John Ekkelboom

Eikenburg en circulariteit

Terreintekening

Appartementengebouw uit CLT opgeleverd in Eindhoven

28 september 2021, 17:53

Op landgoed Eikenburg bij Eindhoven is onlangs de bouw afgerond van een paviljoen met 28 sociale appartementen en 3 multifunctionele kantoorruimten. Het ontwerp van FAAM architects is sterk gericht op het collectieve karakter van de plek en uitgevoerd in massieve houtbouw.

De realisatie van paviljoen Pannenhoef Leemerhoef maakt deel uit van de herontwikkeling die woningcorporatie Trudo voor landgoed Eikenburg beoogt. Trudo heeft het eigendom en beheer van het landgoed, gelegen aan de zuidkant van Eindhoven, in 2013 overgenomen van de Broeders van Liefde. Het monumentale klooster, een rijksmonument, ligt prominent in het gebied.

Bijzonder woonmilieu
De corporatie wil met de herontwikkeling van Eikenburg een bijzonder woonmilieu aan de stad toevoegen. Ze wil woningbouw in de sociale huur ontwikkelen en een actieve woongemeenschap vormen, met de bewoners. In 2018 heeft Buro Lubbers daarvoor in opdracht van Trudo een masterplan opgesteld.

De eerste fase – herbestemming en transformatie van het hoofdgebouw – is al uitgevoerd en de infrastructuur is deels aangepast. De vernieuwing van de verspreid liggende paviljoens is een volgende stap in de herontwikkeling van het landgoed.

Daarbij streeft het masterplan naar een voortzetting van de diversificatie van de paviljoens. Dit omdat elk bestaand pand anders is, in een andere bouwkundige staat verkeerd en om andere ingrepen vraagt. Bovendien bieden de gebouwen ruimte aan diverse gebruikersgroepen. Bijkomend voordeel is dat de paviljoens niet als samenhangende structuur worden ervaren.

Nieuwbouw
Pannenhoef Leemerhoef en zijn buurman, die samen een ensemble vormden, waren daarbij de eerste twee die werden aangepakt. Architectonisch kwamen ze overeen, met Pannenhoef Leemerhoef als kleinere uitvoering. Beide bestonden uit horizontale, deels opgetilde bebouwing rond twee patio’s. Daarmee waren ze doorwaadbaar op maaiveldniveau.

Het buurpaviljoen bleek in betere staat en is inmiddels gerenoveerd in de originele staat. Paviljoen Pannenhoef Leemerhoef bleek er minder goed aan toe, vertelt FAAM. Aanvankelijk heeft het architectenbureau bekeken of het paviljoen, dan wel de fundering, behouden kon blijven en met enige ingrepen een nieuwe toekomst kon krijgen.

Door de beperkte verdiepingshoogte en de aanwezigheid van asbest bleek dat niet realistisch. Er is gekozen voor nieuwbouw, met vergelijkbare uitgangspunten als voor het oude paviljoen, legt het architectenbureau uit. Wederom ligt de horizontale bebouwing als een lemniscaat rond twee patio’s. Het doorwaardbare karakter en de verre doorzichten zijn in het nieuwe ontwerp behouden.

Wonen in het bos
Het programma bestaat voornamelijk uit wonen: 28 studio’s en een-slaapkamer-appartementen. De woningen hebben flexibele plattegronden en alle een gevel aan zowel een patio, als de omliggende bosrand.

Rond de zuidelijke patio is op de begane grond plaats voor een collectieve en twee multifunctionele ruimten. Rond de andere patio is alleen wonen gesitueerd; hier is het maaiveld een halve meter omhoog getrokken, bereikbaar met trap en hellingbaan. Het hoogteverschil benadrukt de meer privé-omgeving van deze patio; tegelijkertijd blijven beide patio’s toegankelijk voor iedereen.

In lijn met de diversificatie van de paviljoens is Pannenhoef Leemerhoef anders gematerialiseerd dan de buurman, die is opgetrokken in metselwerk. De nieuwbouw heeft naturel houten gevels aan de buitenkant van het paviljoen; aan de patiozijden zijn kleuraccenten toegepast.

De ingetogen houtkleur aan de buitenzijde verbindt het gebouw met het omringende bos. De kleuraccenten, die zijn afgeleid van het interieur van het kloostergebouw, dragen bij aan een heldere routing en de individuele identiteit van de bewoners, legt FAAM uit.

Hergebruik
Omdat Pannenhoef Leemerhoef het eerste project in een reeks transformaties was, had het een voorbeeldfunctie, stelt het architectenbureau. Er is hoog ingezet op duurzaam bouwen door middel van hernieuwbare en circulaire materialen, collectieve installaties en energiebesparende maatregelen.

De materialen die vrijkwamen bij de ontmanteling van het oorspronkelijke paviljoen zijn zoveel mogelijk opnieuw gebruikt in de nieuwbouw. Dat gebeurde zonder vermalen of verzagen tot een laagwaardiger product, benadrukt FAAM; materialen maar werden in hun bestaande vorm en toepassing opnieuw toegepast.

Dit geldt bijvoorbeeld voor de stalen buitentrappen en bordessen, of de gipsplaten uit oude binnenwanden. Ook zijn materialen uit andere sloopprojecten toegepast. Materialen uit het oorspronkelijke paviljoen die geen plaats in de nieuwbouw konden krijgen, worden elders op Eikenburg gebruikt, of komen beschikbaar in de grondstoffenbank van het betrokken sloopbedrijf Van Liempd.

Massieve houtbouw
Nieuwe bouwmaterialen en -delen zijn geselecteerd op hun hernieuwbare karakter en kleine voetafdruk, aldus de architecten. Het gehele casco van dragende vloeren en wanden is opgetrokken uit CLT en werd als een bouwpakket ter plekke in elkaar geschroefd.

Verder, vertelt FAAM is voor de nieuwbouw een slim installatieconcept ontworpen dat voorziet in een collectief verwarmingssysteem. De warmtebehoefte wordt daarmee gebalanceerd, terwijl de bewoners hun behoefte boven de basistemperatuur individueel kunnen regelen. Het dak is volledig voorzien van zonnepanelen.

Trefwoorden

eindhoven trudo clt cross laminated timber buro lubbers houtbouw van liempd sociale huisvesting landgoed eikenburg woningbouw faam architects

1	Vernieuwd winkelpand markeert hoek tegenover Hoog Catharijne dinsdag, 26 augustus
2	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
3	Een opgeruimd en ‘paperless’ kantoor, werkt dat wel voor architecten? dinsdag, 26 augustus
4	Verbouwd kantoorpand Breda weerspiegelt identiteit specialist in koelhuizen woensdag, 27 augustus
5	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Sociale woningbouwproject moet doorstroming in Eindhovense buurt helpen

7 februari 2023

ASN Bank, Climate Cleanup en Gideon laten klimaat-impact houtbouw zien op klimaattop

3 november 2021

Bouwstart voor gebouw Matchbox van KAAN Architecten

19 maart 2024

Plan Celsius in wijkververnieuwing Woensel-West afgerond

20 september 2023

FAAM architects wint tender met dialoog tussen monument en nieuwbouw

1 februari 2024

Rotterdam-Zuid krijgt thuis- en daklozenopvang in hout

21 april 2022

Heerhugowaard krijgt omvangrijk houten woningbouwproject

4 oktober 2022

Nieuwe prefab bouwer wil alleen woningen met minimale ecologische voetafdruk

18 januari 2024

FAAM ontwerpt twee woongebouwen in massieve houtbouw

2 mei 2019

Plan voor omvangrijk woonproject in CLT bij Eindhoven

15 juli 2020

Plan van team JPO gekozen voor Stadsbruglocatie Weert

21 april 2021

FAAM architects ontwerpt puntsymmetrisch woonhuis

25 juni 2018

Woonhuis met sterke relatie tussen binnen en buiten

22 maart 2018

Een persoonlijke zoektocht naar een woning die én duurzaam is én ruimtelijke kwaliteit biedt én betaalbaar is

22 juli 2021

Veertien houten woningen in Kerckebosch Zeist vormen 'buurtschap'

23 juni 2021

TNO: bouwen in hout veel gunstiger voor klimaat dan aangenomen

21 januari 2021

Monnickendam krijgt woongebouw in CLT

12 januari 2021

Woongebouw in CLT door Urban Climate Architects in drie weken wind- en waterdicht

1 december 2020

Met Kelbergen 2.0 geeft HOH Architecten voorbeeld van verbetering door verdichting

27 september 2021

Sluisbuurt Amsterdam krijgt met Horizons 'een internationaal duurzaamheidsicoon'

10 augustus 2021

Biofilisch ingestoken schoolontwerp wint Gouden Kikker

15 juli 2021

Groot woongebouw in Alkmaar uit houten prefab modules

6 juli 2021

MeesVisser ontwerpt houten kantoorgebouwen voor World Food Center Ede

5 mei 2021

Heren 5 Architecten ontwerpt houten studentenwoongebouw

31 maart 2021

Jaaroverzicht 2020: bouwen in hout

24 december 2020

Boek belicht recente ontwikkelingen en toekomst houtbouw

6 oktober 2021

MNNR Architects ontwerpt supermarkt met sociaal woonprogramma erboven

23 februari 2022

HAUT: wonen met riant uitzicht binnen hoofdzakelijk houten constructie

21 maart 2022

VORM verwerft met DTA een eigen houtfabriek

5 mei 2022

Woongebouw Haasje Over heeft energiecentrale op het dak

1 augustus 2022

Weg vrij voor realisatie woningbouwproject Nieuw Bergen in centrum Eindhoven

25 november 2022

Raad van State verwerpt bezwaren tegen woontorens op Stationsplein Eindhoven

26 januari 2023

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Duuzaam ontwerpen en bouwen

Gesprek met Marlies Zuidam over regeneratief ontwerpen

9 september 2022

Andere nieuwsberichten

Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd

Gisteren, 14:14

Het gebouw, dat deel uitmaakt van het centrale hoogbouwcluster in de nieuwe wijk, biedt plek aan 140 appartementen, commerciële ruimte en een fietsenstalling. De naastgelegen gevangenismuur is geïntegreerd in het ontwerp.

Kunstenaars en architecten bouwen 'nomadisch monument' voor slachtoffers Gaza

Gisteren, 10:58

Volgende week wordt in het Haagse Theater aan het Spui het Nomadisch Monument voor Gaza geopend. De reizende kunstinstallatie bestaat uit drie meter hoge vilten pilaren, opgesteld in de vorm van Gaza.

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025

Gisteren, 09:00

De nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 zijn: Joost Ector, KSA, KRFT, Sanne van Manen en Vakwerk Architecten. Bekijk nu de video’s waarin de genomineerden zich voorstellen en breng jouw stem uit!