Marlies Rohmer: beheersing ambacht essentieel

9 januari 2014, 12:31

Ze ontwierp studentenflats met Smartie-gevels, woningen die eruit ziet als ketelhuizen, een spacy school met een spierwitte kunststof façade en het multiculturele centrum Fusion, met een ‘hybride’ bakstenen huid waarin de Amsterdamse School en motieven uit de Turks-Marokkaanse cultuur elkaar ontmoeten.

Tekst Kirsten Hannema

Zoveel projecten, zoveel gevels; de functie van de gevel in de architectuur is volgens architect Marlies Rohmer niet eenduidig te omschrijven. “Het is de expressie van de grens tussen privé en openbaar, het is een warmtewisselaar tussen interieur en stad, het gaat over de verbeelding van identiteit. Een gevel kent vele lagen, en in elk project ligt het accent op iets anders.”

Tijdens haar opleiding aan de TU in Delft leerde ze dat je aan een raam moet kunnen zien of er een badkamer of een keuken achter zit. “Daar ben ik het niet mee eens. De ketelhuis-woningen die ik in Almere heb gebouwd, zien er bewust niet uit als woningbouw. Dat je geen ramen ziet, vind ik juist mooi – het geeft een sterke plastiek aan de gevels. En het is een manier om aan de telbaarheid te ontkomen, die eindeloze repetitie van openingen.”

De lamellen voor de glazen gevels zijn ook een antwoord op twee typische, ogenschijnlijk onverenigbare wensen: uitzicht en privacy.”In programma’s van eisen lees je vrijwel altijd dat het gebouw transparant moet zijn, en scholen moeten ‘fris’. Maar in de praktijk weten mensen er vaak geen raad mee. Het wordt snikheet, en overal zie je vitrages, die de hele dag dicht blijven. Dat is funest voor het beeld in de stad.”

Praktische overwegingen
Mettertijd zijn praktische overwegingen belangrijker geworden, vertelt Rohmer. “Een project kan er fantastisch uitzien bij oplevering, maar het móet ook mooi blijven.” De tour die ze in 2012 deed, langs al haar gebouwde werk, was wat dat betreft confronterend. “In Lelystad hadden mensen rolluiken voor de ramen gemonteerd, als verduistering. Bij de woningbouw aan de Keizerstraat in Amsterdam waren de houten kozijnen verrot – die bleken in twintig jaar nul keer geschilderd. En het rode kunststof dat ik in Vijfhuizen heb gebruikt, was helemaal verbleekt.”

Wat ze ervan heeft geleerd? “Beheersing van het ambacht is essentieel, je moet retegoed detailleren. Vroeger maakte ik me druk over een lekdorpel die teveel uitstak, inmiddels weet ik dat je hem hard nodig hebt om het water weg te houden bij de gevel.”

Metselwerk, in haar studietijd not done, vindt ze steeds mooier. “Textuur, lichtspel, voegen - metselwerk kent zoveel details, en het veroudert prachtig.”

Het Meervoud
Voor brede school Het Meervoud aan het August Allebéplein in Amsterdam ontwikkelde ze prefab gevelelementen van baksteen. “Met prefabricage kun je binnen een beperkt budget decoraties in de gevel verwerken. Handmatige arbeid is niet meer te betalen – als je al een metselaar vindt die het nog kan. Daarbij biedt prefab nieuwe mogelijkheden. De cirkelpatronen die we voor dit project hebben ontworpen, hadden niet gemetseld kunnen worden.”

Een terugkerende referentie zijn de Amsterdamse grachtenpanden, met trap en bordes aan de straat. “De diepte van die gevels zorgt voor een bepaalde geborgenheid. Je kunt voor de deur rustig je krantje lezen en tegelijkertijd is er de mogelijkheid om een praatje met iemand aan te knopen.”

Dankzij de bloembakken annex zitelementen die in de voorgevel zijn opgenomen, kent het Meervoud een soortgelijk ‘verandagevoel’, net als het nieuwe paviljoen voor speeltuin De Waag in Amsterdam.

Dat gebouwtje bestaat uit dragende prefab gevelelementen die in een dag geassembleerd kunnen worden. De gevel begint als dakoverstek en landt op de grond in de vorm van een bankje. Rohmer: “Het is een gevel met meerdere betekenissen. Ouders zitten er droog en uit de zon, kinderen gebruiken de bankjes in hun spel, springen er overheen. Tegelijkertijd geeft hij een eigen uitdrukking aan het gebouw.”

Trefwoorden

gevel marlies rohmer architectenbureau marlies rohmer

1	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
2	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
3	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
4	Architectuur als compromis dinsdag, 23 december
5	Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher dinsdag, 23 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Grote Gevelcongres in beeld

12 februari 2014

Sportcomplex voegt zich in fijnmazig weefsel

5 december 2014

'Ontwerp gevel kwestie van risico’s elimineren’

31 januari 2014

Kop van Lombok officieel open

22 oktober 2014

Rapp: 'Ik ben blij met de Hollandse baksteentraditie'

7 februari 2014

Octatube: ‘Koppelstuk tussen droom en realiteit’

24 januari 2014

OMA en Neutelings Riedijk sprekers congres Architectenweb

16 januari 2014

Jubileumjaar Amsterdamse School van start

24 februari 2016

‘Mooi als de gevel een verrassing oplevert’

23 januari 2014

MVSA: gevel combinatie esthetiek en functionaliteit

14 januari 2014

Nieuwe serie essays: What happened to...

7 maart 2017

'Onzichtbaar' buurthuis voor Veenendaal

13 februari 2012

Zuiderkerkprijs 2010 naar Marlies Rohmer

10 december 2010

Vlinderachtige wijkschool voor Vlissingen

27 januari 2012

Architectenweb houdt Het Grote Gevelcongres

7 januari 2014

Speeltuinpaviljoen De Waag opgeleverd

26 november 2013

BNA-prijs Noord naar Intense Stad; Bloemhof

1 april 2011

Favoriete gebouwen Groningen gekozen

27 juni 2011

Sjoerd Soeters: gevel moet herkenning oproepen

6 december 2013

Brede school Het Meervoud opgeleverd

6 september 2013

'Gevelontwerp gaat over creëren van rust'

6 januari 2014

Vossius Gymnasium verbouwd door Marlies Rohmer met passend antwoord

2 maart 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.