LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014, 18:35

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het tweede deel van de serie een interview met landschapsarchitect Cees van der Veeken van LOLA Landscape Architects.

Tekst Kirsten Hannema

De stad en de natuur staan minder lijnrecht tegenover elkaar dan we vaak denken. Sterker nog: op veel plekken is de versmelting van stad, platteland en vrije natuur allang een feit. Volgens landschapsarchitect Cees van der Veeken van LOLA moeten we dit gegeven beter benutten. “De kunst is om in de toekomst verschillende ruimtelijke systemen te verweven tot een duurzame stedelijke structuur.”

“Het is een interessant spanningsveld”, zegt Van der Veeken over het biënnalethema ‘Urban by Nature’. “Vaak wordt de stad gezien als de vijand van de natuur, of als een plek die mensen de beleving van natuur ontneemt. Maar inmiddels is het leefklimaat in stadstuinen beter voor bijen dan de monocultuur van weidegronden op het platteland.”

Van der Veeken verwijst graag naar een uitspraak Oscar Wilde: “If Nature had been comfortable, mankind would never have invented architecture.“ Het verlangen naar ongetemde wildernis betekent niet dat wij stedelingen daadwerkelijk ‘into the wild’ gaan; het is een kwaliteit dat je vandaag de dag niet meer zomaar opgegeten kunt worden door een wolf. De stad is een hele slimme uitvinding. Als landschapsarchitecten is het zaak deze leefomgeving zo prettig en mooi mogelijk in te richten.”

Poelzone Noord
Water speelt daarbij vaak de hoofdrol. Zo gaat LOLA in Leiden vanuit het bestaande Singelpark een zes kilometer lange ‘botanische tuin’ rond de binnenstad aanleggen. Poelzone Noord in het Westland is een voorbeeld van hoe water van probleem in een kwaliteit verandert. Regelmatig hadden de kassen overlast door overvloedige regenval. Op het moment dat kleinere, versnipperde en verouderde kassen via ruilverkaveling vervangen worden door nieuwere, grotere kassen ontstaat echter ruimte om dit op te lossen.

Voor Poelzone Noord heeft LOLA een ecologische zone annex waterberging ontworpen met recreatieruimte voor fietsers en voetgangers en een brug waar vleermuizen kunnen nestelen. Zo worden verschillende ruimtelijke structuren – landschappelijke, architectonische, ecologische, sociale – met elkaar verweven. Deze aanpak is typisch voor LOLA.

De Dijkenatlas
Naast ontwerpen is er ook een boek in de maak, de Dijkenatlas. Alle Nederlandse dijken worden hiervoor in kaart gebracht. “Het kwam door een opdracht in IJsselmonde, een verstedelijkt eiland onder Rotterdam”, zo verklaart Van der Veeken deze omvangrijke onderneming.“ We ontdekten dat een aantal dijken helemaal geen functie meer vervult bij het buiten houden van het water; daarvoor zijn inmiddels grotere, nieuwe exemplaren gebouwd. Het Waterschap ziet dat als dé dijken. Maar voor de beleving van het gebied zijn juist de oude dijkjes essentieel.

De Dijkenatlas moet helpen om antwoorden te formuleren op de vraag wat de toekomst is van de dijk. Van der Veeken: “Het is een enorm thema, in de stad en daarbuiten, vanwege de op handen zijnde dijkverzwaringen. Moeten we ophogen of niet, wat betekent dat voor het zicht vanuit dorpen? Is er ruimte om gebieden te laten overstromen? Het is eigenlijk raar dat de Nederlandse dijkensysteem nog nooit op deze manier geïnventariseerd en inzichtelijk gemaakt is; de dijk is de belangrijkste uitvinding van de BV Nederland.”

Atelier Brabantstad
Voor de Biënnale werkt LOLA samen met Floris Alkemade Architect en Architecture Workroom Brussels aan het Atelier Brabantstad. Hierbij wordt verondersteld dat Brabant zich ontwikkelt tot een Tapijtmetropool, een meerkernige metropool waar verstedelijking, natuur en landbouw gelijkwaardig naast elkaar bestaan. “Dat wordt niet direct gezien als een positieve ontwikkeling”, weet Van der Veeken. “Het roept bij velen het schrikbeeld op van verkruimeling, maar in Brabant is nog altijd sprake van grote eenheden, verbonden door de ‘verborgen logica’ van het watersysteem.”

“De kunst is om in de toekomst wat traditioneel gescheiden werelden zijn – waterschappen, het buitengebied, steden – slim met elkaar te verweven tot een duurzame landschapsmetropool. Zo hebben we het idee om het stedelijk watersysteem van Breda in te zetten om het verdrogingsprobleem van het buitengebied tegen te gaan.” De resultaten van het onderzoek worden tijdens de biënnale gepresenteerd in de vorm van een reusachtig wandtapijt, vervaardigd in samenwerking met Textiellab Tilburg.

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt.

Trefwoorden

urban by nature de dijkenatlas iabr atelier brabantstad lola landscape architects poelzone noord cees van der veeken lola water singelpark leiden

1	Fokkema & Partners ontwerpt een ‘no office’-kantoor voor EDGE woensdag, 14 augustus
2	Architectenbureaus voor renovatie Boijmans een ronde verder woensdag, 14 augustus
3	Hoekwoning met planten voor de ramen donderdag, 15 augustus
4	Asselbergs laat beslagleggen op Haarlemse Koepel donderdag, 15 augustus
5	Zelden geopende bouwwerken te bezichtigen bij Monumentendagen dinsdag, 13 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Van Oord-KWS maakt grootste waterberging

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

Video: introductie IABR-2014-

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

Druk programma tijdens IABR-2014-

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

LOLA wint Topos award 2014

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

Nederland investeert twintig miljard in Deltaplan

Nederland wordt waterexpert van Wereldbank

Rivierengebied herdenkt hoogwater 1995

Speciale vleermuisbrug voor het Westland

Drie Haagse parken worden Internationaal Park

Park Vijversburg uitgebreid met nieuw parkdeel LOLA en Piet Oudolf

Veenstra: ‘De snelheid van het proces is zowel angstaanjagend als belonend’

LOLA laat bomen ruisen met installatie

Lola ontwerpt Naturalispark Leiden

LOLA belicht stadsranden in atlas

‘Oplossen milieuproblemen begint in de stad’

Maaskantprijs voor Jonge Architecten naar LOLA

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

Architectenweb presenteert TIEN keer TIEN

IABR–2014–: ecologie van de stad

LOLA en KARST winnen prijsvraag Singelpark

Team LOLA breidt park Leeuwarden uit

FABRIC en LOLA ontwerpen landgoed

Andere nieuwsberichten

Mecanoo zoekt voor hotelinterieur inspiratie in lokale identiteit

3 uur geleden

Voor het interieurontwerp van de The Place-vestiging in de wijk Nangang in Taipei heeft Mecanoo inspiratie gevonden in de lokale theeproductie.

Gevarieerde architectuur voor grootschalige woongebouw

Vandaag, 12:03

Ensemble De Werf, ontworpen door architectenbureau OZ, is de eerste grootschalige woonontwikkeling op het NDSM-terrein in Amsterdam-Noord.

Maastunnel heropend na grondige renovatie

Vandaag, 10:05

Na een renovatie van iets meer dan twee jaar is de Rotterdamse Maastunnel vanaf vandaag weer geheel geopend voor gemotoriseerd verkeer.

Video: Arne Quinze’s dialoog met Calatrava

16 augustus, 2:00

‘My Secret Garden’ is een beeldententoonstelling van Arne Quinze in de Stad van Kunsten en Wetenschappen, Valencia.

Wederopbouw Notre-Dame hervat na onderzoek

Vandaag, 10:34

De wederopbouw van de Parijse kathedraal Notre-Dame-de-Paris wordt vandaag hervat na enkele dagen onderzoek naar de schadelijke effecten van het vele lood.

'Herstel stadion AZ kost zeker een jaar'

16 augustus, 6:31

Het herstel van het AFAS-stadion van Eredivisie-club AZ Alkmaar gaat zeker een jaar duren. Dat stelt hoogleraar Constructief Vormgeven van de TU Delft Rob Nijsse.

Nederlands spoor loopt sneller vol dan gedacht

16 augustus, 5:20

In de eerste helft van 2019 groeide het aantal gereisde treinkilometers met 4,6 procent harder dan gedacht, waardoor de grenzen van de groei van het treinverkeer jaren eerder worden bereikt dan gedacht, zo meldt de NS.

Kabinet keert terug naar oorlogshoofdkwartier

16 augustus, 3:43

Het kabinet keert dinsdag terug naar het Brabantse hotel dat het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog enige tijd dienst deed als zenuwcentrum voor het toenmalige kabinet.