Lodewijk van Deysselbuurt, ontwerp Heren 5

Fragment gevel aan Burgemeester Roëllstraat

Overgangen

Foto uit het onderzoek van Rufus de Vries

Lodewijk van Deysselbuurt, ontwerp Heren 5

Fragment gevel aan Burgemeester Roëllstraat

Overgangen

Foto uit het onderzoek van Rufus de Vries

Ontwerp met ruimtelijke en sociale lagen voor Lodewijk van Deysselbuurt

13 december 2023, 17:15

Heren 5 maakte het winnende ontwerp voor twee bouwstempels in de veranderende Lodewijk van Deysselbuurt in Amsterdam-West. Het betreft met zo’n 200 huurwoningen en 15 noodwoningen. Mede door een samenwerking met een socioloog, fotograaf en kunstenaar is het ontwerp niet alleen verankerd in de ruimtelijke, maar ook de sociale lagen van de buurt.

Woningcorporatie Rochdale en Heijmans werken hard aan de transformatie van de Lodewijk van Deysselbuurt; de buurt verandert van verouderd en kwetsbaar naar aantrekkelijk, vitaal en duurzaam. De uitdaging reikt daarbij verder dan het fysieke domein, legt Heren 5 uit: het is ook een sociale uitdaging.

Herkenbaar
Het architectenbureau werkt er aan twee bouwstempels met in totaal 200 sociale en middeldure huurwoningen en 15 noodwoningen voor gezinnen. De bouwvolumes zijn eenvoudig en hebben een herkenbaar profiel met ranke koppen. Aan de gevel is af te lezen wat het gebruik is van de achterliggende ruimten.

De buitenruimten zorgen voor variatie in vorm en diepte bij de gevel; de hoofdentrees zijn verbijzonderd door het toepassen van andere typen raamopeningen. Deze omgang met raamopeningen en buitenruimten resulteert in een herkenbare én hedendaagse bouwstijl, legt Heren 5 uit. “De architectuur is geworteld in de locatie en draagt bij aan sociale cohesie en een positief imago van de Lodewijk van Deysselbuurt.”

Veel aandacht is besteed aan gemeenschappelijke ruimten en overgangszones waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten. Verder zijn er doordachte plattegronden gecreëerd, rekening houdend met het feit dat de huishouden diverse culturele achtergronden vertegenwoordigen.

Samenwerking
Voor het ontwerp heeft het architectenbureau samenwerking gezocht met socioloog Ivan Nio, sociaal fotograaf Rufus de Vries en kunstenaar Jantien Jongsma. Zo is laatstgenoemde betrokken voor de integratie van kunst in de architectuur.

In het stedenbouwkundigplan van Rijnboutt transformeert de buurt van een strokenverkaveling naar, praktisch gezien, een gesloten bouwblok, legt Heren 5 uit. De poorten tussen het afgesloten binnengebied en de openbare ruimte worden ontworpen door Jongsma. Ze heeft haar atelier in Amsterdam-West en haar kunst is geïnspireerd op de verhalen van de bewoners uit de buurt.

Gemeenschappelijk
Voor het ontwerp voerde Heren 5 een aantal gesprekken met Nio, die – in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool Utrecht – het onderzoek ‘Goed Samenleven in Wooncomplexen’ heeft geïnitieerd. Hij benaderde de opgave in de Van Deysselbuurt vanuit zijn sociologisch perspectief en boog zich over vragen als: “Er is een wisselwerking tussen wooncomplexen en buurt; hoe kunnen de nieuwe woonblokken in een hoge dichtheid iets toevoegen aan de buurt als geheel?” en “Hoe is met de nieuwe wooncomplexen de leefbaarheid in de Van Deysselbuurt te versterken?” De inzichten hieruit resulteren bijvoorbeeld in de gemeenschappelijke ruimten binnen het project.

Voor de overgangszones en inzicht in de sociale netwerken is het architectenbureau een samenwerking aangegaan met De Vries; die fotografeerde voor Heren 5 geslaagde – en minder geslaagde – overgangszones in de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam. Dit fotografisch onderzoek gaf volgens het bureau daadwerkelijk inzicht in de voorwaarden van een goede overgang.

Heren 5 vroeg zich af hoe tegelijkertijd de privacy van de bewoners en de sociale controle op straat kon worden gewaarborgd, of hoe het gevoel van eigenaarschap bij de bewoners aan overgangszones is te versterken. Ook: hoe kunnen de overgangszones bijdragen aan een spontane ontmoeting? Dit heeft geleid tot het ontwerp van de overgangszones zoals in het winnende plan.

“We zetten bijvoorbeeld in op gemetselde ‘planters’ aan de oostzijde van de bouwblokken”, vertelt Heren 5. De plantenbakken zorgen voor voldoende groen en daarmee privacy en stimuleren de bewoners tegelijkertijd om buiten te gaan zitten, met een kop koffie in de ochtendzon, aldus het architectenbureau.

Verschillend leven
Verder legt Heren 5 uit dat – zo bleek uit projecten van het bureau in de Kolenkitbuurt en uit het onderzoek van Heren 5 en de BNA ‘Nestelen in de Stad’ – de gangbare Nederlandse woningplattegrond voor veel mensen uit andere culturen niet goed functioneert. Ook in de Van Deysselbuurt wonen veel mensen met een niet-Nederlandse achtergrond en de wensen over de organisatie van de woningplattegrond kunnen per cultuur verschillen.

In afstemming met het bouwsysteem van Heijmans heeft Heren 5 in het ontwerp voor de Van Deysselbuurt veel maisonnettes kunnen toepassen – ook op de verdiepingen; dit resulteert eenvoudig in een logische organisatie van de woningplattegrond, met beneden het woon- en boven het slaapdomein.

Trefwoorden

rufus de vries amsterdam-west rochdale jantien jongsma heijmans heren 5 architecten heren 5 wijkverbetering stadsvernieuwing ivan nio amsterdam sociale woningbouw

1	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
2	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Heren 5, Studiospacious en RRog ontwerpen tachtig woningen in wijk Snellerpoort

24 november 2023

De Urbanisten en Heren 5 winnen tender woningbouwplan Heemskerk

10 oktober 2023

Warmte-installatie als blikvanger bij Zeeburgereiland

29 juni 2023

Woonconcept 'Alles op een rijtje' moet beter inspelen op wensen woningzoekers

6 juni 2023

Heren 5 wint tender voor circa 150 woningen in Crooswijk

21 april 2023

Zes lessen rond ‘Gestapeld wonen voor gezinnen’

27 juni 2022

Heren 5 en Delva ontwerpen levensloopbestendig wooncomplex in Alphen aan den Rijn

22 maart 2022

Architectenweb symposium: renovatie van sociale woningbouw

26 februari

Heren 5 en Karres en Brands vernieuwen laatste deel Kolenkitbuurt

20 januari 2022

Handboek gepresenteerd voor realiseren van 'superplinten'

25 oktober 2021

Winnend ontwerp van heren 5 voor monumentaal Schansgebied Uithoorn

3 april

Heren 5 Architecten ontwerpt houten studentenwoongebouw

31 maart 2021

Bouw project Binnendok op NDSM-werf gaat van start

10 maart 2021

Eerste woongebouw voor stadse senioren in Amstelkwartier

7 januari 2021

Zwanenburg heeft nieuw huis met de contouren van een dorp

21 oktober 2020

Heren 5 ontwerpt woonblokken in nieuwe wijk Amersfoort

3 september 2020

Heren 5 presenteert hoekblok De Entree West Haarlem

4 mei 2020

Toon alles

Gerelateerde evenementen

8 april 2024

Architectenweb symposium: renovatie van sociale woningbouw

Pakhuis de Zwijger

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

26 april, 3:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

26 april, 1:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

26 april, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

26 april, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.