I.M. Frans van Gool (1922-2015)

29 oktober 2015, 15:20

In de nacht van afgelopen zaterdag op zondag is architect Frans van Gool overleden. De voormalige Rijksbouwmeester en oprichter van de Architekten Cie. is 93 jaar oud geworden. Oud-collega en vriend Pi de Bruijn schreef een in memoriam voor hem.

Van Gool is vooral bekend van het naar hem vernoemde plan voor 1.138 woningen in Amsterdam-Noord, het hoofdkantoor van PTT in Groningen en twee kantoorvilla’s aan de Weteringschans in Amsterdam (ook wel Peper- en Zoutstel genoemd). In 1986 werd hij benoemd tot Rijksbouwmeester, een ambt dat hij wegens ziekte en strubbelingen al na twee jaar neerlegde.

De in Antwerpen geboren Van Gool begon zijn actieve loopbaar bij Van den Broek en Bakema, waar hij nauw betrokken was bij het ontwerp van De Lijnbaan. In 1957 ging hij een maatschap aan met de architecten Arnold Numan Oyevaar en Heinrich Wilhelm Christian (Hein) Stolle. Dit bureau is later voortgezet als de Architekten Cie.

Pi de Bruijn, een van de huidige partners bij de Architekten Cie., heeft op verzoek van de familie Van Gool een in memoriam voor zijn overleden oud-collega en vriend geschreven. Onder het I.M. staat een documentaire over het Plan Van Gool uit 2013. In deze video is onder andere het laatste interview met Van Gool te zien.

In memoriam door Pi de Bruijn:

Naar eigen zeggen rolde Van Gool zonder vooropgezette bedoeling het vak in, in een naoorlogse architectenwereld gedomineerd door de ideologische strijd tussen traditionalisme en modernisme.

In de monografie Frans van Gool, Leven en Werk door Bernard Colenbrander vind je veel observaties die zijn gecompliceerde en weerbarstige houding illustreren.

- Eerder intellectualistisch en beschouwelijk dan artistiek…

- Een dwarsligger, onafhankelijk; ‘ik ben niet voor clubjes’.

- Verstilling van middelen zonder minimalist te zijn.

- Een bureau als atelier van compromisloze realisatie, zonder het erfgoed van de moderne beweging (tussen Oud en Le Corbusier) te verkwanselen…

Na een leerperiode in Rotterdam bij Van den Broek en Bakema met de Lijnbaan als zijn centrale werk, maakt Frans van Gool de overstap naar de Amsterdamse Woningdienst met een veelheid van realisaties, o.a. Blue Banddorp, de Zaagtandwoningen te Osdorp.

Vanaf 1959 wordt Van Gool de drijvende kracht in de maatschap Oyevaar Stolle Van Gool. Uit zijn ‘profiel van een architectenbureau’ uit die tijd een citaat:

"…de architect kan zijn functie in deze maatschappij doen standhouden door zich onbevangen op te stellen voor elke nieuwe opdracht en de waarde af te wegen die de opdrachtgever(s) aan zijn te bouwen omgeving wil toekennen, een waarde die niet aan geld (kosten) afmeetbaar is en waarvoor geen receptuur klaar mag liggen..."

De doorbraak van het bureau komt met het winnen van een tweetal cruciale prijsvragen. De Zilveren Toren voor de Nationale Nederlanden aan de Utrechtse Baan in Den Haag en project Het Breed, later plan Van Gool, voor 1138 woningen in Amsterdam-Noord.

Beide projecten excelleren in het toevoegen van een poëtische gelaagdheid aan de inmiddels landelijk verstarde wederopbouwarchitectuur. Het bureau wordt hierdoor een vaste waarde in het Nederlandse architectenlandschap, zij het niet in de zin van een stilistisch vocabulaire, wel in de zin van ’atelier van compromisloze realisatie’.

Een greep uit van Gool’s latere werk moge dit duidelijk maken met onder andere de twee kantoorvilla’s aan de Weteringschans, de Tweede Toren voor Nationale Nederlanden in Den Haag, het PTT hoofdgebouw in Groningen, een uitzonderlijk innovatief woonblok aan het Dijkwater in Amsterdam. En tenslotte de Bijenkorf-parkeergarage te Amsterdam, waarin wellicht de apotheose besloten ligt van het denken architect van Van Gool.

https://vimeo.com/82311292

Trefwoorden

overlijden frans van gool de architekten cie.

1	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
2	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Wenckebach – sociale woningbouw met toegevoegde kwaliteiten donderdag, 15 mei
5	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Zorg- en wooncomplex De Makroon geopend

14 januari 2016

Renovatie wooncomplex Het Breed afgerond

24 augustus 2016

Micha de Haas wint Ymere NAi prijsvraag

16 november 2007

Video: Wonen in het Plan Van Gool

20 december 2013

Arcam toont collectieve architectuur toen en nu

8 januari 2019

Plan van Gool wordt beschermd stadsgezicht

22 maart 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Voids benadert lastig plangebied als aantrekkelijke leefomgeving

Gisteren, 16:48

In opdracht van de gemeente ’s-Hertogenbosch en woningcorporatie Zayaz heeft bureau Voids het stedenbouwkundig plan en het beeldkwaliteitsplan voor de nieuwe woonbuurt De Donken opgesteld.

Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS

Gisteren, 12:34

In opdracht van NS heeft Arcadis een nieuwe zogenoemde kuilwielenbank voor de onderhoudslocatie Leidschendam ontworpen. De architectuur van het gebouw is sterk bepaald door de situatie op het emplacement en het hergebruik van ‘spoorse’ materialen.

Volume brengt circulaire souvenirs en een grijpmachine naar de Architectuurbiënnale

19 mei, 5:08

Bezoekers van de Architectuurbiënnale in Venetië kunnen in de Giardini proberen een ‘Circular Souvenir’ uit een grijpmachine te vissen. De machine is geplaatst door architectuurtijdschrift Volume; de souvenirs zijn ontworpen door diverse architecten.

Meer woningbouw: graag, maar dan wel goede en gezonde woningen met voldoende daglicht

19 mei, 1:37

Naar aanleiding van het advies dat de commissie STOEP recent publiceerde, benadrukt architect Maarten van Bremen, voorzitter van stichting Dutch Daylight, dat de regelgeving voor bouwkwaliteit uiteindelijk bijdraagt aan fysieke en mentale gezondheid.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

Gisteren, 14:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

Gisteren, 09:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.

Gemeenten krijgen 7.000 euro per gebouwde betaalbare woning

19 mei, 3:05

Dat maakte woonminister Mona Keijzer (BBB) bekend. In 2025 is de grens voor betaalbaarheid vastgesteld op 405.000 euro voor een koophuis.

Marian Herman wordt algemeen directeur ontwikkelaar Edge

19 mei, 1:14

Hij volgt per 1 september de huidige CEO en oprichter van het bedrijf Coen van Oostrom op, die een andere functie gaat vervullen binnen Edge.

KYK Architecten/Quadraat neemt architectenbureau MD2A over

19 mei, 12:59

De beide bureaus richten zich op architectuur op vergelijkbare gebieden en de overname past goed bij de de ontwikkelambitie van KYK Architecten, laat het Goudse bureau weten.