Geïntegreerde contracten: klant wil ontzorgd worden

21 mei 2015, 16:43

Afgelopen dinsdag vond in de Architecten Showroom Amsterdam het door Architectenweb georganiseerd netwerkevent over ontwerpen binnen geïntegreerde contracten plaats. Architecten die ervaring hebben met dit soort projecten deelden hun kennis en visie en gingen met elkaar in debat. “De markt vraagt steeds meer om all-in-one-oplossingen.”

Tekst Ronnie Weessies

Floor Arons (Arons & Gelauff Architecten) verzorgde de eerste presentatie, waarbij hij inzoomde op woongebouw De Pontsteiger in Amsterdam. Voor de recessie had het bureau het project voor een woningcorporatie in een traditioneel ontwerpproces al helemaal uitgewerkt. Het project lag daarna echter jarenlang stil. Na een tender heeft Arons & Gelauff Architecten het project helemaal opnieuw ontworpen, dit keer in een consortium binnen een geïntegreerd contract. Dat leverde een heel ander ontwerp op.

Binnen het consortium is het businessplan voor de Pontsteiger helemaal opnieuw ontwikkeld. Door integraal samen te werken en inzet van BIM kon het proces van concept tot uitvoering worden beperkt tot tien maanden. Ook bleek het mogelijk om binnen dezelfde envelop meer verdiepingen te realiseren.

In deze processen lopen traditionele fasen als VO/DO/Bestek steeds meer in elkaar over, constateert Arons. Alle betrokken disciplines verzamelen zich nog steeds iedere week een dag lang in dezelfde ruimte. Zo kan continu met zoveel mogelijk rekening gehouden worden.

In het ontwerpproces van de Ponststeiger beheert Arons & Gelauff Architecten het gezamenlijke BIM-model. Daar heeft het bureau bewust op ingezet. Na een uitgebreid onderzoek hiernaar, weet Arons & Gelauff Architecten precies wat bouwers uit BIM-modellen nodig hebben. Ook het BIM-model van de Pontsteiger is helemaal gericht op de uitvoering.

DBFMO
Over het algemeen werken vrij weinig architecten binnen geïntegreerde projecten, maar Charlotte Griffioen (MVSA Architects) weet niet anders. Na haar afstuderen rolde ze meteen in de wereld van DB tot DBFMO. Ze heeft onder meer meegewerkt aan het recent opgeleverde HagaZiekenhuis in Den Haag.

Met dit project als voornaamste illustratiebron betoogde Griffioen hoe een geïntegreerd bouwproces succesvol kan verlopen. De sleutel tot een goed proces is volgens haar een heldere strategie van begin tot eind. Positionering (als bureau richting bouwers en als architect binnen het proces) en borging van de kwaliteit (direct aan het begin gezamenlijk afspreken wat de belangrijkste dragers van de ruimtelijke kwaliteit zijn en daar vervolgens aan vasthouden) vormen hierbij de hoofdingrediënten.

Volgens Marco Peppel (directeur engineering bij J.P. van Eesteren | TBI) vraagt de markt steeds meer om ‘all-in-one’-oplossingen en willen klanten 'ontzorgd' worden. Consortia moeten anders gezegd op basis van de uitvraag kant-en-klare gebouwen kunnen leveren en de opdrachtgever wil liefst niet meer dan één aanspreekpunt (zoals een hoofdaannemer als J.P. van Eesteren | TBI).

Het is daarbij van essentieel belang dat de verschillende partijen in het consortium toegevoegde waarde hebben voor het proces (‘specialist in eigen vakgebied’), goed kunnen samenwerken (‘specialist in samenwerken’) en denken vanuit de klant. Binnen een consortium dient daarnaast een gedeelde visie te bestaan op zaken als duurzaamheid en project-/procesbeheersing.

Zorgen
BNA-voorzitter Willem Hein Schenk gaf in het afsluitend debat aan dat het door Peppel genoemde ontzorgen van de opdrachtgever hem juist zorgen baart. Hij vraagt zich af of het bouwproces gediend is met een afnemer die op afstand zit en wie niet direct geconsulteerd kan worden. “Moet de opdrachtgever zich niet juist intensief met het project bemoeien?”, stelde hij.

Arons gaf aan dat hij de dialoog met de opdrachtgever niet per se gemist heeft in het ontwerpproces van de Pontsteiger. Volgens Peppel maakt een eenduidige uitvraag een gestroomlijnd proces mogelijk en kan tussentijdse bemoeienis van de opdrachtgever dat proces ook verstoren.

Bij het 'Haga' was er volgens Griffioen wel enige dialoog met de opdrachtgever voorzien en was MVSA Architects in staat om een voorstel neer te leggen om, buiten de originele opdracht om, de gang tussen oud- en nieuwbouw een te verbreden van 9 meter naar 15 meter. Tegen een beperkte meerprijs. De opdrachtgever heeft hier uiteindelijk voor gekozen, wat illustreert dat helemaal geen dialoog in sommige gevallen ten koste kan gaan van de gerealiseerde kwaliteit.

Adviseur Nanet Schaap (Twynstra Gudde) reageerde vanuit de zaal dat zij in haar advies naar opdrachtgevers regelmatig worstelt met de vraag wat in de uitvraag vastgelegd moet worden en wat niet. Je wilt niet zoveel vastleggen, dat dit de creativiteit beperkt. Maar je wilt ook niet zo weinig vastleggen, dat de kans bestaat dat je niet krijgt wat je wilt. Het is zoeken naar de balans daartussen.

Referentie-eisen
Ten slotte waarde ook in de Architecten Showroom Amsterdam het niet te verjagen spook van de proportionaliteit rond. De referentie-eisen zijn bij geïntegreerde opdrachten doorgaans zo hoog, dat er een steeds kleinere groep architecten (maar ook bouwers) er nog voor in aanmerking komt. “Er zijn bijvoorbeeld eigenlijk nog maar vier bureaus in Nederland die ziekenhuizen doen”, merkte Schenk op.

Sprekers en publiek hadden er ook niet echt een oplossing voor, behalve dat de eisen naar beneden moeten. Arons pleitte er daarnaast voor om bureaus op competenties in plaats van referenties te beoordelen, zoals ook in Groot-Brittannië gebeurt.

Trefwoorden

netwerkevenement geïntegreerde contracten architectenweb design & build

1	Rotterdam gaat 6.100 woningen versneld bouwen maandag, 14 september
2	Nominaties 'Schoolgebouw van het Jaar 2020' bekend woensdag, 16 september
3	DPG Media verhuist naar hybride houten kantoorgebouw Amsterdam maandag, 14 september
4	Twee nieuwe gebouwen van Proof of the Sum voor Pivot Park Oss dinsdag, 15 september
5	Architectuurprijs Zoetermeer 2020 voor station Lansingerland maandag, 14 september

Gerelateerde nieuwsberichten

dJGA start adviesbureau voor BIM-diensten

Enquête aanbestedingen leidt tot Kamervragen

Architectenweb netwerkevent: 3D-printen van gebouwen

Streven naar eenduidige informatie-uitwisseling in bouw

Netwerkevent: volgende stappen in circulair bouwen

Netwerkevent: renderingen, van idealisering tot handtekening

Architectenweb houdt event rond architectuurfotografie

Driehoekig blok met uitzicht voor mcg-huis

Architectenweb houdt netwerkevent rond ontwerp grootschalige bedrijfsgebouwen

Rijksvastgoedbedrijf bezint zich op dbfmo

Video: Bouw Woon Leef over Pontsteiger

Ontwerp gezond binnenklimaat centraal op netwerkevent

BIM van vier kanten belicht in Architectenweb netwerkevent

Architectenweb netwerkevent: impact 3D-printen op bouw

DUS: ‘Veel meer dan een geprint grachtenpand’

Andere nieuwsberichten

SVP presenteert ensemble woonblokken langs spoor Amersfoort

Gisteren, 13:39

In Amersfoort is dit jaar het woningbouwproject Stadskeerkring opgeleverd.

Gebouw Zuiderplein van Atelier Kempe Thill in Antwerpen klaar

Gisteren, 12:25

Het multifunctionele complex in het hart van het gebied bestaat uit een commerciële plint en 38 appartementen rond een binnenhof.

Ambacht gestold in ontwerp

17 september, 4:50

Ontwerpster Christien Meindertsma heeft een nieuwe lamp ontwikkeld, die in al zijn eenvoud de magie van het glasblazen vangt.

Floris Alkemade blijft tot 1 september 2021 Rijksbouwmeester

17 september, 1:07

Floris Alkemade blijft tot 1 september volgend jaar Rijksbouwmeester.

Tentoonstelling over lithium in Het Nieuwe Instituut

Gisteren, 14:54

In de expositie over het gelijknamige element worden zowel de heilzame als de schadelijke kanten van de eeuwige menselijke zoektocht naar energie belicht.

Kabinet wil kijken naar verdere verlaging heffing wooncorporaties

Gisteren, 11:05

De aangekondigde vermindering van 200 miljoen euro in 2021 is volgens onder meer PvdA, GroenLinks en SP niet genoeg.

AD: opmars elektrisch vervoer niet te stuiten

Gisteren, 10:32

De verkoop van e-bikes, e-scooters en ook elektrische auto's breekt dit jaar records.

Feyenoord: komst van nieuw stadion is haalbaar

17 september, 11:16

De voetbalclub en Stadion Feijenoord gaan daarom verder met het proces dat in 2025 moet leiden tot de opening van het stadion aan de oever van de Maas.

CDA'er Heerma wil wel meer doen tegen 'nationale wooncrisis'

17 september, 9:02

Ook zijn coalitiegenoten Klaas Dijkhoff (VVD) en Rob Jetten (D66) gaven in bij de Algemene Beschouwingen aan misschien wel verder te willen gaan dan de plannen van het kabinet.