Een kantoorinterieur dat historische waarde en een duurzame toekomst verbindt

BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling Regio Zuid heeft afgelopen zomer zijn intrek genomen op de tweede verdieping van het getransformeerde gebouw de Melkfabriek, een industrieel relict in De Caai in Eindhoven. In opdracht van BPD ontwikkelde Ex Interiors het interieurconcept voor het nieuwe kantoor. Zes uitgangspunten waren leidend bij het ontwerp en zorgen gezamenlijk voor een stapeling van duurzame kwaliteiten.

Het voormalige Campina-terrein aan het Eindhovens Kanaal ondergaat sinds een aantal jaren een transformatie naar De Caai: een nieuwe stadswijk met ruimte voor wonen, werken en recreëren. BPD is verantwoordelijk voor deze gebiedsontwikkeling en de onderneming streeft daarbij naar een duurzame, klimaatbestendige en gezonde leefomgeving.

De Caai moet een autoluw en groen gebied worden. Een aantal karakteristieke historische fabrieksgebouwen blijft behouden en krijgt een nieuwe functie, als ‘duurzaam hergebruik’ en als herinnering aan de historie van de plek. Zo heeft Niels Olivier Architect de oude melkfabriek – in opdracht van eigenaar en ontwikkelaar GEVA Vastgoed – getransformeerd naar een gebouw voor meerdere huurders.

BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling Regio Zuid is als eerste huurder in het pand getrokken en houdt daar kantoor op de gehele tweede verdieping. BPD gaf Odette Ex (Ex Interiors) opdracht voor de ontwikkeling van het interieurconcept; dat kwam in zorgvuldige samenwerking met BPD tot stand, zegt Ex. Het bureau koos voor een integrale aanpak, waarbij vanaf de start in een dialoog met de medewerkers van BPD werd samengewerkt.

Het resultaat is “een werkomgeving die optimaal faciliteert, maar die ook de medewerkers uitdaagt en inspireert in hun creativiteit, innovatiekracht en slim werken”, vertelt Ex Interiors. “Daarnaast stimuleert de inrichting het samenwerken en delen van kennis tussen de collega’s, maar zeker ook met partners van BPD.”

Vanzelfsprekende indeling

De totale oppervlakte waarvoor een ontwerp Ex Interiors een ontwerp heeft gemaakt, betreft 1.350 m2. De ruimtelijke indeling speelt in op de diverse werkbehoeftes die er binnen de onderneming bestaan. Al snel ontstond in het plan een vanzelfsprekende tweedeling, waarmee ontmoeten enerzijds en geconcentreerd werken anderzijds van elkaar werden gescheiden.

Als ‘community zone’ is er het stadsbalkon, dat in open verbinding staat met de publieke hal van de Melkfabriek en voor iedereen toegankelijk is. Hier bevinden zich diverse vergaderruimten, open overleg- en aanlandwerkplekken en een bedrijfsrestaurant.

Achter grote glazen puien die als afscheiding dienen, ligt de ‘focus-zone’. Dit gesloten werkgebied is het privédomein van BPD. Open werkplekken wisselen hier af met afzonderlijke ‘focus units’ waarin medewerkers kunnen werken, bellen en online overleggen, zonder te worden gestoord of anderen te storen. Aan het uiteinde van dit gebied ligt een dakterras met uitzicht over De Caai. Verbindende factor tussen beide gebieden is het secretariaat. Hieraan gekoppeld bevinden zich de facilitaire voorzieningen.

Interieur

Zes uitgangspunten waren leidend bij het ontwerp voor het BPD-interieur. Gezamenlijk zorgen ze voor een opeenstapeling van duurzame kwaliteiten, die bovendien zorgvuldig op elkaar zijn afgestemd, aldus het architectenbureau.

1. Een karakteristiek gebouw
Gedurende het ontwerpproces is voortdurend gezocht naar de juiste samenhang met het gebouw. Daarbij streefden de ontwerpers ernaar om het oorspronkelijke industriële karakter van de melkfabriek zoveel mogelijk te behouden en de geschiedenis van het pand zichtbaar te eren. Het patina van het gebouw werd een vanzelfsprekend onderdeel van het interieur.

De oorspronkelijke, karakteristieke vloeren met zeshoekige tegels zijn waar mogelijk gehandhaafd, hersteld of hergebruikt. Dat geldt ook voor het witte tegelwerk dat als lambrisering was aangebracht. De maatvoering van het tegelpatroon heeft Ex Interiors overgenomen bij de rasters, die als bescherming dienen voor de zachte akoestische wanden en waarlangs klimmende beplanting kan groeien. Zo worden deze nieuwe toevoegingen aan het gebouw een vanzelfsprekend onderdeel van het geheel.

De betonnen kolommen met hun sporen van de tijd zijn onbehandeld gebleven. Een groot deel van de originele roestvrij stalen trappen en loopbruggen is hergebruikt of vernieuwd op authentieke wijze. In de karakteristieke hoge ruimtes, met gewelfde plafonds en grote raampartijen, is ernaar gestreefd nagenoeg geen wanden te koppelen aan de gevel. “Hiermee is een ruimtelijke dynamiek ontstaan tussen het oude en het nieuwe”, legt Ex Interiors uit.

2. Klimaat en installaties
De ruimtelijke opzet van de plattegronden met veel losse, gesloten units en ruimten vroeg om een goed doordacht klimatologisch en installatietechnisch plan. Deze technische laag werd vanaf het begin van het ontwerpproces een integraal onderdeel in de zoektocht naar de mogelijkheden binnen de Melkfabriek. Bureau Franken trad hierbij op als adviseur. De techniek bewoog als het ware tijdens het proces steeds mee om tot een passend geheel te komen, waarmee het ook een beeldbepalende laag van het interieur is geworden. Het industriële karakter van het gebouw, het interieur en de techniek sluiten naadloos op elkaar aan, aldus het architectenbureau.

3. Akoestisch comfort
Naast de installatietechniek kreeg het akoestisch comfort een grote nadruk in het ontwerpproces. Er is gezocht naar een oplossing om de verblijfskwaliteit in de hoge open ruimten te waarborgen met behoud van het ruwe karakter van het pand. Hiervoor moest een aantal drastische maatregelen worden genomen, die het uitgangspunt werden voor het ontwerp, vertelt Ex Interiors.

“Het gehele plafond en nagenoeg alle wanden moesten worden voorzien van een zachte afwerking. Op de hoge gebogen plafonds is een akoestisch spuitwerk van gerecyclede, verpulverde kranten aangebracht. Alle nieuwe dichte wanden werden voorzien van vilt, vervaardigd uit gerecyclede uniformen.” De focus units moesten aan hoge kwaliteiten voldoen om optimaal te functioneren in de grote open ruimte, maar de maatregelen hebben groots resultaat. “Eenmaal de deur dicht, lijkt het alsof er noise-cancelling is aangezet.” De noodzakelijke ingrepen hebben overal in het gebouw in hoog akoestisch comfort geresulteerd.

4. De ‘groene long’
Werken te midden van en uitkijken op groen stond hoog op de prioriteitenlijst van BPD. Planten bieden een onmisbare kwaliteit in verblijfsomgevingen, verklaart Ex Interiors. Het rijkelijk opklimmende groen langs de wanden in de centrale hal is op de tweede verdieping doorgetrokken en draagt zo bij aan een vanzelfsprekende verbinding tussen het publieke deel en de ruimte van BPD. Bovenop alle gesloten ruimten zijn stalen plantenbakken in dieprode tinten geplaatst. Zowel in de ‘community zone’ als de ‘focus zone’ zorgen deze rijkelijk gevulde bakken voor weelderig groen boven de werk- en ontmoetingsplekken.

“Vanaf de entresol in de ‘focus zone’ kijk je uit op een landschap waarin het groen een ludieke symbiose aangaat met de techniek”, vertelt het interieurarchitectenbureau. “In de ‘community zone’ op het stadsbalkon komen de toppen van de hoge bomen in de centrale hal je tegemoet en word je ook hier aan alle kanten omringd door groen.” Het Groenlab werd als groendeskundige bij het ontwerp betrokken om tot een goede diversiteit aan beplanting te komen. “De Melkfabriek werd daarmee een ademende ‘groene long’ die overal met je resoneert”, aldus Ex Interiors.

5. Duurzame keuzes
Alle nieuwe materialen zijn beoordeeld en geselecteerd op hun circulaire of biobased gehalte. Nieuwe puien zijn uitgevoerd in lokaal hout en voor de wandafwerking is leemstuc gekozen. Beide materialen zijn een natuurlijke, warme toevoeging een het bestaande gebouw. Leemklei, zo legt Ex Interiors uit, is een van de oudste biobased materialen, die met zijn vochtregulerende werking en zachte aanraakbaarheid bijdraagt aan een aangenaam binnenklimaat.

Aanvullend op de circulaire akoestische materialen van gerecyclede uniformen en verpulverde kranten, zijn in alle vergaderruimten akoestische panelen aangebracht van Biofold. Deze panelen zijn vervaardigd uit oude jute koffiezakken. De som van de delen is dat het gebouw ademt, zeggen de interieurarchitecten.

Als verdere duurzame toepassingen is gekozen voor sensoren om verlichting niet onnodig aan te laten, gaan monitors en andere apparaten automatisch op stand-by en is er een klimaatinstallatie die real-time informatie geeft over het energieverbruik. Opdrachtgever BPD kijkt overigens ook buiten het interieur naar duurzaamheid; de organisatie stimuleert onder haar werknemers het elektrisch autorijden en (elektrisch) fietsen.

6. Kunst
BPD bezit een uitzonderlijke kunstcollectie. Met werken uit die collectie is nog een verfijnde laag van schoonheid en verwondering aan het interieur toegevoegd. Hiermee markeert BPD bovendien zijn identiteit.