Maquette onthaalgebouw Rubenshuis

Maquette onthaalgebouw Rubenshuis, detail wenteltrappen

Maquette onthaalgebouw Rubenshuis, zijdelingse opname

Gevel Rubenshuis

Tuin van het Rubenshuis (detail)

Tuin van het Rubenshuis

Onbebouwde plek Hopland 13

Robbrecht en Daem architecten ontwerpt ontvangstgebouw voor Rubenshuis

25 maart 2021, 12:20

Het Antwerpse Rubenshuis krijgt een dringend gewenste uitbreiding om de druk op de museumlocatie te verminderen. Robbrecht en Daem architecten heeft een ontvangstgebouw ontworpen, dat een ingetogen relatie aangaat met Rubens’ architectuur en diens kunst.

Aan de Wapper in Antwerpen ligt het stadspaleis waar Peter Paul Rubens jarenlang met zijn gezin woonde en met collega’s en assistenten in zijn atelier werkte. Het 17^e-eeuwse gebouw is door Rubens zelf ontworpen. Sinds 1946 fungeert het Rubenshuis als museum.

Het aantal bezoekers is in de loop der decennia sterk toegenomen en in de afgelopen jaren werd duidelijk dat een aantal ingrepen noodzakelijk was. In opdracht van Stad Antwerpen ontwerpt Robbrecht en Daem architecten een nieuw ontvangstgebouw. Het ontwerp van de nieuwbouw kadert in de opdracht voor een masterplan voor de hele locatie, die Robbrecht en Daem architecten opstelt in samenwerking met onder andere Callebaut Architecten.

Naast uitbreiding moet herinrichting van de historische tuin en een nieuwe routing door het museum de locatie verlichting brengen. Callebaut Architecten is aangesteld als restauratie-architect, de vernieuwde museumtuin is een ontwerp van Ars Horti Landscape Architects.

Ontvangstgebouw
Het ontvangstgebouw wordt gerealiseerd aan Hopland 13, tussen twee hogere gebouwen in. Het nieuwe gebouw krijgt een toegankelijke uitstraling en herbergt verschillende bezoekersfaciliteiten. Het biedt onderdak aan een multimediaal belevingscentrum rond Rubens en zijn woon- en werkplek, een museumcafé en back office-functies. Tevens biedt de nieuwbouw ruimte voor en de bibliotheek en publieke leeszaal van het Rubenianum, gewijd aan de vroegmoderne Vlaamse kunst.

Met het ontwerp voor de gevel van de nieuwbouw verwijst Robbrecht en Daem architecten in de verhoudingen naar de traditie de Italiaanse palazzi, legt het bureau uit. De gevels aan Hopland en aan de tuinzijde worden beide opgebouwd uit horizontale lijnen en cilindrische elementen.

Aan de tuinzijde resulteert dat in een antwoord op de gevel van het Rubenshuis, zonder afbreuk te doen aan de historische gevel langs de tuin. Het gebruik van ronde elementen zorgt voor een interessante lichtwerking in het interieur, op alle momenten van de dag, aldus de architecten.

Rubensiaans
De nieuwbouw zal heel wat verwijzingen naar Rubens hebben, meldt het architectenbureau. Zo refereert de stapeling van kolommen aan de ‘spiermassa’ of ‘corporale identiteit’ in het oeuvre van Rubens.

De voorkeur die de kunstenaar had voor sterke diagonalen vertaalt Robbrecht en Daem architecten naar de geometrie van en de looproute door het gebouw. “Die is nooit loodrecht, maar van de ene naar de andere diagonaal”, legt het bureau uit, “Zoals in de opbouw van de wenteltrappen.”

Het huiselijke aspect van Rubens’ woning komt tot uitdrukking in de twee reusachtige boekenkasten die, over de volledige hoogte van het gebouw, aan weerzijden van de verdiepingsvloeren staan. Zowel in de publieke ontvangstzones, als in de werk- en studieplekken creëren deze twee flanken een zekere geborgenheid.

Omvangrijk en terughoudend
Met zijn zes verdiepingen, de ruimte vullend tussen twee bestaande hoge gebouwen, is de nieuwbouw omvangrijk. Desalniettemin is het ontvangstgebouw ingetogen ten opzichte van de rest van de locatie. Robbrecht en Daem architecten mijden de belangrijke perspectivische assen, zoals de zichtas van portiek naar tuinpaviljoen, die Rubens creëerde.

De nieuwbouw schept ademruimte aan de gehele locatie en vormt het startpunt voor een nieuwe routing en nieuwe beleving van het Rubenshuis. De werkzaamheden starten in najaar 2021; afronding van het gehele project staat gepland in 2024.

Trefwoorden

rubenianum robbrecht en daem belgië museum ars horti landscape architects rubenshuis ontvangstgebouw callebaut architecten robbrecht en deam architecten antwerpen

1	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
2	2025 in veertien interviews met architecten over hun sport woensdag, 24 december
3	Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026! woensdag, 24 december
4	2025 in acht podcasts door Michiel van Raaij maandag, 29 december
5	2025 in tien columns door Joost Ector maandag, 29 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Architect gezocht voor laatste fase renovatie Rubenssite Antwerpen

12 juli 2024

Met nieuw onthaalgebouw heropent Rubenshuis voor publiek

3 september 2024

Design Museum Gent presenteert definitief ontwerp grote verbouwing

9 juni 2021

Binnen kijken op de Dag van de architectuur in België

26 augustus 2021

Zes teams geselecteerd met ontwerpvoorstel voor nieuw MuHKA

7 mei 2024

Brugge krijgt tentoonstellingshal met transparantie en hoge zalen

28 januari 2021

Team Robbrecht en Daem ontwerpt VRT-gebouw

7 januari 2016

Nieuw leven voor De Paviljoens in Amersfoort

1 september 2014

Ontwerpteam voor herbestemming Rijkswachtschool Elsene gekozen

2 oktober 2018

Herbestemming voor oude Normaalschoollocatie Lier

27 oktober 2017

Winnaars Jo Crepain Prijzen 2017 bekend

26 juni 2017

KAAN Architecten geeft KMSKA in Antwerpen nieuwe dimensie

3 maart 2021

Antwerpen akkoord met eerste ontwerp publieke ruimte Slachthuiswijk

18 februari 2021

Team GROUP A bekijkt mogelijkheden nooit gebruikte metrostations Antwerpen

25 januari 2021

Winnend ontwerp van Bogdan & Van Broeck en Shift voor Rozemaai in Antwerpen

21 december 2020

Ruwbouw-is-afbouw voor opvallend appartementencomplex in Antwerpen

12 november 2020

Christian Rapp nog eens vijf jaar stadsbouwmeester van Antwerpen

29 oktober 2020

Transformatie Antwerpse blikvanger nadert voltooiing

7 september 2020

Renovatie en uitbreiding van de Antwerpse Fierensblokken gestart

9 juni 2020

Kunstacademie in Antwerpen met expositieruimte langs de straat

13 mei 2020

Trojka is een ensemble van drie woongebouwen met collectieve tuin

6 april 2021

Oostends museum ondergaat grondige vernieuwing met hergebruik materiaal

19 mei 2021

Consortium met Hootsmans ontwerpt nieuwe gevangenis van Antwerpen

19 augustus 2021

Team Atelier Kempe Thill mag Droogdokkensite Antwerpen herontwikkelen

25 januari 2022

Team met B-architecten ontwerpt Stadskantoor als nieuw icoon voor Nieuwpoort

12 mei 2022

Glazen wand verbindt woontorens langs Antwerpse Ring

30 augustus 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.