Buurtschap Rivierduinen, Silvolde – MIX architectuur

Lloyd Yard, Rotterdam – Paul de Ruiter Architects, WE Architecten, ZUS

Markt, ‘s Hertogenbosch – HP Architecten

Meelpakhuis, Leiden – Studio Akkerhuis

Republica, Amsterdam – Marc Koehler Architects

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2024 bekend

4 september 2024, 9:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2024 wordt in november van dit jaar de prijs voor Woongebouw van het Jaar uitgereikt. De onafhankelijke jury heeft uit de vele inzendingen voor deze categorie vijf projecten genomineerd.

De inzendingen voor de prijs van Woongebouw van het Jaar 2024 zijn beoordeeld op een aantal punten. Allereerst ‘maatschappelijke relevantie’ – in hoeverre biedt het project een antwoord op actuele maatschappelijke vraagstukken en hoe vertaalt zich dat in het concept van het gebouw?

Ten tweede ‘vakmanschap’ – in hoeverre is het concept, dat aan de basis van het ontwerp staat, consequent en door de lagen heen uitgewerkt en gematerialiseerd? Ten derde ‘vernieuwing’ – in hoeverre levert het project een bijdrage aan de ontwikkeling van het vakgebied, met bijvoorbeeld een nieuwe gebouwtypologie, de omgang met ruimtelijkheid, circulariteit, of rol van de architect?

De onafhankelijke jury bestaat dit jaar uit architect Paul Stavert (Powerhouse Company), architect Laura Favata (De Unie Architecten), architect Ellen Schild (Studio Groen+Schild), architect Joost Roefs (De Twee Snoeken), architect Jörn-Ole Stellmann (Wiegerinck) en landschapsarchitect Deborah Lambert (Felixx).

De nominaties
De jury kreeg voor de categorie Woongebouw van het Jaar veel inzendingen te beoordelen; daarbij was er een flink aantal projecten van hoge kwaliteit, vonden de juryleden. De gemiddelde waardering in deze categorie ligt dan ook hoog. Wel merkte de jury op dat er regelmatig bij woongebouwen in tekeningen en renders weelderige beplanting en bomen worden beloofd op plekken waar die nooit goed zullen groeien, bijvoorbeeld omdat er niet genoeg wortelruimte is.

De jury heeft in totaal vijf projecten genomineerd in de categorie Woongebouw van het Jaar 2024. De nominaties zijn:
- Buurtschap Rivierduinen, Silvolde – MIX architectuur
- Lloyd Yard, Rotterdam – Paul de Ruiter Architects, WE Architecten, ZUS
- Markt, ‘s Hertogenbosch – HP Architecten
- Meelpakhuis, Leiden – Studio Akkerhuis
- Republica, Amsterdam – Marc Koehler Architects

Buurtschap Rivierduinen, Silvolde – MIX architectuur
Een fabrieksterrein is getransformeerd naar de duurzame, groene en open woonbuurt Rivierduinen. De buurt bestaat uit betaalbare appartementen en grondgebonden woningen. Elke woning bestaat uit twee houten prefab modules, die door de verschillende manieren van combineren diverse woningtypologieën opleveren. De architectuur versterkt de connectie met het landschap, dat een hersteld rivierduin omvat. Collectiviteit en ‘noaberschap’ hebben een duidelijke plek in het ontwerp met de gemeenschappelijke moestuin, groentekas en de behouden fabriekshal als gemeenschappelijke ruimte voor de buurt.

De jury vindt dat het prefab bouwen hier heel zorgvuldig is benaderd. Er is duidelijk goed nagedacht over bijvoorbeeld mogelijkheden in variatie en detaillering in de gevel. Tegelijkertijd is gekozen voor ingetogen architectuur en juist een belangrijke, meervoudige rol voor het landschap. Zo maakt het landschap het project natuurinclusief én smeedt het de buurt tot een echte gemeenschap. De jury waardeert deze andere benadering, waarbij de architecten toch hoogwaardige, betaalbare woningen hebben gerealiseerd. De benadering vraagt wel ruimte en is waarschijnlijk geen oplossing voor de verdichtingsopgave, maar geeft wel antwoorden op meerdere vragen van deze tijd.

Lloyd Yard, Rotterdam – Paul de Ruiter Architects, WE Architecten, ZUS
In een voormalig havengebied in Rotterdam biedt wooncomplex Lloyd Yard 136 energieneutrale woningen, tien zelfbouwkavels, een horecagelegenheid, een inpandige fietsenstalling en een ondergrondse parkeergarage met deelauto’s. De havengeschiedenis klinkt door in het robuuste en ongepolijste karakter van de panden, een uitstraling die is doorgezet in de algemene ruimten. In het ontwerp is rekening gehouden met de kwaliteit van leven van de bewoners én het milieu. De woningen zijn veelal dubbelhoog, met grote vensters en royale buitenruimten. Blikvanger is het openbaar toegankelijke ‘Maasvenster’ met schommel, dat uitzicht over de Maas biedt. Een grote poort leidt naar een weelderige binnentuin.

De architectenbureaus zijn er hier in geslaagd om enorm te verdichten en daarbij een omgeving te creëren waar mensen blij van worden, ziet de jury. Voor de bewoners zijn er heerlijke buitenruimten en het project ademt de sfeer van de haven. De vormentaal is stevig, de openingen in de volumes groot en het materiaalgebruik met staal, steen en beton is stoer. Tegelijkertijd draagt het binnengebied, samen met het groen op daken en tegen gevels bij aan woonkwaliteit én aan biodiversiteit. De samenkomst van bebouwing en landschap is heel geslaagd en er is een goede mix in het woonprogramma. Het enorme Maasvenster waardeert de jury bijzonder: het verbindt het binnengebied met de rivier en laat de zon het hof binnendringen.

Markt, ‘s Hertogenbosch – HP Architecten
Aan de Markt in Den Bosch stortte begin 2016 een hoekpand in, waarna jarenlang een gapend gat overbleef. HP Architecten ontwierp voor de eigenaar van het voormalige pand een nieuw winkelpand met daarboven twee appartementen. De historische kelderbak is gebruikt als fundering, waarop de constructie en afbouw in lichte materialen zijn uitgevoerd: De historische kelderbak is gehandhaafd en tevens als fundering gebruikt. Bij de detaillering van de gevels is gestreefd naar een hoog ambachtelijk niveau, met onder meer gerecyclede baksteen en keramische elementen. De nieuwbouw oogt als twee panden en toont zich even ambachtelijk als eigentijds.

Het gerealiseerde pand staat op een bijzonder prominente plek: een hoek aan een groot, centraal plein en bovendien naast het museale huis van Jeroen Bosch. Dat betekent dat de leegte op een heel zorgvuldige wijze moest worden ingevuld en daarin zijn de architecten geslaagd, meent de jury. Het gevelbeeld is een fijne samenkomst van hedendaags en iets klassieks, zonder dat het kitscherig wordt. De dakrand en het balkon laten zien dat je niet bang hoeft te zijn om ornamenten toe te passen. De architecten hebben de grens afgetast, maar zijn beheerst gebleven. In zijn woonfunctie is het pand misschien niet bijzonder spannend, maar in zijn architectuur biedt het verrassing. Traditie is hier eigentijds gemaakt.

Meelpakhuis, Leiden – Studio Akkerhuis
Binnen het complex van de Meelfabriek vormt het Meelpakhuis, gelegen tussen het centrale plein en de Zijlsingel, een belangrijk gebouw. Van de oorspronkelijke betonconstructie heeft Studio Akkerhuis de kolommen als meest kenmerkende element benadrukt door ze van buitenaf zichtbaar te maken. De bestaande bakstenen gevel is verwijderd en een transparant volume van negen verdiepingen in het bestaande gebouw gevoegd. Het oude pakhuis biedt nu plaats aan hoogwaardige lofts met een open indeling en uitzicht en balkons aan meerdere zijden. Op de begane grond en de eerste verdieping bevinden zich commerciële ruimtes Een reeks technologische oplossingen zorgt voor hoge niveaus van duurzaamheid, thermische prestaties en comfort in het monumentale gebouw.

De jury vindt, binnen een toch al bijzondere gebiedsontwikkeling, het getransformeerde Meelpakhuis een stoer en gedurfd project. Ze noemt het een sterke keuze om de – hoogwaardig geïsoleerde – glazen gevel naar achteren te plaatsen en de kolommen te laten spreken, waarmee het ontwerp ook aansluit bij het oorspronkelijke plan van Peter Zumthor om de gebouwskeletten als identiteitsdrager in te zetten. Interessant is hoe de architect de koudebruggen bij de gevel heeft opgelost met isolatie en warmwaterleidingen in de betonnen vloeren. Verrassend is ook dat de verticale circulatie kon worden opgelost met slechts een centraal trappenhuis. De grote en wat kleinere appartementen zijn allemaal high-end; dit gebouw is dan ook de – wel wat harde – parel van het gebied.

Republica, Amsterdam – Marc Koehler Architects
Republica in Buiksloterham is een open ‘superblok’ uit zes gebouwen rond autovrije pleintjes en stegen. Het blok biedt een mix van functies: (midden)huur- en koopappartementen, waaronder een torentje met tien Superlofts, bedrijfsruimten en flexkantoren, twee café-restaurants en een apart-hotel. De zes sculpturale gebouwen hebben elk een eigen identiteit, met een robuuste uitstraling die past in deze rauwe omgeving. Tegelijkertijd vertonen de gebouwen een hoogwaardige detaillering. Als onderdeel van Smart Cities Europe is Republica een proeftuin voor duurzaam bouwen en leven. Het project is zoveel mogelijk zelfvoorzienend met een eigen energiecoöperatie en een ‘smart grid’. Om de ecologische voetafdruk te verkleinen zijn gerecyclede bouwmaterialen en hout gebruikt.

De jury vindt Republica bijzonder knap ontwikkeld, gemaakt en doorgewerkt. Het project is relevant en vertoont veel aspecten die heel erg ‘van nu’ zijn. De verhoudingen, de afmetingen, de afstanden, van zowel de volumes als het maaiveld, voelen goed als je er rondloopt. Ook de plattegronden, met verschillende woningen, zijn doordacht. De diversiteit in het programma en in de architectuur waardeert de jury hoog, net als de breed toegepaste duurzame oplossingen. Ook ziet ze veel creativiteit en slimme vondsten. De hergebruikte bakstenen zijn bijvoorbeeld op een rijke manier toegepast. Wel ziet de jury een harde en stenige omgeving, waarbij ze zich afvraagt of het beloofde groen wel zijn plek krijgt.

Uitreiking
Op woensdagavond 6 november 2024 vindt de prijsuitreiking van de Architectenweb Awards 2024 plaats in Rotterdam. Naast de prijs voor Woongebouw van het Jaar worden dan ook prijzen uitgereikt in de categorieën Kantoorgebouw van het Jaar, Zorggebouw van het Jaar, Schoolgebouw van het Jaar, Interieur van het Jaar en Publiek gebouw van het Jaar.

Deze genoemde zes prijzen reikt Architectenweb uit samen met hoofdpartners Reynaers Aluminium en Forster, en partners Eestairs, Alsecco, Qbiq Wall Systems en Ambius.

Trefwoorden

rotterdam marc koehler architects meelpakhuis silvolde buiksloterham transformatie woningbouw 's-hertogenbosch leiden amsterdam mix architectuur den bosch republica architectenweb awards zus duurzaamheid buurtschap rivierduinen hp architecten paul de ruiter architects woongebouw van het jaar we architecten studio akkerhuis hergebruik lloyd yard

1	2024 in acht podcasts door Daan Roggeveen vrijdag, 27 december
2	Tien columns door Violette Schönberger vrijdag, 27 december
3	Vijf columns door Alexander Pols maandag, 30 december
4	De Nederlandsche Bank: terug naar ontwerp Marius Duintjer en verder zaterdag, 4 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024

2 september 2024

Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2024 bekend

18 september 2024

Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2024 bekend

9 oktober 2024

Natuurinclusieve buurtschappen van De Buitenkans in Rotterdam opgeleverd

23 oktober 2024

Hotelketen Mama Shelter bouwt eerste Nederlandse vestiging in Buiksloterham

24 oktober 2024

Republica bekroond als Woongebouw van het Jaar 2024

6 november 2024

De Jakoba bekroond als Woongebouw van het Jaar 2023

8 november 2023

Nominaties Kantoorgebouw van het Jaar 2024 bekend

11 september 2024

Sluishuis bekroond als Woongebouw van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Nominatie Zorggebouw van het Jaar 2024 bekend

25 september 2024

Haasje Over bekroond als Woongebouw van het Jaar 2021

10 november 2021

Nominaties Interieur van het Jaar 2024 bekend

2 oktober 2024

Fenix I uitgeroepen tot Woongebouw van het Jaar 2020

28 oktober 2020

Intense laagbouw Spijkerkwartier bekroond als Woongebouw van het Jaar 2019

31 oktober 2019

Superlofts Blok Y (Marc Koehler Architects) bekroond als Woongebouw van het Jaar 2018

8 november 2018

Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart

28 november 2024

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december 2024, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december 2024, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december 2024, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december 2024, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.