Rli: ‘Behandel de luchtvaart qua uitstoot voortaan als een gewone bedrijfstak’

19 april 2019, 11:16

De luchtvaart heeft qua uitstoot in het rijksbeleid tot nu toe een uitzonderingspositie gehad. Andere mobiliteitssectoren of bedrijfstakken worden meer dan de luchtvaart afgerekend op hun effect op de leefomgeving. De oplopende spanning tussen de groei van de luchtvaart aan de ene kant en de belangen van het klimaat en de leefomgeving aan de andere kant maken een heroverweging van deze uitzonderingspositie noodzakelijk. Dit concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in zijn advies ‘Luchtvaartbeleid: een nieuwe aanvliegroute’ dat vandaag is aangeboden aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat.

Op dit moment wordt de milieuhinder van de luchtvaart vooral beperkt door het stellen van een maximum aan het aantal vliegbewegingen. De Rli bepleit om net als in andere sectoren heldere grenzen voor geluid, hinder, ultrafijnstof en veiligheid van de luchtvaart voorop te stellen. De raad adviseert ook om de opgelegde grenswaarden periodiek aan te scherpen. Hierdoor worden luchtvaartmaatschappijen geprikkeld om de door hen veroorzaakte belasting van milieu en omgeving ‘zo laag als redelijkerwijs mogelijk’ te laten zijn.

Ook zou Schiphol de tarieven voor landingsrechten afhankelijk kunnen maken van de milieuprestatie van de vliegtuigen. Volgens de raad is voor de hinder rond luchthavens een nieuwe norm nodig die beter recht doet aan de beleving van deze hinder. De gestelde normen dienen beter dan nu te worden gemeten en gehandhaafd. Pas nadat de luchtvaart aan de nieuwe vastgestelde normen voldoet, kan het huidige plafond van het maximum aantal vliegbewegingen worden opgeheven.

Beperk nachtvluchten
Slaapverstoring als gevolg van nachtvluchten leidt tot negatieve gezondheidseffecten. Gezondheid wordt op dit moment in de beoordeling van luchtvaart nog maar beperkt meegenomen, stelt de Rli. Hinder in de nacht zou daarom zoveel als redelijkerwijs mogelijk moeten worden teruggebracht.

Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt met behulp van een extra prijsprikkel waardoor vliegen in de nacht substantieel duurder wordt. Een andere optie is om, na een overgangsperiode waarin verdere groei van nachtvluchten niet is toegestaan, over te gaan tot het verbieden van starts in de nacht.

Ontwikkel een nationaal klimaatbeleid voor de luchtvaart
De luchtvaart valt onder de klimaatdoelstelling van Parijs. Er gelden in Nederland echter geen reductiedoelen voor CO2-uitstoot voor de luchtvaartsector. Er zijn wel internationale afspraken maar deze gaan uit van het compenseren van de uitstoot, niet van terugdringing. Alleen al de vliegtuigen die dit jaar vanuit Nederland vertrekken stoten meer dan 12 megaton CO2 uit; zonder aanvullend beleid zal deze uitstoot de komende jaren toenemen.

Ter vergelijking: de rest van de Nederlandse economie mag in 2050 nog slechts 10 megaton uitstoten. Nationaal klimaatbeleid voor de luchtvaart kan naar het oordeel van de raad dan ook niet uitblijven. Omdat het gebruik van duurzame brandstof de meest kansrijke manier is om de CO2-uitstoot van vliegen op korte termijn te beperken, bepleit de raad een bijmengverplichting voor duurzame brandstof op Nederlandse luchthavens. Het prijsverschil met gewone kerosine zou gesubsidieerd moeten worden uit de opbrengst van een hogere ticketheffing om tanken in buurlanden te voorkomen.

Zet in op verbindingen die waardevol zijn voor Nederland in plaats van op zoveel mogelijk verbindingen
Het netwerk van luchtvaartverbindingen is belangrijk voor een goede internationale bereikbaarheid van Nederland. Als maatstaf daarvoor wordt vaak het aantal bestemmingen per luchthaven gebruikt. De raad pleit er voor om beter te onderzoeken welke verbindingen door de lucht echt waardevol zijn voor de welvaart in Nederland. Ook de verbindingen via het spoor, over de weg en over het water moeten bij deze analyse worden betrokken.

Spreek in het beleid ook de reiziger aan
Tegenwoordig is er een groot aanbod van goedkope vliegtickets. De toename van het aantal vliegbewegingen waar dat toe heeft geleid, brengt veel milieuhinder met zich mee. Desondanks wordt de luchtreiziger, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de automobilist, nauwelijks aangezet tot het maken van andere mobiliteitskeuzes, ziet de Rli.

Naast een ticketheffing die het reizigersgedrag daadwerkelijk beïnvloedt en naast meer snelle treinverbindingen als alternatief voor luchtverkeer, adviseert de raad om gedragsbeïnvloeding een vast onderdeel van het luchtvaartbeleid te maken.

Enthousiaste reacties vanuit de Tweede Kamer
Het advies om het luchtvaartbeleid om te gooien vindt weerklank in de Tweede Kamer. Vooral de linkse oppositie is tevreden met het rapport van de onafhankelijke Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli). Die wil dat er strengere eisen aan de luchtvaart worden gesteld. Dat betekent onder meer duurdere tickets en beperking van het aantal nachtvluchten.

Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren meent dat er met het advies een “nieuwe realiteit” is. De partij vindt dat de luchtvaart moet krimpen. Hij is blij dat de raad adviseert heldere grenzen te stellen aan de luchtvaart voor veiligheid, milieu en hinder. Het rapport maakt duidelijk dat de luchtvaart niet meer op de oude weg door kan gaan, aldus Cem Laçin (SP).

“Een kraakhelder advies”, zegt Suzanne Kröger van GroenLinks. “De luchtvaart kan zich alleen ontwikkelen binnen de grenzen van klimaat, omgeving en veiligheid. Die harde grenzen moeten wij als politiek bewaken. Als de CO2 uitstoot van de luchtvaart blijft groeien, dan halen we Parijs nooit. Daarom moet er een CO2-plafond voor luchtvaart nodig."

Volgens Jan Paternotte van regeringspartij D66 biedt het rapport een “oplossingsrichting". Hij vindt het een goed plan om de luchtvaart net zo te behandelen als de rest van de transportsector. Collega Remco Dijkstra (VVD) zei in een briefing van het Rli veel zaken te herkennen waaraan het kabinet werkt zoals de vliegtaks. “Maar soms gaat u een stapje verder."

De Rli benadrukte in de Kamer dat haar advies voor de lange termijn bedoeld is. Ook moet er oog zijn voor de concurrentiepositie van Schiphol en de internationale context. “Niemand is er op uit om de sector te schaden”, zei Niek Koeman van de raad.

Bron: Rli / ANP

Trefwoorden

luchtvaart rli raad voor de leefomgeving en infrastructuur

1	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 17 september
2	Gebouw met appartementen van houten modules in Buiksloterham opgeleverd maandag, 15 september
3	Rijksmonumentaal tankstation Groningen getransformeerd tot Dudok aan het Diep dinsdag, 16 september
4	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? dinsdag, 16 september
5	Inside Outside, Arons en Gelauff en Office Raumplan winnen tender Strandeiland donderdag, 18 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Energietransitie vereist snelheid en draagvlak

13 december 2018

'Rijk moet anders gaan denken over mobiliteit'

23 mei 2018

'Let bij monument meer op mens en omgeving'

19 december 2017

'Geen apart beleid voor haven en Schiphol'

4 juli 2016

'Hardere aanpak uitstoot broeikasgas nodig'

24 september 2015

Raad wil meer maatwerk bij woningbouw

25 juni 2015

RLI: 'Benut kracht van zelforganisatie burgers'

24 april 2014

Hof wijst eisen voor gezonde lucht af

7 mei 2019

Longfonds: mensen vluchten naar gezonde lucht

4 oktober 2019

Raad bepleit snellere omslag duurzame woningbouw, naast snelheid en betaabaarheid

23 juni

Huizenkopers en hypotheekadviseurs weten weinig over funderingsproblematiek

14 november 2024

Rli: ruimtegebruik moet tijdelijker door klimaatverandering

12 juni 2024

Raad roept politiek op: denk meer aan uitvoering bij bouwbeleid

20 december 2023

Kabinet wil nationale aanpak funderingsschade gebouwen en huizen

10 oktober 2023

Adviesraden: overheid geeft niet genoeg aandacht aan zwakke regio

27 maart 2023

Rli: verbeter de natuur ook buiten beschermde gebieden

23 maart 2022

Advies: Meer doen om kwaliteit bodems te verbeteren

29 juni 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

College van Rijksadviseurs presenteert agenda voor komende vier jaar

Gisteren, 14:45

Het College van Rijksadviseurs werkt de komende jaren onder meer aan een veelomvattende visie op volkshuisvesting. Daarbij gaat het CRa naar eigen zeggen voorbij aan het bouwen.

Rijksmonumentale fabriek in Dongen getransformeerd tot woongebouw

Gisteren, 11:59

In het Brabantse Dongen is naar ontwerp van Wenink Holtkamp Architecten de rijksmonumentale JAL-schoenenfabriek getransformeerd tot woongebouw. Er zijn achttien grote en kleinere lofts gerealiseerd in het ruim honderd jaar oude complex.

Studio Modijefsky geeft café voormalig filmmuseum een nieuwe identiteit

Gisteren, 09:45

Het voor sommige, oudere filmfanaten iconische café in het Vondelpark Paviljoen is door het Amsterdamse ontwerpbureau ingrijpend gewijzigd.

Inside Outside, Arons en Gelauff en Office Raumplan winnen tender Strandeiland

18 september, 3:13

Een samenwerkingsverband met Inside Outside, Arons en Gelauff architecten en Office Raumplan heeft een tender voor 190 woningen en een ‘buurthub’ op het Strandeiland IJburg in Amsterdam gewonnen.

Bouw megatunnel tussen Duitsland en Denemarken opnieuw vertraagd

Gisteren, 13:40

Het miljarden euro's kostende project moest in 2029 klaar zijn, maar dat verwacht de ontwikkelaar niet meer te halen.

Gelderland wil bescherming voor oude bosgronden versoepelen

Gisteren, 10:39

Dit zou gebruik van de grond voor zaken als woningbouw en wegenaanleg vergemakkelijken.

Kabinet koerst op moderne verzorgingshuizen voor ouderen

18 september, 1:48

Voor ouderen die niet meer zelfstandig thuis kunnen of willen wonen, maar nog te goed zijn voor verblijf in een verpleeghuis, kan een nieuwe woonvorm komen.

NVM: aandeel buitenlandse kopers op huizenmarkt in vijf jaar verdubbeld

18 september, 11:44

Zij kopen nu vaker een woning dan dat zij huren, vanwege de hoge huren en het krappe aanbod.

Netbeheerders lanceren internationale oproep voor verzwaring stroomnet

17 september, 1:28

Het initiatief komt in de vorm van een challenge met de naam LV-NExT.

Vincent Luyendijk verzorgt keynote bij kick-offbijeenkomst Eo Wijersprijsvraag

17 september, 11:55

Op vrijdag 10 oktober vindt in evenementencentrum Papendal in Arnhem de kick-offbijeenkomst voor de dertiende editie van de Eo Wijersprijsvraag plaats.

Ga naar het nieuws-archief