CirCleaner, een systeem dat plastic en ander afval opvangt uit het oppervlaktewater

Eb en vloed bepalen het formaat van Getijdenpark Keilehaven

19 augustus 2024, 12:10

Vorige maand is in Rotterdam officieel het Getijdenpark Keilehaven geopend. Naar ontwerp van De Urbanisten is het havenbekken in de Keilehaven getransformeerd tot een park met terrassen die onder invloed van eb en vloed al dan niet onder water staan. Niet alleen trekt de werking van het getij nieuwe natuur aan, ook wordt de dynamiek van de rivier beter ervaarbaar in een stedelijk gebied als Merwe-Vierhavens.

Door de open verbinding naar zee stijgt en daalt het water in de Keilehaven twee keer per dag zo’n anderhalve meter. Het getijdenpark bestaat uit negen terrassen die vanaf de kop van de haven richting de monding steeds groter in maat en schaal worden. De terrassen zijn aangelegd op verschillende hoogtes, die door het getij wel, niet of deels onder water komen te staan.

Delen van het park zijn bij eb wel zichtbaar en toegankelijk, maar bij vloed niet. Het formaat van het park wisselt daardoor met het tij. Deze dynamiek heeft een aantrekkende werking op planten, vissen, kleine waterdiertjes, insecten en vogels aan die op de grens van zoet en zout leven. Zo vinden dieren als lepelaars, palingen en stekelbaarzen er voedsel en rust.

Estuarium
Bovendien wordt dankzij de getijdenwerking het karakter van het landschap waarin Rotterdam ligt zichtbaar gemaakt voor een breed publiek. Het oorspronkelijke landschap in de Maas-Rijndelta is een estuarium, waarvan de bijbehorende getijdendynamiek door de ontwikkeling van Rotterdam als havenstad is beteugeld. De oevers van de Maas zijn veelal hard en voor de scheepvaart worden de vaarwegen op diepte gehouden.

De Keilehaven is juist ondieper gemaakt, waardoor er licht komt op de bodem; een voorwaarde voor waterplanten en voor scheldieren en vissen om zich te vestigen. De terrassen die regelmatig onder water lopen, creëren onderwaterleven en naadloze natuurlijke overgangen naar hoger gelegen gebieden. Deze dynamiek bevordert niet alleen de ecologische diversiteit, maar versterkt ook de educatieve en recreatieve waarde van het park. Veel van de vegetatie in het park vestigt spontaan, geholpen door de getijdendynamiek, wat leidt tot een natuurlijke successie, aldus De Urbanisten.

Voor de aanleg van het getijdenpark is materiaal dat elders in de stad vrij is gekomen opnieuw gebruikt. Zo komen de natuurstenen kadekeien van het Noordereiland. Om de haven te dempen is 10.000 ton overtollig zand uit het Museumpark gebruikt en er zijn duizenden afgedankte betonstraatstenen uit de Agniessebuurt naar de Keilehaven verhuisd om de schanskorven te vullen.

Onderwaterlandschap
Onder water zijn twee bomen geplaatst die elders bij een storm zijn omgewaaid. Zij dragen bij aan een nieuw onderwaterlandschap voor vissen en andere dieren. Verdiepte zones en het gebruik van hergebruikt materiaal, zoals basalt met een lagere PH-waarde bevorderen de groei van planten en korstmossen. Deze maatregelen verbinden materiaalhergebruik direct met biodiversiteit, waardoor volgens De Urbanisten een rijkere ecologische structuur ontstaat dan met nieuw materiaal mogelijk zou zijn.

Daarnaast ligt in het water een CirCleaner. Dit is een systeem dat plastic en ander afval opvangt uit het oppervlaktewater. Hiermee wordt voorkomen dat het afval in kleinere stukjes breekt, waterdieren dit opeten en het afval naar de zee toe gaat. Het afvalvangsysteem is onderdeel van een gemeentelijk programma voor het realiseren van schonere wateren en dito zee met minder afval.

Prijs voor natuurinclusief bouwen
Bij de realisatie van het Getijdenpark Keilehaven werkten de gemeente Rotterdam en De Urbanisten samen met LIFE-financiering van de Europese Unie, Havenomgevingsfonds, Landschapstafel Hof van Delfland, Rotterdams Weerwoord, GO fonds, Rivieroevers, RIM, BRG, Groenfonds en RR Binnenstedelijke Rotte. De plasticvanger is ontwikkeld door Noria Sustainable Innovators.

Al tijdens de aanleg werd het getijdenpark onderscheiden met een prijs. Eind vorig jaar kende de Vogelbescherming het project een prijs voor natuurinclusief bouwen toe.

Trefwoorden

rotterdam merwe-vierhavens getijdenpark m4h getijdenpark keilehaven de urbanisten

1	2024 in acht podcasts door Daan Roggeveen vrijdag, 27 december
2	Tien columns door Violette Schönberger vrijdag, 27 december
3	Vijf columns door Alexander Pols maandag, 30 december
4	De Nederlandsche Bank: terug naar ontwerp Marius Duintjer en verder zaterdag, 4 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Getijdenpark Keilehaven beloond met prijs voor natuurinclusief bouwen

2 november 2023

Zuider Gymnasium en Fridtjof Nansenschool winnen Rotterdam Architectuurprijs 2023

7 juni 2023

Terugkijken: presentatie en talkshow Rotterdamse stadsprojecten

1 februari 2021

Herbestemming Ferro-kantoor in M4H Rotterdam gestart

9 april 2024

Rotterdam wil 2.500 woningen en andere functies in Merwehaven

24 mei 2023

Wat valt er te leren van Ministerie van Maak?

1 november 2022

Voorstel voor sociale woningbouw boven ruimtes voor makers in M4H

1 december 2022

Van der Leeuwprijs 2022 toegekend aan De Voedseltuin

4 november 2022

IABR biedt caleidoscopisch beeld van duurzame toekomst

30 september 2022

Tien principes om werken en wonen succesvol te mengen

28 september 2022

Rotterdam als laboratorium voor de veerkrachtige stad

15 juni 2022

Transformatie Keilepand grotendeels afgerond

24 september 2021

Maria Vassilakou guest urban critic tijdens Stadmakerscongres 2024

31 oktober 2024

Fruitloodsen M4H verbouwd tot onderkomen brouwerij en maakindustrie

8 september 2021

Ontwikkelovereenkomst voor project Diepeveen in Rotterdam getekend

27 juli 2021

Plan voor woon-werkgebouw in M4H-gebied Rotterdam

3 mei 2021

Team Crossing Keileweg mag fabriekscomplex M4H-gebied herontwikkelen

31 maart 2021

Atelier Van Lieshout en Powerhouse Company presenteren kunstenbuurt Brutus in M4H

16 maart 2021

Definitief ontwerp voor vernieuwing Centrale Bibliotheek Rotterdam is klaar

26 november 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Steven Delva over het radicaal vergroenen van onze stedelijke omgeving

20 mei 2021

Gesprek met Dirk van Peijpe over Getijdenpark M4H, De Kaai en Hofbogenpark

21 november 2024

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december 2024, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december 2024, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december 2024, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december 2024, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.