CULD en VOA winnen tender stationsomgeving Goffert met ‘Groene waarden, stadse praktijken’

11 juni, 11:36

De architectenbureaus CULD en Van Ommeren Associates hebben het winnende ontwerp gemaakt voor een nieuwe stadswijk in de stationsomgeving Goffert in Nijmegen. Het ontwerp combineert de ruimtelijke kwaliteit van een parklandschap met een levendig, gemengd stedelijk programma en architectuur met een menselijke maat. Bij de sterk integrale benadering hebben de bureaus zich voor ogen gehouden: wat levert het de Nijmegenaar op.

Het consortium van BPD, Van de Klok en Trebbe heeft de tender gewonnen, die de gemeente Nijmegen uitschreef voor de herontwikkeling van de Stationsomgeving Goffert. In opdracht van dit consortium maakten CULD (Juurlink [+] Geluk en JVST) en Van Ommeren Associates (VOA), met advies van ARUP en Klunder Architecten, het ontwerp voor een groene stadswijk. CULD en VOA zijn daarbij allebei verantwoordelijk voor de helft van het ontwerp.

Kleinschalige stedelijkheid in parkachtige omgeving
De toekomstige wijk betekent een belangrijke nieuwe stedelijke schakel in de zuidwestelijke zone van de stad. Voor het ontwerp hanteerde het team de visie ‘Groene waarden, stadse praktijken’. Het plan voorziet in een wijk met hoge dichtheid en middelhoogbouw, gelegen rondom een spoorlijn met station en een nieuwe groene as, de ‘stationsvallei’. Het stedenbouwkundig concept bestaat uit een ensemble van twintig alzijdig ontworpen gebouwen, die zich op vanzelfsprekende wijze in de parkachtige en autoluwe omgeving voegen.

In het ontwerp hebben CULD en VOA sterke aandacht voor materialisering, menselijke schaal, levendige plinten en de integratie van groen, zo vertellen ze. Centraal staat het creëren van een levendige, kleinschalige stedelijkheid. Het programma is sterk gemengd en daarbij zijn werken, wonen en voorzieningen bewust met elkaar verweven. De architectuur is verfijnd en terughoudend, aldus de bureaus.

Groene stedenbouw is uitgangspunt
Het is niet de architectuur, maar het landschap dat het fundament van het stedenbouwkundig plan vormt, leggen CULD en VOA uit. Met een parkachtige raamwerk als basis hebben de architecten gebouwen geplaatst die variëren in maat en schaal. Het resultaat is een doorwaardbare wijk met groene hofjes, informele stegen en de genoemde centrale stationsvallei.

Tussen de zorgvuldig geplaatste gebouwen liggen publieke ruimten, die ontmoeting moeten stimuleren en onderling zijn verbonden door een fijnmazig wandelnetwerk. Ook ecologische verbindingen, wateropvang en biodiversiteit zijn meegenomen in het ontwerp.

De stad op ooghoogte
“De opgave is hier heel complex”, vertelt Joeri van Ommeren, “Met de integraliteit van landschapsontwerp, stedenbouw, architectuur en omgevingsfactoren hebben we juist binnen die complexiteit gezocht naar een rijkdom die de Nijmegenaar iets oplevert.”

“We hebben, naast goede woningen, ook goede openbare ruimte willen maken”, zegt Van Ommeren. “We hebben meetbaar gemaakt waar de microklimaten goed zijn, waar de windhinder beperkt is, wanneer er zon is op momenten dat de openbare ruimte wordt gebruikt; dat soort zaken hebben we, samen met ARUP, allemaal beschouwd. Voor de mensen betekent dat uiteindelijk toch die prettige stad op ooghoogte.”

Levendig en harmonieus
De architectuur van beide bureaus zet sterk in op de interactie tussen gebouw en openbare ruimte. Hoe plinten met transparante gevels, arcades, veel entrees aan de straat en sculpturale balkons dragen bij aan een levendig straatbeeld. Elk gebouw is daarbij herkenbaar als afzonderlijke eenheid, maar maakt deel uit van een harmonieus geheel.

In het binnengebied overheerst de kleinschaligheid met stadswoningen en hofjes; bij het station en langs de Graafseweg zorgen hoogteaccenten voor een stedelijk silhouet. De verticale geleding van de torens draagt bij aan de beleving vanaf maaiveldniveau. Het plan voorziet verder in een aantal opvallende ‘specials’ in de wijk, waaronder een transparant fietsenpaviljoen en een centrale mobiliteitshub.

Gemengd en inclusief programma
Het woonprogramma bestaat uit 605 woningen, goed voor uiteenlopende woonvormen: van sociale huur en middenhuur tot koopwoningen en zorgwoningen voor mensen met dementie. Tevens komt er een short stay-gebouw. Verder voorziet het plan in 2.000 m² voor bedrijvigheid en 3.000 m² voor maatschappelijke voorzieningen.

In de plinten van de gebouwen komen strategisch geplaatste functies zoals horeca, sport, een buurthuis, een kinderdagverblijf en werkplekken. Deze voorzieningen activeren de openbare ruimte en maken de wijk aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en de omliggende wijken zoals Neerbosch-Oost en de Noviotech Campus.

Mobiliteitshub, sportvoorziening, lichtend baken
Het mobiliteitsconcept is gebaseerd op het STOMP-principe; bij het denken over de oplossingen is begonnen bij de voetgangersgebied (Stappen), vervolgens de fietsers (Trappen), dan openbaar vervoer (O), deelvervoer of Mobility as a Service (M) en tot slot de privé-auto (P). De mobiliteitshub, met plaats voor 622 auto’s, ligt aan de rand van het plangebied en maakt de wijk grotendeels autovrij. De hub zelf is meer dan een parkeergarage, vertelt VOA, dat het gebouw ontwierp; het is een bredere buurtvoorziening én een architectonisch baken.

In de plint komt een crossfit-ruimte met sportvoorzieningen die buiten worden doorgezet. Een opvallende buitentrap slingert zich omhoog langs de gevel naar het dak van de hub en nodigt uit tot hardlopen, trainen of simpelweg genieten van het uitzicht. Het dak fungeert als publieke sport- en ontmoetingsplek en versterkt zo de sociale dynamiek in de wijk, aldus VOA.

Een gevel van misbaksels en oude gasleidingen
De gevel van de mobiliteitshub is niet alleen het grootste vlak, maar ook de meest eigenzinnige van het plan. Het gebouw krijgt een gevel van schanskorven, gevuld met restproducten van de nabije baksteenindustrie. “De toepassing van schanskorven is gunstig omdat het een ademende gevel oplevert, die tegelijkertijd het geluid van de auto’s absorbeert”, legt Van Ommeren uit. “Bovendien vormen ze een ideale ondergrond voor klimmende en wikkelende planten en er ontstaan schuilplekken voor dieren.”

“We vonden het een mooi idee om de schanskorven te vullen met iets dat lokaal is en dat een restproduct is”, vertelt Van Ommeren. “Daarom hebben we gebroken stenen en misbaksels van de lokale baksteenindustrie gebruikt, waarmee je bovendien de warme baksteentinten krijgt die ook zo typerend voor Nijmegen zijn.” In de gevel worden oude gasleidingen verwerkt als accenten.

“Het centrum van Nijmegen kent heel geslaagde naoorlogse architectuur, waar met minimale ingrepen heel mooie gevels zijn gemaakt. Zo’n zorgvuldige laag hebben we ook willen toevoegen bij de hub”, zegt Van Ommeren. De gasleidingen vormen kijkgaten in de gevel en ’s avonds lichtpuntjes in de omgeving. Ook deze leidingen zijn overigens een restproduct, nu ze meer en meer vrijkomen door de energietransitie.

Verschil maken
CULD en VOA zijn elk verantwoordelijk voor de helft van het ontwerp van het programma. Van Ommeren vindt het prijzenswaardig dat BPD, Van de Klok en Trebbe er voor kozen met (relatief) jonge en kleine bureaus te willen werken. “Ze hebben het standpunt dat ook die bureaus het verschil kunnen maken, dat siert ze. Ze durven het aan om niet alleen met gevestigde namen te werken – en ik merkte dat de jury het ook waardeerde te spreken met de daadwerkelijke ontwerpers van het plan.”

Daarnaast is er vanuit de ontwerpers veel waardering voor de selectieprocedure van de gemeente Nijmegen: “In vier dialoogrondes is in goede sfeer samengewerkt om tot een volwaardig plan te geraken en de nadruk op de juiste aspecten te leggen.”

De bouw van het plan wordt gefaseerd uitgevoerd. Naar verwachting is het gehele gebied in 2031 klaar.

Trefwoorden

juurlink + geluk openbare ruimte nijmegen klunder architecten mobiliteitshub van ommeren associates landschapsontwerp autoluwe wijk juurlink [+] geluk arup stedenbouw stationsomgeving goffert trebbe van de klok culd integraal ontwerpen bpd stationsomgeving

1	Architectenweb Sportzomer: Joeri van Ommeren maakt zijn hoofd leeg op de surfplank donderdag, 24 juli
2	Frissere uitstraling voor verduurzaamde flat in Nijmegen vrijdag, 25 juli
3	Het Binnenhof – negen projecten en een podcast dinsdag, 29 juli
4	Architectenweb Sportzomer: ook bij schermen gaat het voor Wouter van Riet Paap om één helder 'gebaar' maandag, 28 juli
5	Jan Peter Legtenberg nieuwe algemeen directeur KuiperCompagnons donderdag, 24 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Van Ommeren Associates ontwerpt woongebouw volgens community living concept

30 mei 2024

Beeldbepalende woongebouwen aan de Waalkade in Nijmegen

3 januari 2024

Woongebouw De Scheepmaker wint Lieven de Key Penning 2023

22 november 2023

Nieuwe woonbuurt rond voormalig slachthuis in Haarlem klaar

1 november 2023

Grootschalig woningbouwproject Havenkade Nijmegen afgerond

12 juli 2023

Architectenweb Sportzomer: Joeri van Ommeren maakt zijn hoofd leeg op de surfplank

24 juli

Nijmegen voelt niets voor woontorens bij Goffertstadion NEC

11 oktober 2023

Hoogste punt bereikt bij gebouwenensemble 5Tracks in Breda

5 april 2023

Gemeenteraad Rotterdam geeft groen licht voor bestemmingsplan Parkhaven010

8 februari 2023

Missiehuis en bijbehorend terrein in Driehuis worden woongebied

23 november 2022

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2021 bekend

6 september 2021

Little C grote winnaar Rotterdam Architectuurprijs 2021

16 juni 2021

Little C – informeel en stedelijk wonen aan de Coolhaven

7 april 2021

Gemeenteraad Helmond akkoord met herzien plan Campus de Braak

2 december 2020

Bredase architectuurprijs voor campus BUas

2 oktober 2020

CULD ontwerpt nieuwe woonwijk in Groningen

8 september 2020

Een 'pakhuis' met veel maatwerk in de woningen

22 september 2020

Zimbabwaans project verrijkt wijk én architect

17 november 2016

'Hiërarchie van kamers' helpt probleemjongeren

11 maart 2011

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Architectenweb Sportzomer: Gaelle Mys nam als turnster drie keer deel aan de Spelen

Vandaag, 09:12

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de zesde aflevering spreken we met Gaelle Mys die als turnster onder meer aan drie Olympische Spelen deelnam.

Architectenweb Sportzomer: ook bij schermen gaat het voor Wouter van Riet Paap om één helder 'gebaar'

28 juli, 9:05

“Schermen is voor mij pure ontspanning, maar het vraagt concentratie, discipline en het vermogen om kalm te blijven onder druk – vaardigheden die op het bureau ook van pas komen.”

Frissere uitstraling voor verduurzaamde flat in Nijmegen

25 juli, 9:19

Naar ontwerp van opZoom architecten is appartementencomplex De Grote Zwaan in Nijmegen gerenoveerd en verduurzaamd. Het gebouw in stadsdeel Dukenburg is zowel van binnen als buiten opgefrist.

Architectenweb Sportzomer: Joeri van Ommeren maakt zijn hoofd leeg op de surfplank

24 juli, 9:20

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de vierde aflevering spreken we met Joeri van Ommeren, die naast zijn werk regelmatig surft.