Naar een offensief monumentenbeleid

25 april 2006, 19:24

Reactie Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed op advies Raad voor Cultuur

De Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed, prof. drs. A.L.L.M. (Fons) Asselbergs, heeft mede namens het College van Rijksadviseurs deze week de notitie ‘Naar een offensief monumentenbeleid’ aangeboden aan mr. Medy C. van der Laan, Staatssecretaris van Cultuur. Deze notitie is een reactie op het advies ‘Het tekort van het teveel’ dat de Raad voor Cultuur in september 2005 heeft uitgebracht.

Rijksadviseur Asselbergs verzet zich tegen het sombere beeld van het monumentenbeleid dat uit ‘Het tekort van het teveel’ naar voren komt. Volgens ‘Het tekort van het teveel’ is de monumentenzorg ‘onbeheersbaar’. Er zou daarom een ingrijpende herselectie van alle bestaande monumenten noodzakelijk zijn om de problemen op te lossen. Asselbergs is optimistischer: “Het monumentenbeleid behoort niet exclusief tot het erfgoedbeleid. Het is in de afgelopen decennia vitale verbanden aangegaan met andere terreinen, zoals ruimtelijk beleid, architectuurbeleid en economisch beleid. Dat geldt niet alleen voor het beleid, maar in nog veel sterkere mate voor de dagelijkse praktijk op lokaal niveau.”

De Raad voor Cultuur plaatst de monumentenzorg vooral in relatie tot de andere ‘erfgoedsectoren’, te weten musea en archieven. Volgens rijksadviseur Asselbergs doet deze sectorale benadering geen recht aan de realiteit van de monumentenzorg. Monumenten onderscheiden zich wezenlijk van museumstukken of archiefstukken doordat ze plaatsgebonden zijn; ze hebben minstens zoveel te maken met de (jongere) bebouwing in hun directe omgeving als met de museum- en archievensector.

Monumentenzorg is een cultuurdomein waarin elementen van cultuurbehoud en cultuurschepping onvervreemdbaar samengaan. Monumentenzorg is onderdeel van de zorg voor ruimtelijke kwaliteit bij grote herinrichtingsopgaven in steden en in het landelijk gebied. Deze benadering ontstond al in de stadsvernieuwing in de jaren zeventig, en heeft zich in het Belvedere-beleid verder ontwikkeld. Ook bij toekomstige ruimtelijke transformaties kan de monumentenzorg van vitale betekenis zijn. In dit perspectief bezien is er geen sprake van ‘onbeheersbaarheid’ en zijn de bestaande selectiemethoden niet onwerkbaar. De praktijk kent wél andere problemen, die mede voortkomen uit een rijksbeleid dat inmiddels niet goed op de praktijk is toegesneden. Rijksadviseur Asselbergs steunt daarom de roep om een evaluatie van het monumentenbeleid, die overigens al in 1988 was aangekondigd.

De notitie van Asselbergs gaat met name in op die delen van het advies die betrekking hebben op de monumentenzorg. Het monumentenbeleid van de rijksoverheid moet niet alleen vanuit de cultuurhistorie worden benaderd, maar ook vanuit architectuur, stedenbouw en planologie. Dat betekent een omslag ten goede: “van een defensieve naar een offensieve monumentenzorg, van nadruk op de lasten naar nadruk op de lusten, van zorgelijkheid naar zorgvuldigheid, van tobberigheid naar inspiratie.” Bovendien vindt het rijksbeleid daarmee weer aansluiting bij de vaak succesvolle praktijk.

Trefwoorden

praktijk advies monumentenzorg cultuur cultureel

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april
5	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Coalitie wil voorfinanciering aanpak monument

22 april 2009

Monumentenorganisaties bundelen krachten

15 december 2009

Andere nieuwsberichten

Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park

Vandaag, 15:55

Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum

Vandaag, 14:41

Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

Vandaag, 11:35

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Vandaag, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

Vandaag, 13:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

Vandaag, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

Vandaag, 10:03

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

Gisteren, 16:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.