Blokhuispoort is onderdeel van de stad geworden

6 juni 2018, 14:14

De Blokhuispoort in Leeuwarden fungeert dit jaar als hoofdkwartier van de manifestatie Culturele Hoofdstad Leeuwarden-Fryslân 2018. De afgelopen tijd zijn ook de belangrijkste nieuwe functies in de voormalige gevangenis in gebruik genomen, waaronder een bibliotheek, hostel, restaurant en cultureel bedrijvencentrum. TWA Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

De Blokhuispoort, die eind negentiende eeuw was gebouwd op een plaats waar al sinds 1499 een gevangenis had gestaan, sloot in 2008 de deuren. Tijdelijke verhuur aan kleine bedrijven zorgde ervoor dat het complex niet leeg kwam te staan. In 2014 heeft BOEi de Blokhuispoort gekocht met als doel het ontwikkelen van een cultureel ontmoetingspunt.

Een grote uitdaging bij de herontwikkeling was om het gesloten en monumentale complex openbaar en zo onderdeel van de stad te maken. Dit is gedaan door er publieke functies in onder te brengen, maar ook door delen van het gebouw letterlijk open te breken. Daarnaast wordt in het oudste deel van het complex een museale gevangenisroute uitgezet.

De architecten hebben ervoor gekozen om zoveel mogelijk van het complex te bewaren, waaronder ook de eerdere aanpassingen, en nieuwe toevoegingen duidelijk als zodanig herkenbaar te maken. Omwille van de eenheid in het complex heeft Iconic Design een huisstijl ontwikkeld, waarmee de verschillende gebouwdelen een gezamenlijke identiteit wordt verleend.

Bibliotheek
De bibliotheek is gerealiseerd in het voormalige cellenblok H, dat na historisch onderzoek volledig is gerenoveerd. Enkele cellen zijn onaangetast en worden gebruikt als museumcel. Nieuwe ingrepen zijn zo minimaal mogelijk uitgevoegd en strak gedetailleerd in zwart staal en glas. De trappen en enkele boekenkasten van de bibliotheek hebben een opvallende oranje kleur gekregen.

Aan de voorzijde van de Blokhuispoort is in de gevel van de bibliotheek een doorbraak van glas en staal gerealiseerd, wat de openheid en de uitstraling van de bieb naar buiten toe versterkt. Enkele jaren gelden is een deel van de gevangenismuur omgevallen. Dat is zo gelaten, waardoor ten goede is gekomen aan de transparantie van de bibliotheek.

Het hostel en cultureel bedrijvencentrum zijn ondergebracht in cellenblok A, dat in 1891 is gebouwd en waar plaats was voor 76 gevangen. Na uitvoerig kleuronderzoek is besloten om zoveel mogelijk de oorspronkelijke kleuren en materialen terug te brengen. Op het laatst was het blok geel en blauw gekleurd, de kleuren van de gemeente Leeuwarden, maar deze bleken de laatste in een lange rij.

Bij het ‘schoonmaken’ van de wanden en vloeren kwamen de bakstenen muren en een bijzondere tegelvloer tevoorschijn. Alle beschilderde oppervlaktes hebben een kleur gekregen die correspondeert met een kleur vanuit de oorspronkelijke kleurstelling. Daarnaast is een aantal cellen in de huidige staat gelaten om ‘het verhaal’ van de gevangenis te kunnen vertellen.

Hostel
De creatieve ondernemers bevinden zich voornamelijk op de begane grond waar de tussenruimte als straat dient waar zij hun waar kunnen exposeren. Het hostel heeft zijn intrek genomen in de cellen op de verdiepingen. De herstructurering betrof hoofdzakelijk het toevoegen van en sanitaire voorziening aan de cellen.

Dit is opgelost door een ‘tussencel’ te creëren die twee naastgelegen cellen voorziet van sanitair. In de voormalige vrouwenvleugel op de bovenste verdieping is meer openbaar programma gerealiseerd, zoals een eetzaal, lounge- en werkplekken. Hier zijn grotere doorbraken gemaakt en cellen geclusterd.

Aan de zijde van de gracht zijn een restaurant en ruimtes voor onder andere onderwijs, bedrijven en cultuur gerealiseerd. De oude smederij op een van de binnenpleinen is in gebruik als hoofdkwartier voor de Culturele Hoofdstad-organisatie, in de toekomst zal deze een andere nog te bepalen functie krijgen. Ook de zolders rond het tweede binnenplein moeten nog worden ingevuld.

Daarnaast wordt nog gewerkt aan de afronding van de openbare ruimte in en rond het complex.

Trefwoorden

transformatie twa architecten gevangenis culturele hoofdstad leeuwarden blokhuispoort

1	MVRDV en Mecanoo bij finalisten in architectuurcompetitie voor ‘landmark’ woensdag, 7 mei
2	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei
3	Tijdelijke remise Museumtramlijn Amsterdam met verrassende ornamentiek dinsdag, 6 mei
4	Evenwichtige woonomgeving op voormalig fabrieksterrein Van Besouw Goirle dinsdag, 6 mei
5	Architectenweb organiseert Avond met De Zwarte Hond woensdag, 7 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Uitbreiding en vervangende nieuwbouw voor school en kerk in centrum Leeuwarden

2 april 2024

Winnaars NRP Gulden Feniks 2018 onthuld

28 juni 2018

Expositie Places of Hope biedt perspectieven voor grote opgaven

29 maart 2018

Video: interactief lichtplan Leeuwarden gepresenteerd

21 augustus 2015

Ideeën gezocht voor toekomst Blokhuispoort

24 maart 2011

Video: Tracy Metz over Places of Hope

25 mei 2018

Karres en Brands ontwerpt waterfront Leeuwarden

11 april 2014

Circulair kenniscentrum voor Energiecampus Leeuwarden

23 mei 2017

Culturele Hoofdstad Leeuwarden officieel begonnen

30 januari 2018

Abe Bonnema Experience in Achmeatoren Leeuwarden

22 december 2017

CKM Leeuwarden officieel geopend

31 oktober 2014

Paviljoen Lân fan Taal biedt ruimte aan alle talen

1 februari 2018

Uitbreiding WaterCampus Leeuwarden is klaar

28 januari 2015

Groene en waterrijke buurt voor Skoatterwâld in Heerenveen

4 september 2019

Energiekenniscentrum Leeuwarden rust op verstelbare kolommen

11 september 2019

Horeca en werkfuncties in kop markant Aegongebouw

3 maart 2020

Nieuwe Pathé-bioscoop Leeuwarden in gebruik genomen

13 december 2021

Negentiende-eeuwse gevangenis in Alkmaar herbestemd tot hotel

10 januari 2022

Handtekeningen gezet voor nieuw Cambuurstadion bij WTC Leeuwarden

18 maart 2022

Woningen en veel groen op locatie huidig Cambuurstadion

11 april 2022

Dertigjarig Attiek organiseert jubileumsymposium

26 april 2022

Winnend plan van OMA, DELVA en B-architecten voor koepelgevangenis Breda

5 juli 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Video: het MIX-paviljoen in zijn groene omgeving

8 mei, 3:24

Het omliggende landschap maakte integraal deel uit van het ontwerp, dat MIX architectuur voor zijn kantoor maakte. Na een paar jaar begint dat landschap te groeien en bloeien; Stijn Poelstra legde het paviljoen met landschap vast in een video.

De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij

8 mei, 1:41

In Amsterdam-Oost heeft Studio Valkenier een voormalige kinderboerderij getransformeerd tot een educatieve, duurzame en inclusieve stadslandbouwboerderij voor iedereen : De Hemelse Tuin.

Gevel Sombra-paviljoen door MVRDV beweegt mee met de zon

8 mei, 10:51

Op de tentoonstelling Time Space Existence in Venetië opent zaterdag het Sombra-paviljoen. De gevel van het door MVRDV ontworpen paviljoen beweegt mee met de zon; de panelen openen of sluiten zich afhankelijk van de stand van het hemellichaam.

Het Nederlands paviljoen in Venetië als inclusieve sportbar

8 mei, 10:16

Hoe kan architectuur sociale normen uitdagen en ruimten creëren voor nieuwe vormen van samenleven? Dat is de vraag die het Nieuwe Instituut stelt met ‘Sidelined: A Space to Rethink Togetherness’, de inzending voor de Architectuurbiënnale in Venetië.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

8 mei, 4:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.

Kamernet: studentenkamer is ruim zes procent duurder dan vorig jaar

8 mei, 12:27

Amsterdam is de duurste studentenstad om in te wonen.

Herstel ‘onveilige’ vloer waterschapskantoor kost ruim tien miljoen

8 mei, 11:24

Het Waterschap Rijn en IJssel heeft besloten alle vloeren van het hoofdkantoor in Doetinchem te renoveren, omdat ze onveilig zouden zijn.

Nationale Parken: kabinet laat ons vallen met schrappen financiering

7 mei, 4:18

De Nationale Parken vinden dat het kabinet “alle grenzen van redelijkheid en fatsoen overschrijdt” door de financiële bijdrage vrijwel volledig in te trekken.

Aedes: zo’n 140 corporaties schrappen investeringen

6 mei, 4:59

Meer dan de helft van de woningcorporaties moet een deel van de investeringen schrappen als gevolg van de huurbevriezing die het kabinet heeft aangekondigd. Dat verwacht corporatiekoepel Aedes.