I.M. Frans van Gool (1922-2015)

29 oktober 2015, 15:20

In de nacht van afgelopen zaterdag op zondag is architect Frans van Gool overleden. De voormalige Rijksbouwmeester en oprichter van de Architekten Cie. is 93 jaar oud geworden. Oud-collega en vriend Pi de Bruijn schreef een in memoriam voor hem.

Van Gool is vooral bekend van het naar hem vernoemde plan voor 1.138 woningen in Amsterdam-Noord, het hoofdkantoor van PTT in Groningen en twee kantoorvilla’s aan de Weteringschans in Amsterdam (ook wel Peper- en Zoutstel genoemd). In 1986 werd hij benoemd tot Rijksbouwmeester, een ambt dat hij wegens ziekte en strubbelingen al na twee jaar neerlegde.

De in Antwerpen geboren Van Gool begon zijn actieve loopbaar bij Van den Broek en Bakema, waar hij nauw betrokken was bij het ontwerp van De Lijnbaan. In 1957 ging hij een maatschap aan met de architecten Arnold Numan Oyevaar en Heinrich Wilhelm Christian (Hein) Stolle. Dit bureau is later voortgezet als de Architekten Cie.

Pi de Bruijn, een van de huidige partners bij de Architekten Cie., heeft op verzoek van de familie Van Gool een in memoriam voor zijn overleden oud-collega en vriend geschreven. Onder het I.M. staat een documentaire over het Plan Van Gool uit 2013. In deze video is onder andere het laatste interview met Van Gool te zien.

In memoriam door Pi de Bruijn:

Naar eigen zeggen rolde Van Gool zonder vooropgezette bedoeling het vak in, in een naoorlogse architectenwereld gedomineerd door de ideologische strijd tussen traditionalisme en modernisme.

In de monografie Frans van Gool, Leven en Werk door Bernard Colenbrander vind je veel observaties die zijn gecompliceerde en weerbarstige houding illustreren.

- Eerder intellectualistisch en beschouwelijk dan artistiek…

- Een dwarsligger, onafhankelijk; ‘ik ben niet voor clubjes’.

- Verstilling van middelen zonder minimalist te zijn.

- Een bureau als atelier van compromisloze realisatie, zonder het erfgoed van de moderne beweging (tussen Oud en Le Corbusier) te verkwanselen…

Na een leerperiode in Rotterdam bij Van den Broek en Bakema met de Lijnbaan als zijn centrale werk, maakt Frans van Gool de overstap naar de Amsterdamse Woningdienst met een veelheid van realisaties, o.a. Blue Banddorp, de Zaagtandwoningen te Osdorp.

Vanaf 1959 wordt Van Gool de drijvende kracht in de maatschap Oyevaar Stolle Van Gool. Uit zijn ‘profiel van een architectenbureau’ uit die tijd een citaat:

"…de architect kan zijn functie in deze maatschappij doen standhouden door zich onbevangen op te stellen voor elke nieuwe opdracht en de waarde af te wegen die de opdrachtgever(s) aan zijn te bouwen omgeving wil toekennen, een waarde die niet aan geld (kosten) afmeetbaar is en waarvoor geen receptuur klaar mag liggen..."

De doorbraak van het bureau komt met het winnen van een tweetal cruciale prijsvragen. De Zilveren Toren voor de Nationale Nederlanden aan de Utrechtse Baan in Den Haag en project Het Breed, later plan Van Gool, voor 1138 woningen in Amsterdam-Noord.

Beide projecten excelleren in het toevoegen van een poëtische gelaagdheid aan de inmiddels landelijk verstarde wederopbouwarchitectuur. Het bureau wordt hierdoor een vaste waarde in het Nederlandse architectenlandschap, zij het niet in de zin van een stilistisch vocabulaire, wel in de zin van ’atelier van compromisloze realisatie’.

Een greep uit van Gool’s latere werk moge dit duidelijk maken met onder andere de twee kantoorvilla’s aan de Weteringschans, de Tweede Toren voor Nationale Nederlanden in Den Haag, het PTT hoofdgebouw in Groningen, een uitzonderlijk innovatief woonblok aan het Dijkwater in Amsterdam. En tenslotte de Bijenkorf-parkeergarage te Amsterdam, waarin wellicht de apotheose besloten ligt van het denken architect van Van Gool.

https://vimeo.com/82311292

Trefwoorden

overlijden frans van gool de architekten cie.

1	2025 in acht podcasts door Michiel van Raaij maandag, 29 december
2	2025 in tien columns door Joost Ector maandag, 29 december
3	2025 in tien columns door Marjolein van Eig dinsdag, 30 december
4	2025 in tien columns door Jarrik Ouburg over Japan / Nederland dinsdag, 30 december
5	Architectenweb Awards 2025 – een terugblik woensdag, 31 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Zorg- en wooncomplex De Makroon geopend

14 januari 2016

Renovatie wooncomplex Het Breed afgerond

24 augustus 2016

Micha de Haas wint Ymere NAi prijsvraag

16 november 2007

Video: Wonen in het Plan Van Gool

20 december 2013

Arcam toont collectieve architectuur toen en nu

8 januari 2019

Plan van Gool wordt beschermd stadsgezicht

22 maart 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.