LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

7 april 2014, 18:35

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het tweede deel van de serie een interview met landschapsarchitect Cees van der Veeken van LOLA Landscape Architects.

Tekst Kirsten Hannema

De stad en de natuur staan minder lijnrecht tegenover elkaar dan we vaak denken. Sterker nog: op veel plekken is de versmelting van stad, platteland en vrije natuur allang een feit. Volgens landschapsarchitect Cees van der Veeken van LOLA moeten we dit gegeven beter benutten. “De kunst is om in de toekomst verschillende ruimtelijke systemen te verweven tot een duurzame stedelijke structuur.”

“Het is een interessant spanningsveld”, zegt Van der Veeken over het biënnalethema ‘Urban by Nature’. “Vaak wordt de stad gezien als de vijand van de natuur, of als een plek die mensen de beleving van natuur ontneemt. Maar inmiddels is het leefklimaat in stadstuinen beter voor bijen dan de monocultuur van weidegronden op het platteland.”

Van der Veeken verwijst graag naar een uitspraak Oscar Wilde: “If Nature had been comfortable, mankind would never have invented architecture.“ Het verlangen naar ongetemde wildernis betekent niet dat wij stedelingen daadwerkelijk ‘into the wild’ gaan; het is een kwaliteit dat je vandaag de dag niet meer zomaar opgegeten kunt worden door een wolf. De stad is een hele slimme uitvinding. Als landschapsarchitecten is het zaak deze leefomgeving zo prettig en mooi mogelijk in te richten.”

Poelzone Noord
Water speelt daarbij vaak de hoofdrol. Zo gaat LOLA in Leiden vanuit het bestaande Singelpark een zes kilometer lange ‘botanische tuin’ rond de binnenstad aanleggen. Poelzone Noord in het Westland is een voorbeeld van hoe water van probleem in een kwaliteit verandert. Regelmatig hadden de kassen overlast door overvloedige regenval. Op het moment dat kleinere, versnipperde en verouderde kassen via ruilverkaveling vervangen worden door nieuwere, grotere kassen ontstaat echter ruimte om dit op te lossen.

Voor Poelzone Noord heeft LOLA een ecologische zone annex waterberging ontworpen met recreatieruimte voor fietsers en voetgangers en een brug waar vleermuizen kunnen nestelen. Zo worden verschillende ruimtelijke structuren – landschappelijke, architectonische, ecologische, sociale – met elkaar verweven. Deze aanpak is typisch voor LOLA.

De Dijkenatlas
Naast ontwerpen is er ook een boek in de maak, de Dijkenatlas. Alle Nederlandse dijken worden hiervoor in kaart gebracht. “Het kwam door een opdracht in IJsselmonde, een verstedelijkt eiland onder Rotterdam”, zo verklaart Van der Veeken deze omvangrijke onderneming.“ We ontdekten dat een aantal dijken helemaal geen functie meer vervult bij het buiten houden van het water; daarvoor zijn inmiddels grotere, nieuwe exemplaren gebouwd. Het Waterschap ziet dat als dé dijken. Maar voor de beleving van het gebied zijn juist de oude dijkjes essentieel.

De Dijkenatlas moet helpen om antwoorden te formuleren op de vraag wat de toekomst is van de dijk. Van der Veeken: “Het is een enorm thema, in de stad en daarbuiten, vanwege de op handen zijnde dijkverzwaringen. Moeten we ophogen of niet, wat betekent dat voor het zicht vanuit dorpen? Is er ruimte om gebieden te laten overstromen? Het is eigenlijk raar dat de Nederlandse dijkensysteem nog nooit op deze manier geïnventariseerd en inzichtelijk gemaakt is; de dijk is de belangrijkste uitvinding van de BV Nederland.”

Atelier Brabantstad
Voor de Biënnale werkt LOLA samen met Floris Alkemade Architect en Architecture Workroom Brussels aan het Atelier Brabantstad. Hierbij wordt verondersteld dat Brabant zich ontwikkelt tot een Tapijtmetropool, een meerkernige metropool waar verstedelijking, natuur en landbouw gelijkwaardig naast elkaar bestaan. “Dat wordt niet direct gezien als een positieve ontwikkeling”, weet Van der Veeken. “Het roept bij velen het schrikbeeld op van verkruimeling, maar in Brabant is nog altijd sprake van grote eenheden, verbonden door de ‘verborgen logica’ van het watersysteem.”

“De kunst is om in de toekomst wat traditioneel gescheiden werelden zijn – waterschappen, het buitengebied, steden – slim met elkaar te verweven tot een duurzame landschapsmetropool. Zo hebben we het idee om het stedelijk watersysteem van Breda in te zetten om het verdrogingsprobleem van het buitengebied tegen te gaan.” De resultaten van het onderzoek worden tijdens de biënnale gepresenteerd in de vorm van een reusachtig wandtapijt, vervaardigd in samenwerking met Textiellab Tilburg.

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt.

Trefwoorden

urban by nature de dijkenatlas iabr atelier brabantstad lola landscape architects poelzone noord cees van der veeken lola water singelpark leiden

1	Het Timmermansoog: Boijmans dinsdag, 14 januari
2	Holland Park West wordt groen en autovrij woongebied donderdag, 16 januari
3	Realisatie woonwijk Elzenhagen Zuid in Amsterdam stap dichterbij woensdag, 15 januari
4	Werkspoorfabriek biedt flexibele ruimte voor maakindustrie dinsdag, 14 januari
5	Architectenweb Podcast \| TechArchitect – Gesprek met Floor Arons over projecten uitwerken in BIM vrijdag, 17 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Van Oord-KWS maakt grootste waterberging

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

Video: introductie IABR-2014-

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

Druk programma tijdens IABR-2014-

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

LOLA wint Topos award 2014

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

Nederland investeert twintig miljard in Deltaplan

Nederland wordt waterexpert van Wereldbank

Rivierengebied herdenkt hoogwater 1995

Speciale vleermuisbrug voor het Westland

Drie Haagse parken worden Internationaal Park

Park Vijversburg uitgebreid met nieuw parkdeel LOLA en Piet Oudolf

Veenstra: ‘De snelheid van het proces is zowel angstaanjagend als belonend’

LOLA laat bomen ruisen met installatie

Lola ontwerpt Naturalispark Leiden

LOLA belicht stadsranden in atlas

‘Oplossen milieuproblemen begint in de stad’

Maaskantprijs voor Jonge Architecten naar LOLA

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

Architectenweb presenteert TIEN keer TIEN

IABR–2014–: ecologie van de stad

LOLA en KARST winnen prijsvraag Singelpark

Team LOLA breidt park Leeuwarden uit

FABRIC en LOLA ontwerpen landgoed

Andere nieuwsberichten

Powerhouse Company ontwerpt drijvend GCA-kantoor in Rijnhaven

3 uur geleden

Dit voorjaar start de bouw van het energieneutrale en zelfvoorzienende bouwwerk, dat deels van hout is opgetrokken.

Powerhouse Company ontwerpt drijvend GCA-kantoor in Rijnhaven

3 uur geleden

Dit voorjaar start de bouw van het energieneutrale en zelfvoorzienende bouwwerk, dat deels van hout is opgetrokken.

Modulair studentencomplex van Jan Snel in Eindhoven

3 uur geleden

In opdracht van Vestide heeft de onderneming Jan Snel 300 studio’s voor studenten, verdeeld over vier bouwblokken, in Eindhoven gerealiseerd.

DAM Caribbean ontwerpt orkaanbestendig schoolgebouw voor Sint Maarten

Vandaag, 13:13

Architectenbureau DAM Caribbean presenteert beelden van zijn ontwerp voor de nieuwbouw van een school in Philipsburg, na de verwoestingen door de orkaan Irma in 2017.

Topontwerpers eren beroemde slaapbank Martin Visser

1 uur geleden

In 2020 is het zestig jaar geleden dat vormgever Martin Visser (1922-2009) zijn beroemde BR 02-slaapbank ontwierp voor meubelproducent Spectrum.

'Spaarstand' moet datacenters flink energiezuiniger maken

Vandaag, 13:14

Een groep gebruikers van datacenters gaat aan de slag met een project om het energieverbruik van de servers in deze computerkolossen de komende drie jaar tot 40 procent terug te brengen.