SteenhuisMeurs, Ibelings van Tilburg architecten

Twee woonblokken in karakteristieke Gentiaanbuurt Amsterdam ingrijpend gerenoveerd

23 maart 2022, 11:53

Na een grootscheepse renovatie zijn bewoners van blok 6 en 7 in de Amsterdamse Gentiaanbuurt teruggekeerd naar hun huizen. Met behoud van de betaalbare huren zijn de woningen naar ontwerp van Ibelings van Tilburg Architecten aangepast aan de huidige woonwensen en verduurzaamd; het honderd jaar oude en beschermde stadsgezicht is in oude glorie hersteld.

De Gentiaanbuurt in Amsterdam-Noord stamt uit de jaren twintig van de vorige eeuw en bestaat uit tien gesloten bouwblokken rond een plein. Het zuidoostelijk deel omvat 265 woningen en negen bedrijfsruimten, verdeeld over zes blokken, en is ontworpen door Van Gendt en Kleinhout. Deze blokken zijn eigendom van woonstichting Ymere.

Rijksbeschermd maar in verval
In grote lijnen is de architectuur en stedenbouwkundige samenhang van de wijk goed bewaard gebleven, maar de woningen verkeerden zowel van buiten als binnen in slechte staat. De brandveiligheid was niet op orde, de huizen waren nauwelijks geïsoleerd en daarbij voldeden de plattegronden niet meer aan de wensen van deze tijd.

Door de jarenlange onzekerheid over wat er met de woningen zou gebeuren verlieten bewoners de wijk, verminderde de sociale cohesie en verslechterde de toestand van de woningen verder, vertelt Ibelings van Tilburg Architecten. Het architectenbureau ontwierp de renovatie van blok 6 en 7, die behoren tot het zuidoostelijke deel van de wijk.

“Aangezien de Gentiaanbuurt rijksbeschermd stadsgezicht is, hebben we voor deze woonblokken eerst in overleg met de Monumentenzorg van Amsterdam een ‘Richtlijn Buitenschil’ opgesteld”, vertellen de architecten. “Daarin zijn dwingende richtlijnen voor de renovatie van de buitenschil vastgelegd.” Het rapport vormt het toetsingskader bij alle zes zuidoostelijk gelegen woonblokken van de Gentiaanbuurt.

Architectonische verbijzonderingen
De wijk ontleent zijn stedenbouwkundige kwaliteiten in hoge mate aan de architectonische verbijzonderingen, zoals de detaillering van de houten kozijnen en gootlijsten, hoge erkers met houten gevelbetimmeringen, torentjes, dakkapellen, arcadebogen en opvallende winkelpuien. De richtlijnen in het rapport beschrijven per bouwkundig element waaraan bij renovatie moest worden voldaan, legt het architectenbureau uit.

Op deze manier is de buitenzijde van de woningen in oude luister hersteld. Op basis van historisch onderzoek zijn ook de originele kleuren bepaald en teruggebracht.

In het oorspronkelijke plan lagen acht winkels rondom de Resedastraat, maar na latere verplaatsing van winkels naar de Hagedoornweg veranderden zes van de acht winkelpanden naar woonhuizen. Een van de tot hoekwoning omgevormde winkels beschikte nog over de originele etalageruiten. Ibelings van Tilburg Architecten heeft deze hoek tot in detail teruggebracht naar het origineel, inclusief de bovenlichten met de voor dit blok kenmerkende diagonale roedeverdeling.

Verbetering woonkwaliteit
De woonblokken omvatten een grote variatie aan woningen, van kleinere beneden- tot ruime bovenwoningen. Het interieur van de woningen is gemoderniseerd en bij een deel is een volledig nieuwe indeling gemaakt. Ze zijn voorzien van eigentijdse indeling, een goede keuken en ruimere badkamer.

De bewoners, waarvan sommigen al hun hele leven hier wonen, zijn bij de plannen actief betrokken, vertelt Ibelings van Tilburg Architecten. In gesprekken met Ymere en de architecten konden ze aangeven wat hun wensen waren, zoals een extra slaapkamer of een ruimere woonkamer. Dit heeft geresulteerd in een grote verscheidenheid aan plattegronden, die ook zijn verwezenlijkt.

Door de vele verschillende typen woningen is ook de samenstelling van de bewoners gevarieerd. Kwetsbare huishoudens, nieuwkomers en oorspronkelijke bewoners, alleenstaanden en gezinnen, ze wonen samen in één blok. Het vroegtijdig betrekken van bewoners bij het plan heeft geleid tot een groter gevoel van verbondenheid en eigenaarschap bij bewoners van hun woning en buurt, vertelt het architectenbureau.

Duurzaam
De woningen zijn nu energiezuinig en duurzaam verwarmd, met een aansluiting op het stadswarmtenet. “Hiermee is dit de eerste aardgasvrije wijk in de bestaande bouw in Amsterdam”, meldt Ibelings van Tilburg Architecten.

Tot verdere duurzame maatregelen behoren de isolatie van de buitenmuren van binnenuit, een nieuw dak, nieuwe kozijnen uit FSC-hout, een mechanisch ventilatiesysteem en HR++glas. Daarbij zijn de huren betaalbaar gebleven voor de laagste inkomensgroepen.

Tijdens de sloop zijn alle materialen verzameld en gescheiden afgevoerd om elders een duurzame bestemming te kunnen krijgen.

Samenwerking
De renovatie is een samenwerking tussen Ymere, de bewoners, Monumentenzorg, Ibelings van Tilburg architecten, tekenbureau LMV bouw+kundig, constructeur Berkhout Tros, installatieadviseur Nieman, aannemer Van Braam-Minnesma en Vattenfall.

Dit team werkt ook aan de renovatie van blok 8, 9 en 10. Bij blok 6 en 7 heeft het team gebruik kunnen maken van ervaringen die het opdeed bij de renovatie van blok 5. Bij de renovatie van dat blok waren ook Hooyschuur als architectenbureau en Dura Vermeer als aannemer betrokken.

Trefwoorden

ibelings van tilburg architecten renovatie van gendt en kleinhout amsterdam amsterdam-noord woningrenovatie ymere gentiaanbuurt

1	Brug door West 8 verbindt stadshart Den Helder met Willemsoord donderdag, 14 augustus
2	Architectenweb Sportzomer: Mark Hereijgers hervond zichzelf na jarenlang obsessief sporten maandag, 11 augustus
3	Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving woensdag, 13 augustus
4	Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck dinsdag, 12 augustus
5	In beeld: Folly Art Norg 2025 vrijdag, 15 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Vernieuwde publiekhal van gemeentehuis Moerdijk is groen en gastvrij

23 november 2020

Royale dakrand en etalage met auto's voor flagshipstore Mercedes

19 juli 2019

Ibelings van Tilburg maakt opvallende villa energieneutraal

1 maart 2024

Gentiaanbuurt technisch up-to-date en in oude allure hersteld

4 maart 2024

Plan van Gool wordt beschermd stadsgezicht

22 maart 2022

Arie Keppler Prijs 2018 uitgereikt aan vijf projecten

1 oktober 2018

Koetshuis en hooiberg op historisch landgoed getransformeerd naar woon-zorgstudio's

12 september 2024

Amsterdam bouwt 1.700 woningen op Draka-terrein in Noord

1 oktober 2020

Amsterdam wil IJplein aanwijzen als beschermd stadsgezicht

2 september 2020

De Bariton in Hellevoetsluis is een gevarieerd woonblok van Ibelings van Tilburg architecten

2 oktober 2024

Eerste editie van Tilburg Architectuurprijs gelanceerd

20 februari 2024

Een kleinschalig appartementengebouw met krachtige aanblik

28 januari

Laatste fase vernieuwing De Banne in Amsterdam start

2 januari 2018

Woongebouw The Grid in wijk Aan het IJ Amsterdam-Noord klaar

7 december 2021

Bouw blok IVY in Klaprozenbuurt Amsterdam-Noord gaat van start

3 december 2021

Appartementengebouw met een ragfijn gevelraster

25 augustus 2021

Eerste twee fases Pontkade op NDSM-werf opgeleverd

29 juli 2021

Bouw stedelijk woonblok in Amsterdam-Noord naar ontwerp LEVS gestart

28 juni 2021

Bouw project Binnendok op NDSM-werf gaat van start

10 maart 2021

Studio Rianknop presenteert zelfbouwwoning Amsterdam-Noord

5 maart 2021

Nautisch NDSM van Dok biedt wonen en werken met zicht over het IJ

8 december 2020

Woongebouw met 'buitenkamers' in Amsterdam-Noord

10 juni 2020

Realisatie project THIS. in Amsterdam-Noord van start

9 juni 2022

A tot Z-debat over de verbinding tussen Amsterdam en Zaandam

6 september 2022

Bouwproject Gare du Nord markeert beginpunt Noord-Zuidlijn

19 september 2022

Renovatie 94 woningen Van der Pekbuurt Amsterdam afgerond

3 april 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

In beeld: Folly Art Norg 2025

15 augustus, 11:31

De Drentse folly-expositie bestaat dit keer uit twintig bouwwerken langs een route door het Norger esdorpenlandschap, plus een 21e extra folly die is neergezet in het informatiepunt aan de Dorpshuisstraat.

Brug door West 8 verbindt stadshart Den Helder met Willemsoord

14 augustus, 9:18

Eind juli is in Den Helder de door West 8 ontworpen Nieuwe Brug geopend. De brug voor fietsers en voetgangers vormt een belangrijke schakel in de verbinding tussen de stad en de voormalige scheepswerf Willemsoord.

Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving

13 augustus, 9:16

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tiende aflevering spreken we met Indira van ’t Klooster, die naast haar werk als directeur van Arcam roeit.

Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck

12 augustus, 9:22

Tot het materiaal dat is toegevoegd aan de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw behoren 23 maquettes van werken als het Burgerweeshuis in Amsterdam, de Pastoor van Arskerk in Den Haag en het Sonsbeekpaviljoen in Arnhem.