Bestaande situatie

Premier Edi Rama bij de start van de renovatie

Monument uit communistisch verleden Albanië wordt door MVRDV radicaal geopend

19 februari 2021, 11:18

De transformatie is gestart van de Pyramid, een van Albanië’s meest brutalistische gebouwen. In het ontwerp van MVRDV wordt dit cruciale erfgoed, ooit het pronkstuk van de communistische dictator Enver Hoxha, drastisch gerenoveerd en aangepakt.

De betonnen structuur wordt hergebruikt en geopend, het atrium en de omgeving worden vergroend. In, op en rondom de structuur komt een klein ‘dorp’ van cafés, studio’s, ateliers en leslokalen waar jongeren gratis les krijgen in verschillende technologievakken. De Pyramid moet daarmee een nieuwe spil in het culturele leven van Tirana worden.

De 11,835 m² tellende Pyramid kent een lange geschiedenis; van mausoleum gewijd aan Enver Hoxha en tijdelijke NAVO-basis tijdens de Balkanoorlog tot club en evenementenruimte. Voor veel Albanezen staat het gebouw ondertussen symbool voor de overwinning op het communistisch regime. In een poging het terug te claimen gebruiken de jongeren van Tirana het momenteel als hangplek, om graffiti op aan te brengen, om het ’s nachts te beklimmen en – niet ongevaarlijk – er vervolgens vanaf te glijden.

Eerdere plannen om het gebouw te revitaliseren zijn nooit of halfslachtig uitgevoerd. In het ontwerp van MVRDV wordt het hermetische gebouw radicaal geopend, waarbij obstakels van eerdere verbouwingen worden verwijderd. Dit levert een aantrekkelijke open structuur op. In het atrium worden vervolgens bomen en ander groen geplant. Door het plaatsen van ‘schuren’ in, op en rondom het gebouw, ontstaat als het ware een nieuw dorp van leslokalen, studio’s, ateliers, cafés en restaurants. Non profit-onderwijsinstelling TUMO Tirana zal als eerste gebruiker van de Pyramid straks gratis naschools onderwijs verzorgen voor 12- tot 18-jarigen in software, robotics, animatie, muziek en film.

De betonnen dakspanten zullen bij de transformatie veiliger worden gemaakt voor bezoekers. De meeste betonnen balken krijgen treden zodat ze veilig kunnen worden beklommen. Eén blijft glad, bezoekers kunnen daar (op eigen risico) vanaf glijden. De trappen kunnen ook worden ingezet bij evenementen, waarmee de Pyramid de potentie heeft om de nieuwe spil te worden van het culturele leven van de stad.

Een 'people's monument'
"Het is een oprechte uitdaging om zo’n brutalistisch monument te mogen transformeren," zegt Winy Maas, mede-oprichter van MVRDV. "Het is opvallend en interessant om te zien hoe het land worstelde met de toekomst van het gebouw, dat enerzijds een zwarte bladzijde uit de geschiedenis is, anderzijds al deels was teruggeclaimd door de bewoners van Tirana. Ik zag meteen de potentie ervan, en dat het mogelijk moest zijn om er nog meer een 'people’s monument' van te maken in plaats van het te slopen. De grote uitdaging was om een nieuwe relatie te leggen tussen het gebouw en zijn omgeving. Ik heb er alle vertrouwen dat dat met dit ontwerp gaat lukken. Ik kijk uit naar jongeren én de eerste ouderen die de trappen naar de top gaan beklimmen!"

De transformatie van de Pyramid laat zien hoe een gebouw geschikt kan worden gemaakt voor een nieuwe tijd, terwijl tegelijk de roemruchte geschiedenis bewaard blijft. Het project voldoet daarnaast aan de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties: de bestaande structuur en delen van de gevelsteen worden hergebruikt voor de nieuwe trappen aan de buitenzijde van het gebouw, dat geopend blijft naar park en stad toe. De reeks geklimatiseerde schuren die worden geplaatst, maken het energiezuinig. Het nieuwe gebruik van de Pyramid maakt het gebouw ook nog eens sociaal duurzaam, dankzij het gratis naschoolse onderwijsprogramma dat gelijke kansen bevordert en de volgende generatie voorbereidt op succes.

Trefwoorden

communisme tirana mvrdv brutalisme piramide albanië

1	Woongebouw voor gezinnen biedt ruime corridor en gekoppelde terrassen met glijbaan woensdag, 12 november
2	Benthem Crouwel Architects plaatst slotstuk in Paleiskwartier van Den Bosch donderdag, 13 november
3	Den Bosch 'pauzeert' aanbesteding voor ontwerp gebiedsontwikkeling Citadelpoort maandag, 17 november
4	Bedrijfsgebouw uit hergebruikte materialen voor garagebedrijf dat gespecialiseerd is in oude Volvo’s woensdag, 12 november
5	MVRDV en Buro Happold ontwerpen nieuw theater in Veenendaal vrijdag, 14 november

Gerelateerde nieuwsberichten

MVRDV presenteert visie voor zelfvoorzienende vallei in Armenië

13 januari 2022

Piramide van Tirana: van communistisch mausoleum naar monument voor het volk

25 oktober 2023

Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana

7 mei

MVRDV ontwerpt kunstmatige heuvel naast Marble Arch Londen

16 februari 2021

Grote Duitse architectuurprijs voor WERK12 van MVRDV

29 januari 2021

PvdA Rotterdam blaast plan voor overkappen A20 nieuw leven in

5 januari 2021

Gemeenteraad keurt verdichtingsvisie voor binnenstad Eindhoven goed

23 december 2020

Nathalie de Vries nieuwe stadsbouwmeester van Groningen

25 november 2020

Hoogste punt voor Radio Tower & Hotel (MVRDV) in New York

19 november 2020

Spel van verhulling en onthulling in Haussmann-pand

29 oktober 2020

Beplantingsplan Floriade 2022 vertaald in gevel woontoren

21 oktober 2020

MVRDV ontwerpt complex met 'muurschilderingen' in Detroit

1 oktober 2020

Depot Boijmans van Beuningen klaar voor 'zilveren opening'

24 september 2020

Winy Maas: verhuis Museum Rotterdam terug naar Schielandshuis

23 september 2020

Depot Boijmans wint Rooftop Award 2020

8 september 2020

Ontwerp NIO House Chongqing door MVRDV gericht op beleving

7 september 2020

MVRDV transformeert oude fabriek Shenzhen tot If Factory

18 augustus 2020

MVRDV-masterplan voor Karlsruhe met zwevende tuin als blikvanger

3 augustus 2020

MVRDV presenteert zich met expositie in Berlijn

27 juli 2020

'Janus-gebouw' MVRDV in Poolse stad Wroclaw geopend

17 juli 2020

MVRDV blaast 'eigen' paviljoen Expo 2000 nieuw leven in

10 juli 2020

Flexibel café-restaurant voor Depot Boijmans van Beuningen

9 juli 2020

Almere gaat door met Floriade 2022

19 juni 2020

Hoogstraat Rotterdam ingericht voor de 1,5 metersamenleving

16 juni 2020

Rotterdams kantoorpand omgetoverd tot 'mediterrane' patiowoning

12 juni 2020

Floriade 2022 kan doorgaan na 'ja' van de ChristenUnie

10 juni 2020

MVRDV: hoofdopzet Valley tot op de millimeter gelijk gebleven

17 april 2020

Bouw woon- en kantoorblok MVRDV in San Francisco gestart

23 februari 2021

Casanova+Hernandez toont vernieuwd waterfront Albanees vissersdorp

2 april 2021

Gebouw als proeftuin voor landbouwtechnologie

2 juli 2021

MVRDV ontwerpt jubileumpaviljoen voor oudste sociale woningbouwcomplex

24 augustus 2021

MVRDV modelleert toren in Tirana naar hoofd nationale held

3 augustus 2022

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Nathalie de Vries over multipliciteit in hoogbouw

2 november 2023

Andere nieuwsberichten

Goede gesprekken rond de noviteiten die op Architect@Work in Amsterdam werden getoond

42 minuten geleden

Op donderdag 30 en vrijdag 31 oktober 2025 vond Architect@Work plaats in Amsterdam. Met ruim 1.736 bezoekers was deze eerste editie in de Kromhouthal goed bezocht. Een impressie.

Ontwerpend onderzoek van Bright, Bura en Polyfern naar mogelijke ontwikkeling van Almere Pampus

Gisteren, 16:45

Team Pampus* presenteert het Ontwerpend Onderzoek Masterplan voor Boven- en Ondergrond voor Almere Pampus.

BDG Architecten verbouwt Enschedese kwekerij tot De Stadskas

Gisteren, 15:22

Op de plek van de huidige kweekkas aan de Blijdensteinbleekweg verrijst een grotendeels houten gebouw met onder meer horeca, een winkelfunctie en uiteraard een kas.

Expositie in Kunsthal belicht eerdere toeristische periode Rotterdam

Gisteren, 13:41

In de afgelopen tien, vijftien jaar is Rotterdam uitgegroeid tot een stad die veel toeristen trekt. Dat laatste was in de negentiende eeuw en in de eerste decennia van de twintigste eeuw ook al het geval.

Vereniging Eigen Huis: criteria energielabel onduidelijk voor huiseigenaar

Gisteren, 14:26

Huiseigenaren weten niet goed wat nodig is om een label op te krikken, constateert Vereniging Eigen Huis in een onderzoek.

Amnesty: Nederlands bouwbedrijf betrokken bij arbeidsuitbuiting Saoedi-Arabië

Gisteren, 10:16

Strukton heeft een rol gespeeld bij de uitbuiting van arbeidsmigranten bij de bouw van een metro in Riyad, meldt Amnesty International.

Verbouwing Binnenhof kost 2,7 miljard euro, zomer 2031 klaar

17 november, 1:19

De laatste officiële inschatting van een einddatum was ‘op zijn vroegst eind 2028’, maar het jaartal 2030 stond ook al in documenten.

Vlaanderen aansprakelijk voor Limburgse schade in tramdebacle

17 november, 9:36

De Vlaamse regering is aansprakelijk voor de miljoenen euro's aan kosten die zijn gemaakt rond de afgeblazen tramlijn tussen Maastricht en het Belgische Hasselt.

Zuid-Holland verhoogt budget voor restauratie rijksmonumenten

14 november, 2:08

De provincie Zuid-Holland verhoogt het budget voor de restauratie van rijksmonumenten structureel.

Rapport: natuur kan helpen beschermen tegen stijgende zeespiegel

14 november, 9:24

Natuurlijke oplossingen zoals ruim baan geven aan gebieden met eb en vloed kunnen helpen de Nederlandse kustlijn te beschermen tegen de stijgende zeespiegel.

Ga naar het nieuws-archief