Stadsbrug De Oversteek (2013) in Nijmegen, ontworpen door Ney & Partners

Enneüs Heermabrug (2001) in Amsterdam, ontworpen door Nicolas Grimshaw Architects

Spoorbrug Muiderberg A1, ontworpen door ZJA Zwarts & Jansma Architects

Heemstederbrug (2015 in Nieuwegein, ontworpen door StudioSK

Viaduct A27 (2012) in Houten, ontworpen door Viaduct A27

‘Minister, waarom geen bruggen van staal?’

5 april 2017, 16:50

De minister van Infrastructuur en Milieu informeert de Tweede Kamer voor deze zomer over de ‘beste realisatiestrategie’ voor drie nieuwe bruggen over de A27. Die moeten goedkoop en onderhoudsarm (‘sober en doelmatig’) in beton worden gebouwd. Dat is een gemiste kans, aldus algemeen directeur van ingenieursbureau IV-Groep Rob van der Waal.

Tekst: Rob van der Waal

De ‘mooiste bruggen’ zijn vrijwel altijd gemaakt van staal. Veel van die bruggen zijn wereldberoemd. Denk aan Golden Gate Bridge in San Francisco, de bruggen van Calatrava in onder andere Porto, of het viaduct van Millau in centraal Frankrijk, dat van staal en beton is gemaakt; allemaal voorbeelden van vermaarde overbruggingen.

Ook in Nederland kennen we dergelijke voorbeelden: de Erasmusbrug in Rotterdam, de Enneüs Heerma brug in Amsterdam, De Oversteek bij Nijmegen; voorbeelden van civiele kunstwerken die een verrijking blijken voor stad en omgeving. Het is geen toeval dat juist bruggen van staal zo wereldberoemd zijn geworden. Staal is een materiaal dat zich uitermate goed leent voor architecten om hun creativiteit optimaal uit te leven, daarover bestaat geen discussie.

Juiste beslissing
De minister van Infrastructuur en Milieu informeerde onlangs de Tweede Kamer over het besluit nieuwe bruggen te laten aanleggen in de A27; een juiste beslissing. De omstandigheden in het verkeer zijn zodanig gewijzigd dat renovatie van de oude bruggen eigenlijk geen optie meer is. Onderdeel van deze beslissing was dat deze bruggen in beton zullen worden uitgevoerd. Aan staal kleven teveel nadelen.

Dat is een gemiste kans. De A27 is de ‘Gateway to the Netherlands’. Juist hier zou je een aantal prachtige, beeldbepalende kunstwerken verwachten. De overwegingen die de minister maakt bij haar keuze voor beton, zijn op zijn minst vreemd te noemen. Onderhoud en geluid zijn de hoofdargumenten. Dit zijn echter lang achterhaalde problemen. Zeker, bij de ontwerpen van de bestaande bruggen waren dit wezenlijke issues. Maar de industrie heeft niet stil gezeten.

Merwedebrug
De problemen die onlangs bij de Merwedebrug ontstonden, zijn het gevolg van overbelasting. De hedendaagse belasting van met name vrachtverkeer (zowel de aantallen wagens als de grootte van de belasting) zijn vele malen hoger dan waar de bruggen ooit eens op zijn ontworpen. Dat vervolgens ook nog eens veel te laat is ingegrepen, ligt niet aan het materiaal staal.

Een levensduur van honderd jaar of zelfs een vervangbaar dek is geen probleem, zolang je die huidige, zwaardere eisen maar in het ontwerp meeneemt. Hetzelfde geldt voor geluid. De nieuwe stalen spoorbrug over de A1 bij Muiden is aantoonbaar stiller dan welke betonnen brug dan ook.

Een argument dat natuurlijk meespeelt, zijn de kosten. Een stalen brug kán duurder uitvallen. Voor een groot deel is dat marktwerking. Maar één ding is zeker, voor een beetje meer, zeg tien tot dertig miljoen, krijg je er een kunstwerk bij cadeau. Met internationale allure, waar toeristen voor omrijden, waar de omgeving trots op is en wat waarde toevoegt aan het (kostbare) landschap. Daarop moet men niet beknibbelen. Een taak als deze volgens zesjescultuur invullen met achterhaalde argumenten en een beetje minder geld, dat noem je: een gemiste kans.

Dit opiniestuk wordt gesteund door:

Laurent Ney (architect/ingenieur Ney & Partners)

Mark van der Burg (constructeur, Movares Nederland)

Bert Hesselink (constructeur, Movares Nederland en voorzitter IABSE Nederland)

Arjen Steenbrink (constructeur, Movares Nederland)

Edwin Megens (architect, StudioSK)

Paul van der Ree (architect, StudioSK)

Trefwoorden

rob van der waal brug iv-groep

1	KCAP brengt ode aan verloren postkantoor in Vlissingen vrijdag, 13 juni
2	Het Binnenhof – Gebouw C krijgt onder houten dakspanten extra werkplekken woensdag, 18 juni
3	Het Binnenhof – voormalig Ministerie van Koloniën krijgt extra werkplekken op zolder maandag, 16 juni
4	Arons en Gelauff en Civic Architects presenteren ontwerp The Emerald in Bajeskwartier dinsdag, 17 juni
5	Archiprix 2025 kent vier winnaars en twee eervolle vermeldingen dinsdag, 17 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Grondige aanpak voor bruggen en tunnels

17 januari 2018

Katwijk kiest fietsbrug met verrassende beweging

9 mei 2017

Kabinet vervangt toch drie bruggen A27

21 februari 2017

Minister voelt niets voor actieplan bruggen

29 november 2016

Schultz wil duurzame infrastructuur

6 juni 2016

Kamer wil opheldering over 'bijna-instorting' Merwedebrug

18 januari 2019

Delfzijl huisvest eerste recycler van vervuild staal ter wereld

21 september 2020

Rekenkamer: Rijk heeft onvoldoende overzicht van zijn bezittingen

1 december 2021

Kabinet trekt 140 miljoen euro uit voor bruggen Noord-Nederland

17 december 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Transformatie kantoor naar woongebouw Het Veem in Hengelo voltooid

Vandaag, 15:54

Het voormalige UWV-kantoor, gelegen in de spoorzone van Hengelo, onderging een transformatie naar ontwerp van Bloot Architecture. Het nieuwe woongebouw Het Veem biedt plaats aan 93 appartementen en commerciële ruimte op de begane grond.

Definitief ontwerp voor raadzaal gemeente Amsterdam door De Twee Snoeken

Vandaag, 10:45

De Twee Snoeken heeft vorige week zijn definitief ontwerp voor de raadzaal in het stadhuis van de gemeente Amsterdam gepresenteerd. Toegankelijkheid, het duale stelsel, duurzaamheid en de Amsterdamse identiteit staan centraal in het ontwerp.

Voormalige telefooncentrale herbestemd tot woon-werkgebouw met optopping

Gisteren, 16:15

Een oude telefooncentrale aan de Kamerlingh Onneslaan in Amsterdam is naar ontwerp van Ronald Janssen Architecten herbestemd tot woon-werkcomplex. Het project betreft transformatie, optopping en functiemenging, met behoud van het bestaande casco.

Rijksmonumentale Schiedamse branderij krijgt herbestemming als boetiekhotel

Gisteren, 12:55

De voormalige Dirkzwager-branderij aan de Noordvest in Schiedam wordt herbestemd tot boetiekhotel, koffiebar en restaurant. ARD / AtelierRuimDenkers is verantwoordelijk voor de conceptontwikkeling en het ontwerp van de transformatie en nieuwbouw.

Prominente ontwikkelaars committeren zich aan bouw biobased woningen

Vandaag, 09:42

Acht ontwikkelaars hebben afgesproken dat in 2028 minstens dertig procent van hun nieuwbouwwoningen tot vijf bouwlagen biobased zal zijn.

BoogieWood winnaar van de eerste Gouden Hijskraan

Gisteren, 17:31

Op de vastgoedbeurs Provada heeft de gemeente Den Haag de Gouden Hijskraan 2025 uitgereikt aan het woningbouwproject BoogieWood.

Den Haag wil eigen warmtebedrijf oprichten

Gisteren, 10:09

Het warmtebedrijf moet inwoners van de Hofstad helpen om te stoppen met het gebruik van aardgas.

OVV: ontwerpfout en gebrek aan controle bij ingestorte parkeergarage

17 juni, 11:43

Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die heeft onderzocht hoe het kon gebeuren dat alle hellingen op 26 mei 2024 inzakten.

Nieuwegein wist niet van veranderingen in bouw ingestorte parkeergarage

17 juni, 10:59

De gemeente wist niet dat de bouw van de vorig jaar ingestorte parkeergarage op sommige punten anders was uitgevoerd en deed daarom geen extra controles.