Het alternatief plan voor de Sluisbuurt door Sjoerd Soeters

Het plan van de gemeente voor de Sluisbuurt

Het alternatief plan voor de Sluisbuurt door Sjoerd Soeters

Het plan van de gemeente voor de Sluisbuurt

Soeters: een wijk met torens is on-Amsterdams

31 maart 2017, 10:20

Het stedenbouwkundig plan van Amsterdam voor de Sluisbuurt op Zeeburgereiland voorziet in de bouw van 28 woontorens. Architect, stedenbouwkundige en oprichter van bureau PPHP Sjoerd Soeters vindt het ontwerp niet de gepaste en efficiënte oplossing om de gewenste circa 5.500 woningen te realiseren en heeft een alternatief plan getekend. Dinsdagavond lichtte hij zijn plan tijdens het Debat Hoogbouw van Arcam toe. Eerder op de dag sprak Architectenweb met Soeters. “De wens van hoogbouw is bedrog of ontstellend naïef.”

De gemeente Amsterdam heeft in november 2016 een ontwerp gepresenteerd voor de nieuwe Sluisbuurt op de kop van het Zeeburgereiland. Ze wil woonruimte realiseren, die wordt verdeeld over elf gebouwen met een hoogte van dertig tot veertig meter, elf torens van veertig tot tachtig meter en zes torens met een hoogte tussen de tachtig en 143 meter.

De hoogste torens komen volgens het plan in het noorden van het gebied en worden uit elkaar geplaatst voor een ‘transparante en indrukwekkende skyline’. Op maaiveldniveau schept dat ruimte voor brede stoepen, pleintjes en plekken waar kinderen kunnen spelen.

Intiem en overzichtelijk
Soeters heeft er zijn grote twijfels bij en ziet liever een buurt met lagere, dichte woonblokken en binnenhoven. “Het plan van de gemeente met kleine en verschillend gevormde footprints leidt tot veel hoeken en gaten. Dat wordt gepresenteerd als positief – veel openbare ruimte, veel groen – maar het maakt de publieke ruimte vooral heel onbestemd”, zegt hij tegen Architectenweb.

“Wij willen de openbare ruimte juist inkrimpen. Op die manier zorg je ervoor dat buurtbewoners elkaar tegenkomen; de openbare ruimte wordt intiemer. We hebben dat bijvoorbeeld ook in Sluseholmen (Kopenhagen, 2002-2009) gedaan. Daar zijn grachten, bruggen en kades gemaakt; de woonblokken staan met één of meer zijden direct aan het water en met de andere zijden aan de straat. Dat willen we ook in de Sluisbuurt doen.”

Doordat de publieke ruimte tussen de bouwblokken is ingeperkt, hoeven de gebouwen niet de hoogte in. Soeters stelt blokken van zo’n zes lagen voor. De intiemere publieke ruimte en lagere woonblokken hebben ook een positief effect op de veiligheid en sociale cohesie. “We volgen graag het adagium van Jane Jacobs: ‘eyes on the street’. Tot zo’n vier verdiepingen hoog kunnen de mensen zien wat er op straat gebeurt. En wie ’s avonds over straat loopt en achter de ramen licht ziet, voelt zich niet alleen. Mensen gaan ook eerder de straat op dan wanneer ze hoog in een toren wonen.”

Gebogen lijnen
Het raster van straten bestaat niet uit rechte lijnen, want “wat is er mooier dan het volgen van gebogen wanden”, aldus Soeters. Hij verwijst naar Gordon Cullen, tijdgenoot van de eerder aangehaalde Jacobs, en diens concept van 'serial vision'. “In een gebogen straat wordt je steeds verrast door een ander perspectief”, legt Soeters uit. “Zo werkt het ook als je langs de grachten in de Amsterdamse binnenstad loopt.”

Door de gebogen straten en grachten ontstaan ook ruimtes die kunnen worden ingevuld als pleintje of parkje. In het midden ontstaat ruimte voor een bredere gracht, waarlangs een fietsroute komt te liggen, die aansluit op een brug naar het Oostelijke Havengebied. Langs die route komen horeca, winkels en kleine bedrijven.

Parkeergarages met verhoogde tuin
De Sluisbuurt is in het plan van Soeters autoluw. Aan de zijde van de Zuiderzeeweg situeert hij vijf bovengrondse parkeergarages. “Je wilt niet dat de auto’s in het stedelijk weefsel komen, maar dat mensen de auto aan de rand van de wijk aan een supercharger zetten en verder de wijk inlopen. Dat heeft een enorm positief effect op het sociale verband in de buurt. Er is wat bestemmingsverkeer voor laden en lossen en omdat iemand zijn oude moeder moet ophalen; de brandweer en ambulance moeten er kunnen komen, maar er is geen enkele parkeerplaats in het stedelijk weefsel.”

Op de parkeergarages, van vijf tot zeven lagen hoog, liggen sportfaciliteiten. “De koppen van de gebouwen steken daar een beetje bovenuit, zodat die uitkijken op de speelvelden. Dus weer die ‘eyes on the street’. De gebouwen koppelen we met bruggen langs de oostzijde en daarover leggen we een doorlopende verhoogde tuin met wandelpaden. Ik heb al contact gehad met Piet Oudolf.”

Naar aanleiding van de voorgestelde bovengrondse parkeergarages aan de rand van de wijk zegt Soeters verder: “Ik zou willen dat dit een voorbeeld wordt voor hoe je in de komende twintig jaar met de binnenstad van Amsterdam kunt omgaan. We realiseren nu een parkeergarage nabij het Rijksmuseum. Als je dat zou doorzetten langs de hele Singelgracht hoef je geen auto’s meer toe te laten binnen het grachtenweefsel en ontlast je zowel de Pijp als de binnenstad.”

Kosten en prestige
“Kijk, dit plan is ook ingegeven door de enorm hoge onroerendgoedprijzen in Amsterdam”, stelt Soeters. “Het is een misvatting dat een kleine footprint goedkoop is. Als je de hoogte in moet, is het al snel duur. Wil Amsterdam de woningen ook bereikbaar maken voor de middeninkomens, zoals ze zegt, dan moeten ze geen optelsom maken van extreme kosten voor parkeren en extreme kosten voor hoogbouw. Dan weet je zeker dat je op een prijs van 10.000 euro de meter uitkomt; dat kunnen of willen maar weinigen betalen. In elk geval is het volledig het tegendeel van wat Amsterdamse politici beweren dat hun volkhuisvestingsagenda is. Het plan van Amsterdam is bedrog, of geslepen, of van een ontstellende naïviteit.”

Speelt prestige mee? “Ik noem het bling bling. Ze kijken naar wat er in Dubai verrijst en willen dat ook, zonder te beseffen dat er daar een heel ander soort samenleving is – een niet-samenleving, vind ik. Wij hebben hier een fatsoenlijke traditie van stedelijke samenleving – waar Amsterdam nota bene beroemd om is – en het is me veel waard om die in ere te houden en uit te breiden.” Soeters beschouwt de hoogbouwplannen als een kortetermijnvisie, ingegeven door ijdelheid. “Maar architecten hebben ook een maatschappelijke en culturele verantwoordelijkheid. Torens passen niet bij onze cultuur; blokken van zo’n zes verdiepingen zijn echt Amsterdams.”

Trefwoorden

pphp sjoerd soeters amsterdam sluisbuurt

1	Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord krijgt zeventig meter hoge woontoren woensdag, 22 oktober
2	De Louise van De Zwarte Hond combineert sociale woningbouw met kwaliteit en duurzaamheid maandag, 20 oktober
3	Nieuw woongebouw op plek befaamde elektronicazaak Rotterdam-Noord maandag, 20 oktober
4	Timpaan en VenhoevenCS winnen tender woonzorgproject in Vlaardingen dinsdag, 21 oktober
5	Schimmelstraat Amsterdam loopt niet langer dood dankzij woongebouw voor 55-plussers woensdag, 22 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Twaalf woonhuizen van Sjoerd Soeters gebundeld

26 februari

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

30 januari 2018

College Amsterdam stemt in met plan voor Sluisbuurt

11 september 2017

Mastenbroek: 'Sluisbuurt moet juist iets nieuws toevoegen aan Amsterdam'

5 april 2017

Medic: 'Slanke woontorens zijn wél goed mogelijk'

6 april 2017

Amsterdams platform moet middenhuurwoningen opleveren

21 februari 2017

Sjoerd Soeters: gevel moet herkenning oproepen

6 december 2013

Hoogbouw tot 143 meter in Sluisbuurt Amsterdam

9 november 2016

Architectuurcentrum Amsterdam presenteert expositie Sluisbuurt

5 september 2018

Naast bebouwing ook veel ruimte in de Sluisbuurt

5 december 2018

Raad van State verwerpt bezwaren tegen Sluisbuurt

6 november 2019

Ontwikkeling Sluisbuurt start met hogeschool en woningen

28 januari 2020

Het Palenhuis gekozen als tijdelijk kunstwerk voor Sluisbuurt

7 oktober 2020

Amsterdam schrijft eerste tender uit voor kavel in Sluisbuurt

23 oktober 2020

Architekten Cie. ontwerpt eerste woontoren in Sluisbuurt

21 april 2021

Team Barcode Architects en krft wint tender kavel 5A1 Sluisbuurt

5 juli 2021

Gebiedsvisie van NOHNIK voor Corridor Centrale Scheepvaart Amsterdam Sluisbuurt

6 december 2021

Programma in Pakhuis de Zwijger over wonen in hoogbouw

4 mei 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Loer Architecten, Fletts en Kleurrijk Wonen zetten volgende stap in sociale woningbouw in hout

Gisteren, 16:02

Woningcorporatie Kleurrijk Wonen en Fletts bouwden in Culemborg een duurzaam, houten appartementengebouw met een innovatief 2D-bouwconcept naar ontwerp van Loer Architecten

Architectonische installatie als scenografie voor tentoonstelling kunstenaar

Gisteren, 14:45

Voor het Gallo-Romeins Museum in het Vlaamse Tongeren ontwierp Atelier Leise uit Maastricht de scenografie voor een tentoonstelling.

Haags schoolgebouw Eduard Cuypers gerenoveerd en uitgebreid met nieuwbouw

Gisteren, 12:07

In Den Haag is naar ontwerp van DP6 de basisschool Heilig Hart gerenoveerd en uitgebreid met nieuwbouw.

Groosman presenteert ontwerp gezondheidscentrum in Mijdrecht

Gisteren, 10:48

Behalve een gezondheidscentrum omvat het complex 42 zorgappartementen en 27 aanleunwoningen. Het gebouw bestaat uit drie bakstenen volumes met elk een eigen programma en oriëntatie.