Daniel Libeskind ontwerpt vernieuwde Boerentoren in Antwerpen
23 november 2022, 14:04
De monumentale Boerentoren in Antwerpen ondergaat momenteel een grootscheepse renovatie en wordt getransformeerd tot ‘cultuurgebouw’ met een gemengd programma. Om het nu al beeldbepalende karakter van de toren te versterken, is Daniel Libeskind als architect aangesteld. Dat heeft eigenaar Katoen Natie Groep 21 november bekend gemaakt. De Vlaams bouwmeester is kritisch.
De Boerentoren, vaak ook aangeduid als de KBC-toren, is een iconisch gebouw in het centrum van Antwerpen. Het gebouw in art-deco-stijl is in 1931 voltooid en had destijds een hoogte van 87,5 meter. Bij een verbouwing in 1975 werd de toren verhoogd tot 97,75 meter. Sinds 1981 geldt de Boerentoren als beschermd monument.
Cultuurprogramma
Nadat in 2018 asbest werd gevonden bleek een dermate grondige sanering en vernieuwbouw van het gebouw noodzakelijk, dat eigenaar KBC besloot het te verkopen. De nieuwe eigenaar Katoen Natie Groep wil het pand nu omvormen tot cultuurtoren, met onder meer tentoonstellingsruimten, kunstdepots, restauratieatelier, filmzaal, auditorium en boekhandel.
Dit cultuurprogramma moet worden aangevuld met een mix van retail, horeca, kantoren en woningen. Vastgoedontwikkelaar ION heeft de herontwikkeling op zich genomen.
Sanering en herbouw
De werkzaamheden voor de sanering en renovatie zijn gestart in de zomer van 2021. Het monument is volledig leeggehaald, vertelt Julie Jonckheer, projectontwikkelaar bij ION. Alleen de buitengevels en de staalstructuur – één van de elementen waar de kantoren om bekend staat – blijven behouden.
Volgens Jonckheer liggen de werkzaamheden geheel op schema en als alles vlot blijft verlopen, is de asbestverwijdering tegen het najaar van 2024 afgerond. Dan kan vervolgens de opbouw van de vernieuwde Boerentoren starten.
Kristallen kroon
Om het concept van de vernieuwde Boerentoren een passende vorm te geven is architect Daniel Libeskind ingeschakeld, zo maakte Katoen Natie Groep afgelopen maandag bekend. Volgens de eerste plannen van Libeskind krijgt het monument een nieuwe, transparante kroon.
Ook rijst langs de toren een nieuw transparant volume op, dat plaats biedt aan de liften en groen. Libeskind omschrijft deze parallelle toren als een verticale tuin, die de bezoekers een extra beleving moet geven op hun weg tussen beneden en boven. De verschillende volumes hebben de voor Libeskind kenmerkende scherpe, kristalachtige vormen.
Katoen Natie Groep en Libeskind beogen een functionele kroon, die de bezoekers onder andere horeca en rondom panoramische uitzichten zal bieden. Voorts worden in de toren zeker drie verdiepingen ingericht als expositieruimten. Nog eens twee verdiepingen en de kelder gaan plaats bieden aan tentoonstellingsruimten, gewijd aan de geschiedenis en het erfgoed van de Antwerpse haven.
Kritische noten
Niet iedereen is enthousiast over het ontwerp. Bijvoorbeeld de Vlaams bouwmeester Erik Wieërs uitte vanochtend kritiek op de Vlaamse Radio 1. Hij vindt het ontwerp van Libeskind ‘spektakelarchitectuur’ en niet van deze tijd. Volgens Wieërs moet je in de omgang met erfgoed nadenken over circulariteit, hergebruik en eerbied voor een gebouw.
Naar zijn idee heeft de Boerentoren geen opvallende toevoegingen nodig om een icoon te zijn. Hij zegt andere voorstellen te hebben gezien die, geïnspireerd op de bestaande art-deco-stijl, op vriendelijker wijze voortbouwen op het erfgoed.
Ook verwijt hij Katoen Natie Groep dat ze de plannen al aan de pers hebben gepresenteerd, voordat het gesprek met de Antwerps stadsbouwmeester en het Agentschap Onroerend Erfgoed heeft plaatsgevonden. Wieërs vreest dat er nu bedenkingen en vervolgens aanpassingen aan het ontwerp komen, die juist gaan uitmonden in middelmatigheid.