Rob Dubois

Casa Bielmann Rios in Santa Maria de Palautordera, ontworpen door Rob Dubois

Casa Dumas in Sitges, ontworpen door Rob Dubois

Casa Ramon in Corbera de Llobregat, ontworpen door Rob Dubois

Codina-flat in Sant Celoni, ontworpen door Rob Dubois

Gemeentelijk zwembad in Olot, ontworpen door Rob Dubois

Gewestelijk archief in Vilafranca del Penede`s, ontworpen door Rob Dubois

Zomerserie: Architect in... Spanje

17 juli 2024, 11:10

Deze zomer interviewt Architectenweb Nederlandse architecten die wonen en werken in het buitenland. We vragen ze onder meer naar hoe het ervoor staat met de architectenbranche in ‘hun’ land, wat de toekomstperspectieven zijn en in hoeverre de situatie er vergelijkbaar is met die in Nederland. In de eerste aflevering spreken we Rob Dubois, die een eigen bureau heeft in Barcelona. “Men is hier wat nuchterder over de gewenste sociale en financiële zekerheden die in Nederland als vanzelfsprekend worden beschouwd.”

Spanje heeft zoals velen verwachtten het EK gewonnen. Was het een groot feest?
“Hier waar ik woon, halverwege Barcelona en Girona, was er nauwelijks sprake van een feest. Veel Catalanen zijn per definitie altijd aanhangers van de tegenpartij van de Spanjaarden, in dit geval de Engelsen. Het was wel leuk om te zien dat een Barcelona-speler uit Mataró, Lamine Yamal, met z’n zeventien jaar een belangrijke rol heeft gespeeld in het veroveren van de vierde Spaanse EK-titel.”

Jij bent in 1987 naar Barcelona verhuisd. Wat was de reden en hoe verliep je carrière tot nu toe?
“De reden was simpel: werk. Via Ashok Bhalotra, hij was indertijd een van onze afstudeermentoren, kreeg ik een baan aangeboden bij Ricardo Bofill in Barcelona en die kans greep ik met beide handen aan. Ik ben daar tot na de Olympische Spelen van 1992 gebleven. Vervolgens heb ik een aantal jaar gewerkt bij kleinere bureaus die op de lokale markt actief waren, zoals Tonet Sunyer en Tomàs Morató. Bij hen ben ik echt het vak - detaillering, bouwbegeleiding et cetera - beginnen te beheersen. Uiteindelijk heb ik rond de eeuwwisseling een eigen bureau opgezet, dat nu nog steeds loopt.”

Is het voor een architect prettig werken in Barcelona?
“Zeker. De architectenbureaus in Catalonië zijn relatief klein, al het personeel kent elkaar en vrijwel iedereen is van het begin tot het eind bij het gehele ontwerp- en bouwproces betrokken. Deze totale integratie komt naar mijn mening de projecten zeer ten goede en resulteert in enkele gevallen tot een zeer hoog kwaliteitsniveau van de gerealiseerde architectuur. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het hoge aantal Spaanse kandidaten voor de Mies van der Rohe Award, de belangrijkste prijs voor architectuur in Europa. Wat hier absoluut niet goed gaat is de ongebreidelde groei van de bureaucratie die vooral de fase van de bouwaanvraag aan het blokkeren is. Waar je voorheen binnen een paar maanden de bouwvergunning binnen had, duurt dat tegenwoordig al gauw een tot twee jaar.”

Hoe gaat het op dit moment met de architectenbranche?
“Beter dan in Nederland, naar het schijnt. Het kan er mee te maken hebben dat Spaanse bureaus met hun gemiddelde grote van vijf tot tien personen goed kunnen inspringen op een bouwopgave met veel individuele kleine opdrachtgevers. Die zijn voor echt grote bureaus economisch niet interessant. Daarbij moet gezegd worden dat het lokale architectenbestand door de vorige economische crisis gehalveerd werd en dat we nog steeds bezig zijn weer terug op het oude niveau te komen. We hebben nogal wat in te halen.”

In Nederland wordt momenteel onderzocht of de rol van de architect in het bouwproces wettelijk kan worden verankerd, bijvoorbeeld door die verplicht de omgevingsvergunning te laten indienen. In Barcelona is het bij het aanvragen van een bouwvergunning al verplicht om een geregistreerd architect binnen het bouwteam te hebben. Leidt dit volgens jou tot betere projecten?
“In Catalonië is het wettelijk verplicht dat een bij het COAC (het Catalaanse equivalent van de BNA) ingeschreven architect zich verantwoordelijk stelt voor een project. Ook is hij samen met de aparejador (technisch architect/opzichter) verantwoordelijk voor de uitvoering. Dit is voornamelijk een juridische aangelegenheid en niet echt een garantie voor de ontwerpkwaliteit van het project. De kwaliteit is voornamelijk een resultaat van de ambities van het technische team, de wil van de opdrachtgever om verder te gaan dan de minimale vereisten, een bouwer met capaciteiten en een gemeente die niet al te truttig het navolgen van de regels wil opleggen. Veel bouwverordeningen zijn hopeloos verouderd of overmatig regulerend. Anders gezegd; de juridische verantwoordelijkheid op de schouders van de architect leggen bevordert nauwelijks een situatie waar betrokken partijen wat meer risico’s zouden willen of durven nemen en kan ook averechts werken.”

Wat zijn momenteel de ruimtelijke opgaven in Barcelona en Spanje in bredere zin?
“Het gemeentebestuur van Barcelona heeft als een van z’n prioriteiten het terugdringen van de auto uit de stad, waarvan de eerste resultaten nu zichtbaar zijn in de vorming van een superblok (negen Cerdà-blokken die zijn samengevoegd tot een groot autoluw gebied) en de nu autovrije Carrer Consell de Cent. Een ander item is het beheersen van de enorme toeristenstroom, opdat de stad weer leefbaar wordt voor de eigen bevolking. Een optie die wordt overwogen is het volledig terugtrekken van alle toeristenlicenties, zodat alle vakantieappartementen weer vrijkomen voor de gewone woningmarkt. En dan hebben we het nog niet gehad over het terugdringen van de gentrificatie als gevolg van grootschalige speculatie. Een groot aantal van m’n vrienden en kennissen is verhuisd naar de buitengebieden omdat Barcelona zelf te duur en monotoon is geworden. De vraag is wel of de misschien excessieve concentratie op de woonfunctie van de stad de verloren en broodnodige rijkheid van het stedelijk weefsel terug kan brengen.”

Barcelona wordt natuurlijk al jaren overlopen door toeristen. Welke maatregelen neemt de stad nog meer?
“Het wordt algemeen onderkend dat er hoe dan ook gewerkt moet worden aan het terugdringen van de negatieve neveneffecten van de toeristeninvasie. Een eerste stap in die richting is de veel striktere regulatie van de vergunningen voor de vakantieappartementen. De vorige burgemeester van Barcelona had ook een vergunningstop ingesteld voor nieuwe hotels, die inmiddels door de huidige burgemeester weer is teruggedraaid. Op het ogenblik wordt er ook gewerkt aan een stop op licenties voor toeristgerichte winkels in de binnenstad. Men probeert de oplossingen vooral nog op het politieke en juridische vlak te vinden, de concrete resultaten zijn nog niet merkbaar.”

In Nederland ontstaat de laatste tijd discussie over de omgang met Zuid-Europese architecten die hier werken, waaronder uit Spanje. We horen steeds vaker dat met name zij te maken hebben met tijdelijke contracten en andere zaken die hun positie kwetsbaar maken. Hoe kijken ze daar in Spanje tegenaan?
“Men is hier wat nuchterder over de gewenste sociale en financiële zekerheden die in Nederland als vanzelfsprekend worden beschouwd. Hier werkten architecten voorheen altijd op freelancebasis en switchten regelmatig van bureau. Ze hadden veel werk zolang er projecten waren, zoals in de pre-Olympische periode voor 1992, om vervolgens gedurende de zoveelste crisisperíode op een houtje te bijten. Ik heb overigens niet het idee dat veel Spaanse studenten of pas afgestudeerde architecten richting Nederland gaan. Mijn dochter, die hier in Catalonië is opgeleid als architect, woont om persoonlijke redenen nu in Rotterdam, maar werkt op afstand voor een Catalaans bureau. Ze vertelt me dat de huidige arbeidsmarkt voor architecten in Nederland niet denderend is en dus ook niet veel Spaanse architecten aantrekt zolang het hier eigenlijk gewoon goed gaat. Voor zover ik het kan overzien, hebben ze hier geen grote interesse voor wat er gaande is in de Nederlandse architectuur. OMA uitgezonderd, diens faam is uiterst duurzaam op de bouwkundefaculteit, al heeft het bureau nooit iets in Spanje gebouwd.”

Zou jij ooit terug willen naar Nederland of ben je van plan de rest van je carrière of leven in Barcelona te blijven?
“Yep, ik blijf hier, ook al ben ik in hart en nieren een Nederlander. Ik heb nu alles hier, dat wil zeggen mijn werk en bureau, familie en vrienden. Volgens mij kun je hooguit een jaar of vijf in het buitenland wonen om daarna zonder al te veel kleerscheuren terug te keren in de Nederlandse samenleving. Wil je langer blijven, dan zul je een keuze moeten maken. In de uitoefening van ons vak ben je enorm afhankelijk van je contacten en de specifieke opgedane lokale kennis die je met de jaren opbouwt. Die kun je niet overhevelen van het ene land naar het andere.”

Werk jij ook als architect in het buitenland? Geef je dan op voor deze zomerserie via redactie@architectenweb.nl!

Trefwoorden

architect in het buitenland rob dubois spanje zomerserie

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
4	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei
5	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Meld je aan voor de zomerserie ‘Architect in het buitenland’!

3 juli 2024

Zomerserie: Architect in... Hongarije

23 juli 2024

Spanje ontvangt recordaantal toeristen, veel inwoners niet blij

2 oktober 2024

Zomerserie (10): Architect in… Oman

29 augustus 2014

Zomerserie: Architect in... Zwitserland

26 juli 2024

Zomerserie (9): Architect in... Zwitserland

21 augustus 2014

Zomerserie: Architect in... Australië

30 juli 2024

Zomerserie (8): Architect in... Engeland

19 augustus 2014

Zomerserie: Architect in... China

2 augustus 2024

Zomerserie (5): Architect in... Australië

7 augustus 2014

Zomerserie: Architect in... de Golfregio

6 augustus 2024

Zomerserie (4): Architect in... Duitsland

5 augustus 2014

Zomerserie (3): Architect in... China

31 juli 2014

Zomerserie: Architect in… Noorwegen

9 augustus 2024

Zomerserie: Architect in… Mexico

13 augustus 2024

Zomerserie (2): Architect in... Brazilië

29 juli 2014

Zomerserie (1): Architect in... Turkije

24 juli 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

Gisteren, 14:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.