Beheerst lijnenspel van UNStudio in Spijkenisse

3 oktober 2014, 13:14

In Spijkenisse wordt de nieuwe huisvesting van Theater de Stoep op 9 oktober officieel geopend. Het door UNStudio ontworpen theater heeft een sculpturale daklijn en foyer gekregen. Architectenweb kreeg alvast een rondleiding door architect Ben van Berkel.

Waar jonge architecten in hun eerste projecten steevast al hun ideeën proberen te verwerken, daar zie je dat ervarener architecten de middelen die ze inzetten steeds zorgvuldiger weten te doseren. Eenzelfde ontwikkeling is bij UNStudio te zien. Waar bij het Möbius-huis werkelijk alles uit de kast gehaald werd, zijn recente projecten van het bureau veel gerichter. De wens om veel en grote projecten te doen, en bijbehorende noodzaak ook weleens concessies te doen, voedt een dergelijke nieuwe houding natuurlijk ook. Ernaar gevraagd verklaart architect Ben van Berkel dit niet als een probleem te zien. Binnen de gegeven condities probeert hij simpelweg de hoogste architectonische kwaliteit te behalen.

Bij Theater de Stoep in Spijkenisse is UNStudio hier uitstekend in geslaagd, binnen de gegeven condities heeft het bureau het maximale weten te bereiken. Langs de oude dorpskern van Spijkenisse is in de afgelopen decennia aan een ingewikkeld winkelcentrum gebouwd dat recentelijk aan weerszijden uitgebreid en afgerond is volgens een plan van Soeters Van Eldonk. Aan de zuidzijde van de kern komen de draaiende straten uit bij de Boekenberg, ontworpen door MVRDV. Aan de noordzijde komen twee andere, tegen elkaar in, draaiende straten uit op een nieuw plein waaraan het nieuwe theater is verrezen.

In het ontwerp van UNStudio wordt deze situatie maximaal uitgebuit. Het theater wordt aan de pleinzijde beschreven door een verzameling van golvende lijnen. Van Berkel verklaart dat de golvende lijnen ingegeven zijn vanuit de aerodynamica: het gebouw mocht geen extra windlast veroorzaken voor de verderop staande monumentale molen. Maar zonder die opgave had Van Berkel vast een andere aanleiding hiervoor gevonden. De golvende daklijn toont ook prachtig de kleinere en grotere zaal die eronder liggen. De golvende lijnen verbindt de zalen en scheidt die tegelijkertijd ook.

Foyer
Het spel van lijnen over, om en tussen de zalen – dat is waar het ontwerp om draait. In het interieur draaien de zaalwanden onder het golvende dak weg van de gevel. Rond de zalen bewegen ook de vloer en de glazen gevel van de foyer mee naar binnen. De vloer trapt richting het plein naar beneden, en verbreedt zich tussen de zalen in. Hier vouwt een bar zich omhoog vanuit de vloer omhoog, en ontspringt een brede trap richting een verhoogde tweede foyer. Precies hier buigt de glazen gevel van de foyer zich ook naar beneden. “Zonder kolommen”, benadrukt Van Berkel. De vrije vorm wordt gedragen vanuit het dak. Zo kon de gevel aan het plein zo transparant mogelijk gemaakt worden.

De foyer noemt Van Berkel een sculpturale vorm die voor een feestelijke binnenkomst zorgt, maar die tegelijkertijd overzichtelijk is en door zijn beperkte materialenpakket ook een grote rust uitstraalt. In de foyer draait het volgens Van Berkel om de mensen. “Het is een ruimte die niet uitsluitend voor de theaterbezoekers is, maar voor iedereen in de stad”, verklaart Van Berkel. “Het is een ruimte waar je afspreekt. De verschillende hoogtes en balkons spelen daarin ook een rol: zo kun je elkaar begroeten. Het is echt een gebouw voor de gemeenschap.” Later voegt hij eraan toe dat hij aan veel verschillende typen opdrachten werkt, maar dat hij het ’t allerleukst vindt om publieke gebouwen te maken.

Het is in die context dat Van Berkel de relatie tussen binnen en buiten bij de foyer zo belangrijk vindt. Het moet een laagdrempelig theater zijn. De foyer en het plein sluiten ook letterlijk zonder niveauverschil op elkaar aan, en de foyergevel kan naar het plein geopend worden. Zodat op het plein bijvoorbeeld een terras ingericht kan worden. Of dit in de praktijk ook echt zal gebeuren is nog even afwachten. ’s Avonds is de relatie tussen de foyer en het plein zeer overtuigend. Overdag is die relatie er van binnenuit gezien eveneens, maar hindert de spiegeling van het donkere glas het zicht van buiten naar binnen wel behoorlijk.

Zalen
Theater de Stoep heeft een grote en kleine zaal die in de foyer met elk hun eigen kleur direct herkenbaar zijn. De grote zaal wordt aangeduid met “klassiek paars” en is een theaterzaal met 650 zitplaatsen. Met volledig instelbare plafonddelen kan de akoestiek van de zaal voor allerlei typen voorstellingen geoptimaliseerd worden. “Om mensen zo dicht mogelijk bij het podium te brengen, hebben we de zaal zo breed mogelijk gemaakt”, verklaart Van Berkel. Om die reden is de zaal relatief ondiep en heeft deze een groot balkon gekregen.

De kleine zaal is akoestisch volledig gescheiden van de grote zaal en heeft aan de buitenzijde een roze kleur gekregen. De kleine zaal heeft een tribune met 200 zitplaatsen die ook volledig weggeschoven kan worden. De kleine zaal is zodoende ook geschikt voor popconcerten, optredens van dj’s, recepties, enzovoorts.

In tegenstelling tot de foyer hebben de zalen een zeer ingetogen architectuur gekregen, een architectuur die bijna afwezig is. In andere ontwerpen van UNStudio is dat weleens anders geweest. Ernaar gevraagd antwoorde Van Berkel dat voor de akoestiek niet meer dan dit nodig was. “Het theater in Lelystad is op dat punt inderdaad veel gearticuleerder, het theater hier is rustiger.” Een kostenkwestie was het volgens Van Berkel niet. Binnen dit ontwerp paste dit.

Dak
Bij de over elkaar heen golvende daklijnen wordt daarentegen bewust weer wel uitgepakt. “Het theater heeft geen traditionele daklijn”, zegt Van Berkel met nadruk. Lees: de realisatie hiervan was niet eenvoudig. “Dit is alleen mogelijk doordat we de waterafvoer achter de gevelbekleding konden oplossen.”

Het grote gesloten dakvolume dat ieder theater onherroepelijk heeft wordt bij Theater de Stoep door de golvende daklijnen optisch slim verkleind. De perforaties ter hoogte van de grote zaal breken het volume verder. ’s Avonds schijnt uit de perforaties paars licht als verwijzing naar de zaal binnen.

In het vrij lage stedelijk landschap van Spijkenisse zijn de golvende lijnen van het theater op grote afstand te zien. In de middagzon gloeit het lichte volume op. Een nieuw brandpunt in deze nog jonge stad.

Op donderdag 9 oktober wordt Theater de Stoep officieel geopend. Geïnteresseerden kunnen zaterdag 11 oktober tijdens het Open Huis binnen een kijkje nemen.

Trefwoorden

de stoep theater unstudio spijkenisse ben van berkel michiel van raaij

1	Merwede – overzicht stadsblokken eerste fase woensdag, 17 december
2	Purmerend kiest uit drie ontwerpen voor Schapenmarkt woensdag, 17 december
3	Faillissement V&D laat nog altijd sporen na in winkelgebieden donderdag, 18 december
4	Voormalige jeugdgevangenis in Amsterdam getransformeerd en uitgebreid tot woongebouw woensdag, 17 december
5	Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor vrijdag, 19 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Meer foto’s van UNStudio’s Theater de Stoep

9 oktober 2014

UNStudio creëert wijk met golvende gevels

15 september 2015

Nieuwe beelden van hoogbouwensemble UNStudio in Frankfurt

7 februari 2018

Winkelcentrum van UNStudio opgeleverd in Shanghai

22 juni 2017

Spijkenisse selecteert bureaus voor nieuw theater

21 januari 2008

Bouw supermarkt UNStudio van start

2 februari 2011

Theater UNStudio in Spijkenisse

18 april 2008

Groen licht voor bouw theater Spijkenisse

20 december 2010

Spijkenisse vraagt Van Berkel nóg eens

30 juni 2008

UNStudio favoriet voor theater Spijkenisse

3 april 2008

Bouw theater Spijkenisse van start

26 oktober 2012

Intentieovereenkomst voor gebiedsontwikkeling Spijkenisse Centrum

29 september 2020

Eurobruggen Spijkenisse blijven ook bij aanpassing eurobiljet

6 december 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

Gisteren, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Gevarieerd kantoorlandschap voor Unilever in AIR Offices Rotterdam

19 december, 12:17

Levensmiddelenconcern Unilever heeft dit jaar twee verdiepingen betrokken in het voormalige V&D-pand in het centrum van Rotterdam. Fokkema & Partners ontwierp het interieur.

Negenhonderd woningen op historisch zorglandgoed in Vught

19 december, 10:52

Gebiedsontwikkelaar AM en een ontwerpteam bestaande uit Karres en Brands, Wenink Holtkamp en NAMO hebben een tender voor de realisatie van negenhonderd woningen op het historische Zorgpark Voorburg in Vught gewonnen.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.