Winnaars Nationale Staalprijs 2024 bekend
Gisteren, 17:15
Dinsdag zijn de winnaars van de Nationale Staalprijs 2024 bekendgemaakt. Vijf projecten werden beloond met een categorieprijs en een project werd gewaardeerd met de categorie-overstijgende Hergebruiksprijs Staal 2024. Dat meldt de organisatie Bouwen Met Staal.
De projecten zijn door een vakjury onder voorzitterschap van architect Thijs Asselbergs gekozen uit 86 inzendingen. In de categorie Woningbouw zijn twee projecten bekroond, de andere vier categorieën leverden elk één winnaar op. Voor deelname aan de Hergebruiksprijs zijn 38 projecten aangemeld. Deze projecten zijn tevens ingediend voor de Nationale Staalprijs, die om de twee jaar wordt uitgereikt.
De winnende projecten, inzenders plus motivaties uit het juryrapport:
Categorie Utiliteitsbouw (28 inzendingen, 3 nominaties):
The Grand Courtyard Pavilion at the OWO, Londen (Verenigd Koninkrijk) - DaeWha Kang Design, Octatube met Arup (Londen), Octatube met Veratio
“Het Britse Old War Office, bij Whitehall Palace, heeft een zesjarige transformatie tot hotel achter de rug. Op het binnenplein staat de kers op de taart: een draaimolen, of wat een tearoom blijkt te zijn. Hier komt het materiaal staal het beste tot haar recht: slank, precisie, gekromd en gepolijst. Het filigraan sieraad heeft een demontabele en lichte constructie van vijf kolommen met elk vier takken die de oplegpunten vormen voor een stabiele dakconstructie. Met tien dakschalen en ingevuld met tweehonderd spiegel-gepolijste, roestvast stalen 3D-panelen, gaat de staalconstructie de strijd aan met vervorming en wint deze met gemak. Het paviljoen openbaart zich als een Zwitsers zakmes, zichtbaar en tastbaar. De expliciete boodschap is duidelijk: het wil imponeren. De technische prestatie, het vernuft en de materiaaleigenschappen zijn impliciet gelaten. Dat is al een verdienste op zich. Hulde voor dit kleinood.”
Categorie Industriebouw (10 inzendingen, 2 nominaties):
Hulpwarmtecentrale Amsterdam South Connection, Amsterdam - Willem Schutter, Schutter-ETH Bouwadviesbureau Strackee met Pieters Bouwtechniek (Amsterdam) en Pieters Bouwkunde (Amsterdam), Kampstaal
“De oplopende lijn van het gebouw, de driehoekige plattegrond en het transparante glas vechten om voorrang: wat staat hier? Dit is een nutsvoorziening, maar het kon ook een kantoorgebouw zijn, met veel daglichttoetreding. Spil van de hulpwarmtecentrale is een heetwaterbuffer. De staalconstructie volgt zowel de hellingen van het dak als de gevelrondingen. De vele krommingen vereisten een grote maatvastheid van de lengtes en een grote nauwkeurigheid van de aansluitingen. Petje af. Voor het glas zijn alle schuine geveldelen getoetst. Waarom is het zo oogstrelend? Staal en glas gaan sowieso goed samen. De transparantie legt daar een laag bovenop. Het glas verbindt de verschillende gebouwonderdelen tot één sculptuur. Daardoor werkt deze sculptuur als een baken in de omgeving. Een juiste vormgeving voor een lastige locatie, en een lust voor het oog.”
Categorie Woningbouw (17 inzendingen, 3 nominaties, 2 winnaars):
Renovatie en uitbreiding wooncomplex Statenjachtstraat, Amsterdam - Vanschagen Architecten, Pieters Bouwtechniek, Siem Steur Staalconstructies
“Dit project vertegenwoordigt de bouwopgave van de toekomst: het opwaarderen van oudere, vaak verpauperde gebouwen en dito omgeving naar een transformatie waar je ‘U’ tegen zegt. Het toevoegen of uitbuiken van woonruimte op en tegen een bestaand flatgebouw, is hier met zorg gedaan: de bewoners gaan er in comfort op vooruit, zonder explosieve plakarchitectuur. Door de plezierige strokenverdeling, ingetogen materialisering en kleurgebruik gaat het gebouw hier op natuurlijke wijze op in de wijk. Ruim vijftig woningen zijn hier toegevoegd. Dat kon uitsluitend met staal, vanwege sterkte, stijfheid, slankheid, detaillering en bouwsnelheid. Een uitmuntend voorbeeld van goed staalgebruik in de steeds maar urgentere renovatieopgave. Zulke initiatieven verdienen navolging, omdat het een maatschappelijke winstpakker is.”
Villa te Meijendel, Wassenaar – cepezed, Severfield Steel Construction Netherlands
“Het summum van woningbouw in staal op horlogemakersniveau. De strakke, sobere, bijna futuristische ‘installatie’ contrasteert met de lommerrijke omgeving. Constructief en esthetisch gezien is dit een typisch cepezed-gebouw. Toegegeven, eigenlijk een oeuvreprijs voor één van ‘s lands belangrijkste architecten voor de staalindustrie en staalbouw. Alles wat Pesman in vijftig jaar heeft uitgevonden, ontworpen, gebouwd en zo zorgvuldig gedetailleerd heeft, komt hier samen in zijn eigen villa. Het is staal, het ademt staal, het voelt als staal. Tot op de finesses uitgewerkt en uitgevoerd zonder pretenties. Keurige afwerking, stilistisch. Geen opsmuk, dit is het. Vernuftig ontworpen en staalprijswaardig.”
Categorie Infrastructuur (8 inzendingen, 2 nominaties):
Renovatie Haringvlietbrug, Numansdorp - Rijkswaterstaat Grote Projecten en Onderhoud, Ingenieursbureau Gemeente Rotterdam, Combinatie Staal Haringvliet (Hollandia Infra en Machinefabriek Rusthoven)
“De renovatie van de beweegbare brugklep van de Haringvlietbrug is maar het topje van de ijsberg, als het gaat om renoveren – levensduurverlenging – van de infrastructuur van Nederland. En laat nou dit een toonbeeld van samenwerken in een hogedrukpan zijn. Ongekend in de samenwerking met de opdrachtgever en ongekend in constructeurswerk, detailengineering, logistiek, flexibiliteit in prefabricage en uitvoering. Late staallevering door oorlog Oekraïne en hoge waterstanden, werden op het scherpst van de snede opgelost. Terwijl de tijd aandrong, werd het gehele val, in plaats van in drie delen, in een enkele sectie uitgevoerd. Lassers werkten in ploegendienst, onder zware omstandigheden. Het staal werd op de millimeter nauwkeurig uitgevoerd. En dan vervolgens op locatie een tandbaan op de tienden en honderdsten millimeter uitlijnen, terwijl het verkeer al klaarstaat om de brug in bezit te nemen. De hogere (vermoeiings)belasting in de Nederlandse infrastructuur is alleen te keren met deskundigheid en vakmanschap: dat hebben de betrokken partijen bewezen.”
Categorie Karakteristieke stalen bouwdelen (22 inzendingen, 2 nominaties):
De trap van de heuvel, Sant Josep de sa Talaia (Spanje) – AHH, Staal Studio Frank Penders, Aloi Design
“Deze trappen zijn geïnspireerd op een heuvel met getrapte terrassen. Het project bestaat uit een binnentrap en buitentrap. De binnentrap speelt een spel. Het is een spiltrap zonder spil. De zintuigelijke waarnemingen komen niet overeen met de werkelijkheid. Waar je juist de constructie zou verwachten voor stijfheid, verdwijnen de treden in het hart van de cirkel. Het is daardoor een meubelstuk geworden, dat geen concurrentie duldt. De buitentrap komt uit op een terras. De 300 jaar oude muur van dit terras kon geen belasting opnemen, net als de muur van de woning. De fundering voor de buitentrap is daarom 1,5 m uit de rand van het terras gestort en aan de muurzijde is de trap ook op een bijzondere manier opgelegd. Alles is ten dienste van behoud geconstrueerd. Vormgeving, kleurstelling en uitstraling zijn charmant ingepast in een huis van steen en hout. Een modern stijgpunt van stalen traptreden in een woest natuurlandschap.”
Hergebruiksprijs Staal (38 inzendingen, 3 nominaties):
LAB42, Amsterdam - Benthem Crouwel Architects • Bouwadviesbureau Strackee • CSM Steelstructures • © Jannes Linders)
“De UvA heeft hoge duurzaamheids- en toekomstbestendige ambities. Die komen hier tot uiting. Dit project is ontworpen en opgezet om later te hergebruiken, de functie te wijzigen of uit te breiden, gefaciliteerd door demontabele verbindingen van modulaire onderdelen. Het constructieve ontwerp en dat van de architect raken de beroemde uitspraak van Ludwig Mies van der Rohe: ‘Minder is meer.’ Door sober en terughoudend te ontwerpen, kan met meer impact worden gebouwd. Dat is hier aan de hand. Dit is circulair ontwerpen en bouwen in optima forma. De jury is extreem gecharmeerd door de legobouw en het motief: voor de toekomst. Nodig voor deze planeet. Zoiets maken met publiek geld, verdient luid applaus.”