijze gefaald' en het in hen gestelde maatschappelijke vertrouwen beschaamd, stelt de enquêtecommissie vast. Zelfreflectie of spijt is echter nog amper aan de orde.

"We zien een stoomschip van een kwart miljard euro, een Maserati als dienstwagen, kolossale grondposities zonder bouwbestemming, aanleg van een tunnelbak, koffers met contanten, het in het kader van de leefbaarheid lenen aan een uitvaartcentrum, adoptie van een aap, een olifantenbeeldenparade, ontwikkeling van koopwoningen in Wallonië, een architect met een honorarium van veertien miljoen euro (Santiago Calatrava, voor de afgeblazen Campus Maastricht, red.) en een derivatenportefeuille van 23 miljard euro. Woningcorporaties raakten ver van huis", schrijft de commissie in de inleiding van het rapport.

De commissie constateert dat de corporatiewereld, die in de jaren negentig werd verzelfstandigd, zich ook veel te gemakkelijk in onverantwoorde financiële avonturen kon storten. Controle van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) schoot tekort.

Banken
Diverse banken speelden een kwalijke rol: ze gingen te weinig uit van het belang van de klant en dachten primair aan geld verdienen. Corporaties werden afgelopen jaren steeds meer bestuurd als bedrijven, met een raad van commissarissen. Ook die raden kwamen vaak niet in actie als het dreigde mis te gaan en waren nogal eens niet deskundig genoeg.

De grenzen aan nevenactiviteiten werden door corporaties ook steeds verder opgerekt, ook al doordat ze zich met vage begrippen als 'leefbaarheid' mochten bezighouden. Overheid en Tweede Kamer kwamen niet tot daden. Alleen Eberhard van der Laan, woonminister in Balkenende-IV, deed nog enkele pogingen.

Bevlogenheid
Ondanks haar ontluisterende bevindingen over wat er allemaal misging in de corporatiewereld, prijst de Parlementaire Enquêtecommissie de sector ook om de inzet en de bevlogenheid die ze er zag tijdens werkbezoeken.

Het staat volgens de commissie 'buiten kijf dat de woningcorporaties in de afgelopen twintig jaar essentiële bijdragen hebben geleverd aan de sociale huisvesting in Nederland'.

"Zij hebben er mede aan bijgedragen dat van omvangrijke gettovorming en verpauperende woonwijken in Nederland nagenoeg geen sprake is, in tegenstelling tot sommige met Nederland vergelijkbare landen.''

De kwaliteit van de Nederlandse sociale woningvooraad is hoog, vindt de commissie. Ons land heeft relatief gezien de grootste sociale huursector van Europa. Ongeveer een derde van de bevolking woont in een corporatiehuis.

Trefwoorden

woningcorporaties parlementaire enquête

1	Interview met Francine Houben over de coronacrisis: 'We moeten naar beloopbare en befietsbare steden' dinsdag, 26 mei
2	Schiekadeblok herontwikkeld met twee torens en 680 woningen vrijdag, 29 mei
3	Depot Boijmans leeg gepresenteerd tijdens 'zilveren opening' maandag, 25 mei
4	Post-corona toerisme dinsdag, 26 mei
5	ZJA: nieuw ontworpen dakconstructie AZ-stadion moet vertrouwen erin terugwinnen vrijdag, 29 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Overzicht aanbevelingen enquêtecommissie

Extra toezicht bij corporatie Vitaal Wonen

AFM beboet ABN AMRO inzake Vestia

Blok nog bang voor slecht gedrag corporaties

Möllenkamp ook vervolgd wegens meineed

Corporaties kregen 'recept voor ongelukken'

Justitie wil twee miljoen van Möllenkamp

Kamer omarmt hoofdconclusies corporaties

Vermogen woningcorporaties is gegroeid

Blok ziet weinig in instemmingsrecht huurder

Onafhankelijk toezicht op corporaties

Vele wijzigingen voor corporatiesector

'Vestia-heffing illegale staatssteun'

'Geld corporaties ten bate van huurders'

Senaat akkoord met sociale rol corporaties

Oud-topman Rochdale: 'Maserati verkeerde keus'

Woonbond: gouden handdruk Rochdale pijnlijk

Donner vreesde voor grotere schade Vestia

Corporatiebeleid had scherper gekund

'Campus Maastricht stond als een huis'

Aanhouding collega schokte oud-Vestiatopman

Controle op corporaties onvoldoende

Voorzitter Aedes schaamt zich voor sector

Blok legt commerciële activiteiten corporaties aan banden

Corporatiewereld zes weken lang onder de loep

Bos kritiseert Vogelaar voor enquêtecommissie

'Woningcorporaties zijn wortels kwijtgeraakt'

'Veel ontslagen bij woningbouwcorporaties'

Maserati baas Rochdale al vroeg in beeld

Toezicht op woningcorporaties was onvolledig

WSG-baas is zich van geen kwaad bewust

Den Haag flink de pineut door Vestia-drama

Enquêtecommisie kijkt naar Woonbron

Van Dam: 'Van Rijksgebouwendienst corporatie maken'

‘Alleen banken wisten genoeg van derivaten’

Vestia-drama vooral klap in kwetsbare wijken

'Falende bestuurder krijgt alle ruimte'

Eindrapport enquêtecommissie op 30 oktober

Andere nieuwsberichten

Terugkijken: Door de ogen van Arna

Gisteren, 15:43

In de documentaire is te zien hoe architect Arna Mackic onvermoeibaar vecht voor haar ideaal om te bouwen aan een inclusieve maatschappij.

Schiekadeblok herontwikkeld met twee torens en 680 woningen

Gisteren, 13:37

Bij de herontwikkeling van het Schiekadeblok in Rotterdam worden 680 woningen en extra kantoren gerealiseerd.

ZJA: nieuw ontworpen dakconstructie AZ-stadion moet vertrouwen erin terugwinnen

Gisteren, 10:45

Architectenweb sprak met projectarchitect Leo ten Wolde van ZJA Zwarts & Jansma Architects over de nieuwe overdekking van het stadion, dat het vorig jaar ingestorte dak vervangt.

Amsterdam wil vermindering van prettoerisme, maar heeft daar geen nieuwe instrumenten voor

28 mei, 5:07

Nu het toerisme door de coronacrisis is stilgevallen, ligt de Amsterdamse binnenstad er verlaten bij. “Ineens is zichtbaar hoe weinig mensen er nog wonen”, verklaart burgemeester Femke Halsema in een interview met Het Parool.

Realiseren klimaatbeleid kost komende jaren drie miljard per jaar

Gisteren, 09:53

Dat meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van een nieuwe berekening.

'Dertig jaar natuurbeleid heeft natuur niets opgeleverd'

Gisteren, 09:21

Dertig jaar geleden is afgesproken natuurgebieden te verbinden en de landbouw natuurvriendelijker te maken, maar die beloftes zijn nooit ingelost en de soortenrijkdom is steeds verder afgenomen.