Architectuur als levensgevoel
9 februari 2016
Zich in de speeltuin uit zijn jeugd wanend, heeft een ingenieur een huis helemaal naar eigen smaak gebouwd. Zijn enthousiasme voor techniek en metaal komt niet alleen tot uiting in de buitengewone vorm van de nieuwbouw, maar ook in de keus van de materialen en de uitrusting met de modernste gebouwtechniek. Het resultaat levert een architectonisch levensgevoel in hightech-formaat op.
Oorspronkelijk stond de opdrachtgever een klassiek huis in landelijke omgeving voor de geest: karakteristiek voor de regio en in landhuisstijl. Tijdens de jarenlange professionele samenwerking van de ingenieur met architect Harald Eppler van architectenbureau Eppler + Bühler is zijn enthousiasme voor moderne en tijdloze architectuur stukje bij beetje overgeslagen op de opdrachtgevers. Gedurende vijf jaar rijpten de ideeën voor het eigen huis – er werd gemeenschappelijk gepland, afgewogen, afgewezen en besloten. Na een bouwperiode van twee jaar had het resultaat met de oorspronkelijke voorstelling van de opdrachtgever weinig meer te maken – maar met zijn persoon des te meer.
Uit de beroepsmatige affiniteit met metaalbewerking en de passie voor auto's ontstonden twee centrale richtlijnen van de opdrachtgever: een voorgevel van overwegend metaal, glas en sierbeton en tevens voldoende plaats voor een verzameling vier- en tweewielers. Ook had de opdrachtgever een schuin plat dak in gedachte – maar daarbuiten kreeg de architect Harald Eppler de vrije hand. „De artistieke criteria voerden ons tot een hellend gebouwsilhouet met meerdere niveaus”, aldus Eppler. „Bovendien moest de architectuur via vormen en materialen een stuk van het levensgevoel van de opdrachtgever weerspiegelen.”
Het gebouw bestaat uit twee verschoven rompen die samen vier verdiepingen vormen. Omdat de bouwlocatie in een aardbevingsgebied een massieve bouwwijze vereiste, rijst uit de dwars verlopende basiskubus in betonbouw een extra betonkern boven alle verdiepingen uit. Daaraan hangt een stalen brugconstructie van de bovenste, zeven meter uitstekende romp van het gebouw. Om de enorme statische krachten te nivelleren zijn de vrije draagstenen met lichte staande houten wanden en brede glazen fronten gerealiseerd.
De indeling van de voorgevel van handgemaakte en weerbestendige titaanzinken platen maakt optimaal gebruik van de baan die de zon aflegt: deze is voornamelijk gesloten in de richting van het noordoostelijke woongebied. Door een venster op de bovenverdieping worden de eerste zonnestralen opgevangen. Naar het zuiden en westen opent de voorgevel zich daarentegen volledig. „In drie richtingen is er vrij uitzicht”, vertelt de opdrachtgever enthousiast. „De natuur moet zoveel mogelijk ongestoord in het huis kunnen doordringen.”
Binnen wordt het enthousiasme voor techniek van de opdrachtgever onmiskenbaar duidelijk: de dragende constructie ligt bijvoorbeeld volledig vrij en wordt als belangrijk vormgevend motief voor het huis gebruikt. Vooral het open woongedeelte, dat in de uitstekende tussenverdieping is ondergebracht en vrij boven de garagevoorplaats zweeft, biedt een imposante aanblik op het stalen skelet. Als effectief contrast daarmee is de inrichting hier in warme kleuren uitgevoerd. Meubilair en hifi-installatie in diep rood worden op het parket van donker notenhout in scène gezet. Dit komt ook terug in de tot het plafond reikende deuren, de trappen en in het oppervlak van de tafel en het buffet.
De eigenlijke toegang tot het huis verloopt via een stalen brug aan de noordkant van de bovenste romp van het gebouw. Bij binnenkomst valt de blik direct op een bijzonder en favoriet stuk van de opdrachtgever: de rallymotorfiets is ook vanuit het aan de westkant gelegen kook- en eetgedeelte uitstekend te zien. De oprijzende romp van beton verdeelt de verdieping – aan beide zijden komt men op het rondom lopende terras met zwembad, dat net als de onderste kubus naar het westen verschoven is. Deze springt in het donkere sierbeton optisch in. Hier zijn de ruime garages met bijruimtes, het fitness- en saunagedeelte en een wijnkelder gehuisvest. Een bij het dominerende sierbeton passende aaneengesloten granieten vloer loopt van de begane grond tot in de keuken, die in decent wit en grijs is uitgevoerd. Op de bovenverdieping bevinden zich de privéruimtes en de heldere badkamer. Vanuit de vrijstaande badkuip kijk je uit over de boomtoppen. Het hoogtepunt is de puristische douche van sierbeton – deze vormt de afsluiting van de omhoog stekende betonkern.
Niet alleen het bouwwerk zelf, maar ook de geïntegreerde technologie van het huis is geheel volgens de smaak van de opdrachtgever. „Ik wilde in ieder geval moderne en toekomstgerichte gebouwtechniek. In de commerciële bouw heb ik de voordelen van gebouwbesturing via een KNX-systeem reeds leren waarderen”, zegt hij. „Voor mij was het duidelijk: dat komt ook terug in mijn eigen huis.” Hiervoor heeft de techniek-fan met het elektrotechnisch installatiebedrijf Moosbrucker en met de Gira systeem-integrator Ralf Pfaff twee experts in huis gehaald. In de Gira Revox Studio van Ralf Pfaff kon de opdrachtgever zich uitvoerig laten informeren over de mogelijkheden van de moderne gebouwtechniek.
Via het KNX-systeem zijn alle elektrische componenten met elkaar verbonden, – zoals verlichting, jaloezieën, audiosysteem, verwarming en alarminstallatie. Dat garandeert een betere beveiliging, een hoger comfort en een efficiënt gebruik van energie. Het brein erachter is een krachtige Gira HomeServer, waarin alle gegevens samenkomen, worden gedocumenteerd en gearchiveerd en die alle systemen centraal aanstuurt. Zo worden bijvoorbeeld, afhankelijk van de zonnestand en de gegevens van het geïntegreerde weerstation, de jaloezieën opgetrokken en neergelaten, zodat het gebouw via de grote vensters niet onnodig wordt opgewarmd. Bij sterke wind gaan deze automatisch weer omhoog.
Eveneens in het KNX-systeem geïntegreerd is de vloerverwarming die per ruimte afzonderlijk kan worden geregeld via een pekel-warmtepomp – maar ook de airco-installatie en de deurcommunicatie met videofunctie. De beveiligingstechniek omvat een complete rondombeveiliging met extra bewegingsmelders. In het huis worden deze gebruikt om ervoor te zorgen dat er altijd alleen licht brandt op plaatsen waar zich personen bevinden.
Individuele lichtscènes voor verschillende situaties en sferen kunnen dankzij Gira druksensoren in het schakelaarontwerp Gira E22 met een druk op de knop worden opgeroepen: voor tijdens het eten, voor de videoavond of voor een ontspannend bad. Andersom kunnen alle lichtbronnen en energievreters in het huis centraal worden uitgeschakeld, bijvoorbeeld vóór het verlaten van het gebouw via de huisdeur of 's avonds aan het bed. De drie millimeter dikke aluminium frames van het schakelprogramma Gira E22 komen op de sierbetonnen wand optimaal tot hun recht.
Ook kan met een druk op de knop overal in huis muziek van centrale audiobronnen worden afgespeeld. Hiervoor heeft Gira systeem-integrator Ralf Pfaff het Revox Multiroom System in de moderne elektrische installatie van Gira geïntegreerd. „Zo konden we bijvoorbeeld lichtscènes aan muziek koppelen”, verklaart Pfaff. Terwijl in het bad onopvallende inbouwluidsprekers van Revox in het plafond zijn geïntegreerd, vormen de Revox staande luidsprekers uit de serie Re:sound L120 in het woongedeelte een bijzondere blikvanger. Onder de aantrekkelijke leren bekleding in krachtig rood gaat een uitzonderlijke geluidskwaliteit schuil voor de thuisbioscoop- en live concertsfeer.
De huistechniek wordt gevisualiseerd, bediend en bestuurd via een groot touchpaneel dat centraal in het huis naast de open woonkeuken is geïnstalleerd, en eveneens via twee exemplaren van Gira Info Terminal Touch op de begane grond en de bovenverdieping. De intuïtieve navigatie van de Gira interface levert snelle informatie over de status van de totale gebouwtechniek en bovendien kunnen diverse diensten worden geactiveerd, zoals het actuele weerbericht, de weersverwachting en het nieuws.
Om het huis ook comfortabel extern te kunnen besturen zijn de actuele functies van de gebouwtechniek eveneens via iPhone en iPad te activeren. Omdat het gezin van de opdrachtgever veel onderweg is, was dit bijzonder belangrijk. De Gira Homeserver kan te allen tijde individueel worden geprogrammeerd, zodat het KNX-systeem probleemloos kan worden uitgebreid en/of worden aangepast aan de wensen van de bewoners – zonder dat daarvoor muren opengebroken hoeven te worden of nieuwe leidingen moeten worden aangelegd.