Beheerst lijnenspel van UNStudio in Spijkenisse

3 oktober 2014, 13:14

In Spijkenisse wordt de nieuwe huisvesting van Theater de Stoep op 9 oktober officieel geopend. Het door UNStudio ontworpen theater heeft een sculpturale daklijn en foyer gekregen. Architectenweb kreeg alvast een rondleiding door architect Ben van Berkel.

Waar jonge architecten in hun eerste projecten steevast al hun ideeën proberen te verwerken, daar zie je dat ervarener architecten de middelen die ze inzetten steeds zorgvuldiger weten te doseren. Eenzelfde ontwikkeling is bij UNStudio te zien. Waar bij het Möbius-huis werkelijk alles uit de kast gehaald werd, zijn recente projecten van het bureau veel gerichter. De wens om veel en grote projecten te doen, en bijbehorende noodzaak ook weleens concessies te doen, voedt een dergelijke nieuwe houding natuurlijk ook. Ernaar gevraagd verklaart architect Ben van Berkel dit niet als een probleem te zien. Binnen de gegeven condities probeert hij simpelweg de hoogste architectonische kwaliteit te behalen.

Bij Theater de Stoep in Spijkenisse is UNStudio hier uitstekend in geslaagd, binnen de gegeven condities heeft het bureau het maximale weten te bereiken. Langs de oude dorpskern van Spijkenisse is in de afgelopen decennia aan een ingewikkeld winkelcentrum gebouwd dat recentelijk aan weerszijden uitgebreid en afgerond is volgens een plan van Soeters Van Eldonk. Aan de zuidzijde van de kern komen de draaiende straten uit bij de Boekenberg, ontworpen door MVRDV. Aan de noordzijde komen twee andere, tegen elkaar in, draaiende straten uit op een nieuw plein waaraan het nieuwe theater is verrezen.

In het ontwerp van UNStudio wordt deze situatie maximaal uitgebuit. Het theater wordt aan de pleinzijde beschreven door een verzameling van golvende lijnen. Van Berkel verklaart dat de golvende lijnen ingegeven zijn vanuit de aerodynamica: het gebouw mocht geen extra windlast veroorzaken voor de verderop staande monumentale molen. Maar zonder die opgave had Van Berkel vast een andere aanleiding hiervoor gevonden. De golvende daklijn toont ook prachtig de kleinere en grotere zaal die eronder liggen. De golvende lijnen verbindt de zalen en scheidt die tegelijkertijd ook.

Foyer
Het spel van lijnen over, om en tussen de zalen – dat is waar het ontwerp om draait. In het interieur draaien de zaalwanden onder het golvende dak weg van de gevel. Rond de zalen bewegen ook de vloer en de glazen gevel van de foyer mee naar binnen. De vloer trapt richting het plein naar beneden, en verbreedt zich tussen de zalen in. Hier vouwt een bar zich omhoog vanuit de vloer omhoog, en ontspringt een brede trap richting een verhoogde tweede foyer. Precies hier buigt de glazen gevel van de foyer zich ook naar beneden. “Zonder kolommen”, benadrukt Van Berkel. De vrije vorm wordt gedragen vanuit het dak. Zo kon de gevel aan het plein zo transparant mogelijk gemaakt worden.

De foyer noemt Van Berkel een sculpturale vorm die voor een feestelijke binnenkomst zorgt, maar die tegelijkertijd overzichtelijk is en door zijn beperkte materialenpakket ook een grote rust uitstraalt. In de foyer draait het volgens Van Berkel om de mensen. “Het is een ruimte die niet uitsluitend voor de theaterbezoekers is, maar voor iedereen in de stad”, verklaart Van Berkel. “Het is een ruimte waar je afspreekt. De verschillende hoogtes en balkons spelen daarin ook een rol: zo kun je elkaar begroeten. Het is echt een gebouw voor de gemeenschap.” Later voegt hij eraan toe dat hij aan veel verschillende typen opdrachten werkt, maar dat hij het ’t allerleukst vindt om publieke gebouwen te maken.

Het is in die context dat Van Berkel de relatie tussen binnen en buiten bij de foyer zo belangrijk vindt. Het moet een laagdrempelig theater zijn. De foyer en het plein sluiten ook letterlijk zonder niveauverschil op elkaar aan, en de foyergevel kan naar het plein geopend worden. Zodat op het plein bijvoorbeeld een terras ingericht kan worden. Of dit in de praktijk ook echt zal gebeuren is nog even afwachten. ’s Avonds is de relatie tussen de foyer en het plein zeer overtuigend. Overdag is die relatie er van binnenuit gezien eveneens, maar hindert de spiegeling van het donkere glas het zicht van buiten naar binnen wel behoorlijk.

Zalen
Theater de Stoep heeft een grote en kleine zaal die in de foyer met elk hun eigen kleur direct herkenbaar zijn. De grote zaal wordt aangeduid met “klassiek paars” en is een theaterzaal met 650 zitplaatsen. Met volledig instelbare plafonddelen kan de akoestiek van de zaal voor allerlei typen voorstellingen geoptimaliseerd worden. “Om mensen zo dicht mogelijk bij het podium te brengen, hebben we de zaal zo breed mogelijk gemaakt”, verklaart Van Berkel. Om die reden is de zaal relatief ondiep en heeft deze een groot balkon gekregen.

De kleine zaal is akoestisch volledig gescheiden van de grote zaal en heeft aan de buitenzijde een roze kleur gekregen. De kleine zaal heeft een tribune met 200 zitplaatsen die ook volledig weggeschoven kan worden. De kleine zaal is zodoende ook geschikt voor popconcerten, optredens van dj’s, recepties, enzovoorts.

In tegenstelling tot de foyer hebben de zalen een zeer ingetogen architectuur gekregen, een architectuur die bijna afwezig is. In andere ontwerpen van UNStudio is dat weleens anders geweest. Ernaar gevraagd antwoorde Van Berkel dat voor de akoestiek niet meer dan dit nodig was. “Het theater in Lelystad is op dat punt inderdaad veel gearticuleerder, het theater hier is rustiger.” Een kostenkwestie was het volgens Van Berkel niet. Binnen dit ontwerp paste dit.

Dak
Bij de over elkaar heen golvende daklijnen wordt daarentegen bewust weer wel uitgepakt. “Het theater heeft geen traditionele daklijn”, zegt Van Berkel met nadruk. Lees: de realisatie hiervan was niet eenvoudig. “Dit is alleen mogelijk doordat we de waterafvoer achter de gevelbekleding konden oplossen.”

Het grote gesloten dakvolume dat ieder theater onherroepelijk heeft wordt bij Theater de Stoep door de golvende daklijnen optisch slim verkleind. De perforaties ter hoogte van de grote zaal breken het volume verder. ’s Avonds schijnt uit de perforaties paars licht als verwijzing naar de zaal binnen.

In het vrij lage stedelijk landschap van Spijkenisse zijn de golvende lijnen van het theater op grote afstand te zien. In de middagzon gloeit het lichte volume op. Een nieuw brandpunt in deze nog jonge stad.

Op donderdag 9 oktober wordt Theater de Stoep officieel geopend. Geïnteresseerden kunnen zaterdag 11 oktober tijdens het Open Huis binnen een kijkje nemen.

Trefwoorden

de stoep theater unstudio spijkenisse ben van berkel michiel van raaij

1	Het Binnenhof – Gebouw C krijgt onder houten dakspanten extra werkplekken woensdag, 18 juni
2	Rijksmonumentale Schiedamse branderij krijgt herbestemming als boetiekhotel woensdag, 18 juni
3	Het Binnenhof – voormalig Ministerie van Koloniën krijgt extra werkplekken op zolder maandag, 16 juni
4	Archiprix 2025 kent vier winnaars en twee eervolle vermeldingen dinsdag, 17 juni
5	Arons en Gelauff en Civic Architects presenteren ontwerp The Emerald in Bajeskwartier dinsdag, 17 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Meer foto’s van UNStudio’s Theater de Stoep

9 oktober 2014

UNStudio creëert wijk met golvende gevels

15 september 2015

Nieuwe beelden van hoogbouwensemble UNStudio in Frankfurt

7 februari 2018

Winkelcentrum van UNStudio opgeleverd in Shanghai

22 juni 2017

Spijkenisse selecteert bureaus voor nieuw theater

21 januari 2008

Bouw supermarkt UNStudio van start

2 februari 2011

Theater UNStudio in Spijkenisse

18 april 2008

Groen licht voor bouw theater Spijkenisse

20 december 2010

Spijkenisse vraagt Van Berkel nóg eens

30 juni 2008

UNStudio favoriet voor theater Spijkenisse

3 april 2008

Bouw theater Spijkenisse van start

26 oktober 2012

Intentieovereenkomst voor gebiedsontwikkeling Spijkenisse Centrum

29 september 2020

Eurobruggen Spijkenisse blijven ook bij aanpassing eurobiljet

6 december 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team aan de Schie geselecteerd voor volgende fase binnenstadscampus Erasmus MC

Gisteren, 09:34

De aanbesteding voor de volgende fase van de binnenstadscampus van Erasmus MC in Rotterdam is gewonnen door Team aan de Schie, een combinatie van Vakwerk Architecten en Cepezed.

Transformatie kantoor naar woongebouw Het Veem in Hengelo voltooid

19 juni, 3:54

Het voormalige UWV-kantoor, gelegen in de spoorzone van Hengelo, onderging een transformatie naar ontwerp van Bloot Architecture. Het nieuwe woongebouw Het Veem biedt plaats aan 93 appartementen en commerciële ruimte op de begane grond.

Definitief ontwerp voor raadzaal gemeente Amsterdam door De Twee Snoeken

19 juni, 10:45

De Twee Snoeken heeft vorige week zijn definitief ontwerp voor de raadzaal in het stadhuis van de gemeente Amsterdam gepresenteerd. Toegankelijkheid, het duale stelsel, duurzaamheid en de Amsterdamse identiteit staan centraal in het ontwerp.

Voormalige telefooncentrale herbestemd tot woon-werkgebouw met optopping

18 juni, 4:15

Een oude telefooncentrale aan de Kamerlingh Onneslaan in Amsterdam is naar ontwerp van Ronald Janssen Architecten herbestemd tot woon-werkcomplex. Het project betreft transformatie, optopping en functiemenging, met behoud van het bestaande casco.

Prominente ontwikkelaars committeren zich aan bouw biobased woningen

19 juni, 9:42

Acht ontwikkelaars hebben afgesproken dat in 2028 minstens dertig procent van hun nieuwbouwwoningen tot vijf bouwlagen biobased zal zijn.

BoogieWood winnaar van de eerste Gouden Hijskraan

18 juni, 5:31

Op de vastgoedbeurs Provada heeft de gemeente Den Haag de Gouden Hijskraan 2025 uitgereikt aan het woningbouwproject BoogieWood.

Den Haag wil eigen warmtebedrijf oprichten

18 juni, 10:09

Het warmtebedrijf moet inwoners van de Hofstad helpen om te stoppen met het gebruik van aardgas.

OVV: ontwerpfout en gebrek aan controle bij ingestorte parkeergarage

17 juni, 11:43

Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die heeft onderzocht hoe het kon gebeuren dat alle hellingen op 26 mei 2024 inzakten.

Nieuwegein wist niet van veranderingen in bouw ingestorte parkeergarage

17 juni, 10:59

De gemeente wist niet dat de bouw van de vorig jaar ingestorte parkeergarage op sommige punten anders was uitgevoerd en deed daarom geen extra controles.