Casco van het gebouw voor transformatie

Begane grond

Eerste verdieping

Doorsnede

Faculteit ITC, Universiteit Twente, bekroond als Schoolgebouw van het Jaar 2023

8 november 2023, 21:10

Tijdens de feestelijke uitreiking van de Architectenweb Awards 2023, op woensdagavond 8 november in het Keilepand in Rotterdam, is de faculteit ITC, Universiteit Twente, bekroond als Schoolgebouw van het Jaar 2023. Het onderwijsgebouw is ontworpen door Civic Architects, VDNDP, Studio Groen+Schild en DS Landschapsarchitecten.

De faculteit ITC heeft op de universiteitscampus in Enschede een nieuw onderkomen gevonden in een voormalig laboratoriumgebouw. Het casco is maar liefst 220 meter lang, 38 meter diep, heeft een lage begane grond en hoge verdieping. Belangrijkste ingreep in de transformatie is de toevoeging van vier atria, uitgezaagd in de constructie, die zorgen voor groen, verse lucht en daglicht.

Een van de atria vormt tevens de nieuwe entree, midden in het gebouw. Hierachter ligt het ruime sociale hart, met onder meer een tribunetrap en restaurant. Alle ruimten in het gebouw hebben zicht op groen. Het beton- en staalcasco is zichtbaar, inclusief de gebruikssporen en nieuwe zaagsnedes. Eikenhouten puien en de bamboe verdiepingsvloer voegen een warme toon toe.

De hoge eerste verdieping is voorzien van een verhoogde vloer waar alle installaties in zijn opgenomen. Op die manier behield de lagere begane grond zijn ruimtelijkheid. Het ontwerpteam heeft met even strategische als elegante keuzes het bestaande laboratoriumgebouw getransformeerd tot een prachtige onderwijsomgeving die ook nog eens het karakter van de opleiding weet te weerspiegelen.

Groen, licht en ruimte
De faculteit International Institute for Geo-Information Sciences (ITC) is onderdeel van de Universiteit Twente en staat op de campus Drienerlo in Enschede. Bij de start van het project maakte de universiteit een belangrijke keuze. Het voormalige laboratoriumgebouw uit 1972, ontworpen door Choisy en Van Embden, diende behouden en getransformeerd te worden. Het maar liefst 220 meter lange en 38 meter diepe gebouw had een lage begane grond en een zeer hoge eerste verdieping. Deze eigenschappen maakten transformatie uitdagend.

In hun ontwerp hebben Civic Architects, VDNDP, Studio Groen+Schild en DS Landschapsarchitecten ingezet op het scheppen van groen, licht en ruimte. De belangrijkste beslissing daarbij was om vier atria in het gebouw uit te zagen. Daarmee is een beslissende ontwerpingreep ingezet die licht, lucht en groen diep het gebouw in brachten.

De jury is onder de indruk van de helderheid en effectiviteit van die ingreep. Door de toevoeging van de atria heeft het lange en diepe gebouw van binnen een prettige maat en schaal gekregen. De onderwijsruimtes en kantoren zijn nu logisch rond de atria georganiseerd. De atria zelf zijn voorzien van verschillende soorten tuinen. Regenwater dat op het dak valt wordt via flexibele kunststof slangen zichtbaar de tuinen in gebracht, iets dat goed past in een geofaculteit.

Een van de atria fungeert als nieuwe entree. Door de gevel van het gebouw hier iets terug te leggen, wordt de groene tuin rond het gebouw naar binnen getrokken. Binnen leiden brede trappen omhoog, naar de hoge eerste verdieping. Door de trappen extra breed te ontwerpen, kon het ontwerpteam iets toevoegen wat geen onderdeel was van het programma van eisen: een auditorium. Ondertussen is deze hybride van trap en auditorium al meermaals door de faculteit gebruikt voor bijeenkomsten. Rond de entree hebben het restaurant en het studiecentrum een plek gekregen. Dit is de centrale ontmoetingsplek in het gebouw.

Gelaagd ontwerp
Bij de transformatie zijn veel oorspronkelijke onderdelen van het laboratoriumgebouw in het zicht gelaten, zoals de betonnen en stalen constructie. Dit geldt ook voor de sporen van aanpassingen, zoals de zaagsneden. In atria zijn ‘gekke’ balkons te vinden; constructieve elementen die gespaard konden worden uit het oude gebouw. Dat soort elementen nuanceren de rationele structuur van het gebouw en maken het gebouw heel menselijk, vindt de jury.

De nuchtere benadering is doorgetrokken in het interieur waarin veel hout is toegepast, maar ook stalen tussenwanden die onbehandeld zijn gelaten, een interessant patina hebben en ook nagenoeg onderhoudsvrij zijn. Het ontwerpteam is blijven ontwerpen, ziet de jury. Overal is over nagedacht. En het knappe daarbij is dat het geheel veel meer is geworden dan de som der delen.

De hoge eerste verdieping is voorzien van een 70 cm hoge vloer waarin alle installaties zijn ondergebracht. Zo kan de vrije hoogte op de begane grond maximaal wordt benut. De verhoogde vloer fungeert in het gebouw ook als plenum dat verse lucht overal gelijkmatig inblaast.

De gevel van het laboratoriumgebouw was voorzien van polyester lamellen. Deze bleken nog goed en zijn na schoonmaak opnieuw gebruikt. Op de kopgevel waren een paar extra lamellen gewenst. De leverancier van de oorspronkelijke lamellen kon die nog bijmaken.

In dit project zijn architectuur en duurzaamheid aan elkaar verbonden verhalen geworden, vindt de jury. Dankzij de vindingrijkheid en aandacht van het ontwerpteam is een uitdagend casco getransformeerd tot een bijzonder prettige onderwijsomgeving. De grote ingrepen die daarbij zijn gedaan, zoals het uitzagen van de atria, zijn daarbij heel goed uitgepakt.

Nominaties
In de categorie Schoolgebouw van het Jaar nomineerde de jury vijf projecten. Naast de winnaar Faculteit ICT, Universiteit Twente, (Civic Architects, VDNDP, Studio Groen+Schild en DS Landschapsarchitecten) waren dat Groninger buitenschool (De Unie Architecten), Tweede leven voor school De Meppel (Bureau Kroner), Het Open Venster (BDG Architecten) en LAB42, UvA Science Park, (Benthem Crouwel Architects).

Jury
De jury bestond dit jaar uit: Rosalie de Boer (Synchroon), Gianni Cito (Moke Architecten), Barend Koolhaas (Studio Barend Koolhaas), Eric van Noord (de Architekten Cie.), Saskia Oranje (DOOR architecten) en Abbie Steinhauser (o.a. deMunnik-deJong-Steinhauser). De inzendingen voor de prijs Schoolgebouw van het Jaar 2023 zijn beoordeeld op maatschappelijke relevantie, vakmanschap, innovatie en duurzaamheid.

Partners
Naast de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar zijn op 8 november ook prijzen uitgereikt in de volgende categorieën: Woongebouw van het Jaar, Kantoorgebouw van het Jaar, Zorggebouw van het Jaar, Publiek gebouw van het Jaar en Interieur van het Jaar. Ook is de winnaar van de verkiezing voor Architect van het Jaar 2023 bekend gemaakt.

De Architectenweb Awards 2023 worden mede mogelijk gemaakt door hoofdpartners Reynaers Aluminium en Forster, en partners QbiQ Wall Systems, Kubus, Cerriva en Ambius.

Trefwoorden

schoolgebouw van het jaar architectenweb awards 2023 transformatie enschede universiteit twente studio groen+schild faculteit itc ds landschapsarchitecten vdndp civic architects architectenweb awards

1	Plan voor nieuwe buurt op plek hoofdkantoor ABN AMRO op de Zuidas vrijdag, 10 oktober
2	Flat Amsterdam-Noord 'aangekopt' met 53 seniorenwoningen donderdag, 9 oktober
3	‘Alexander Straub zet grote groep vakgenoten weg als niet-relevant’ vrijdag, 10 oktober
4	bureau SLA ontdekt, transformeert en gebruikt rijksmonumentale werkplaats donderdag, 9 oktober
5	Duitsland slokt Nederlandse bouwkracht op maandag, 13 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Kindcentrum Zuiderkroon bekroond als Schoolgebouw van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Duurzame en aangename thuisbasis voor Rotterdam Business School

15 februari 2024

Stuur nu jullie project in voor de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar 2024

13 mei 2024

Keizer Koopmans en Bureau B+B presenteren integrale gebiedsvisie stationskwartier Enschede

8 juli 2024

Fontys R10 winnaar prijs Schoolgebouw van het Jaar 2021

10 november 2021

Twee rijksmonumentale pakhuizen met zorg verbouwd en verduurzaamd door Studio Groen+Schild

8 april

Stuur nu jullie project in voor de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar 2025

26 mei

Vernieuwing collegezalengebouw 'De Schotel' naar ontwerp van Civic Architects afgerond

9 september

Uitbreiding Rietveld en Sandberg Instituut is Schoolgebouw van het Jaar 2020

28 oktober 2020

Civic Architects – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2024

9 september 2024

Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend

17 september

Atlas-gebouw bekroond als Schoolgebouw van het Jaar 2019

31 oktober 2019

Nominaties NRP Gulden Feniks 2024 bekend

22 juli 2024

Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2024 bekend

18 september 2024

De Henricus (Berger Barnett Architecten) bekroond als Schoolgebouw van het Jaar 2018

8 november 2018

Foto's uitreiking Architectenweb Awards 2023

9 november 2023

Stuur nu jullie projecten in voor de Architectenweb Awards 2024!

22 april 2024

Nog 5 dagen om projecten in te sturen voor de Architectenweb Awards 2024!

17 juni 2024

Civic Architects

1 september 2024

Werkplaatsgebouw CUBE: nieuwe satelliet aan Horstcomplex Universiteit Twente

19 september

Alle data rond Architectenweb Awards 2025 bekend

8 april

Stuur nu jullie projecten in voor de Architectenweb Awards 2025!

6 mei

Toon alles

Gerelateerde video's

Uitreiking Architectenweb Awards 2023

Sfeerimpressie van een feestelijke avond

Civic Architects

Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024

Gerelateerde bedrijven

Troldtekt Benelux

Akoestisch Design

Andere nieuwsberichten

David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid

Gisteren, 16:04

Het duurzame kantoorproject Orchard van David Chipperfield Architects is de meest recente toevoeging aan de ontwikkeling van de wijk Nieuw Zuid aan de Antwerpse Schelde.

Daan Zandbelt wordt nieuwe Spoorbouwmeester

Gisteren, 14:31

Per 1 januari volgt hij Marianne Loof op in die rol. Zandbelt is partner bij architectenbureau De Zwarte Hond en was van 2016 tot 2020 Rijksadviseur Stad en Infrastructuur.

Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid

Gisteren, 11:58

Het bestaande gebouw is naar ontwerp van Office Winhov zoveel mogelijk gerestaureerd, nieuwe toevoegingen zijn zichtbaar gemaakt door hedendaagse materialen en proporties.

Architect@Work strijkt 30 en 31 oktober neer in De Kromhouthal in Amsterdam

Gisteren, 10:00

Op donderdag 30 en vrijdag 31 oktober 2025 vindt Architect@Work plaats in De Kromhouthal in Amsterdam-Noord. Het wordt de tweede editie van het event in de metropoolregio Amsterdam en Architectenweb organiseert er weer een sprekersprogramma.

Afaina de Jong wint Amsterdamprijs voor de Kunst 2025

Gisteren, 15:19

De architect en oprichter van Afarai won de belangrijkste kunstprijs van de hoofdstad in de categorie Bewezen Kwaliteit.

Pararius: huurmarkt zit op slot, huren stijgen verder

Gisteren, 10:49

De vrije sector huurmarkt zit nog altijd ‘compleet op slot’, meldt woningplatform Pararius op basis van cijfers over het derde kwartaal.

PBL: Ook nieuw plan voor circulaire economie is niet genoeg

14 oktober, 2:42

In de nieuwe versie van het zogeheten Nationaal Programma Circulaire Economie staan ‘vooral veel intenties en plannen’, schrijft het planbureau.

Bossen en bodems in zwaar weer, klimaatraad maakt zich zorgen

14 oktober, 10:24

De klimaatverandering versnelt en de biodiversiteit gaat hard achteruit, terwijl er volgens de WKR steeds meer van de bossen en bodems wordt gevraagd.