Het Woningenwoud, oftewel de kubuswoningen van Piet Blom in Helmond

De Vier Vierkanten van Abe Bonnema in Alkmaar

Nederlandse experimentele woningbouw gedocumenteerd in boek

12 februari 2020, 15:28

Tussen 1968 en 1980 zijn in heel Nederland 10.000 woningen gebouwd die het officiële predicaat ‘experimenteel’ droegen. Voor het eerst zijn alle 64 projecten die werden gerealiseerd binnen het programma Experimentele Woningbouw op een rijtje gezet in een boek. Volgens de auteurs van Experimentele Woningbouw in Nederland 1968-1980 kunnen we ook bij de woningbouwopgave waar het land nu voor staat leren van de experimenten van destijds.

Het programma Experimentele Woningbouw is in 1968 ingesteld door minister van Volkshuisvesting W.F. Schut, als reactie op de grootschalige en monotone woonwijken uit de jaren vijftig en zestig. In het hele land, van Den Helder tot Maastricht en van Delfzijl tot Middelburg verrezen experimentele woningbouwprojecten, die voor vernieuwing en meer kwaliteit moesten zorgen.

Sommige van deze projecten zijn bekend geworden, zoals de kubuswoningen (de eerste in Helmond zijn in het boek opgenomen) en de Kasbah in Hengelo, het grootste deel lijdt echter een betrekkelijk anoniem bestaan. En dat terwijl ze daadwerkelijk hebben bijgedragen aan woningbouwvernieuwing in Nederland en soms ook regelrechte parels zijn.

Bloemkoolwijken
Behalve de genoemde kubuswoningen bestond het palet onder meer uit woonheuvels, terrasflats en splitlevelwoningen. Ironisch genoeg vonden de experimenten voornamelijk plaats in de woonerf- en bloemkoolwijken die in Nederland zo alledaags werden als brood en koffie (bovendien waren het dit soort wijken die Carel Weeber bestempelde als ‘nieuwe truttigheid’).

Onder invloed van de door de staat gefinancierde experimenten verschoof de aandacht in de gehele Nederlandse woningbouw van kwantiteit naar kwaliteit, flexibiliteit in gebruik en inrichting van de woning en het mengen van verschillende woningtypen. Zaken die in de huidige woningbouwopgave ook bijzonder actueel zijn, laten de auteurs niet na om te vermelden.

Toekomst
Volgens Marcel Barzilay, Ruben Ferwerda en Anita Blom (zij zijn de auteurs van het boek) wordt het ook tijd om na te denken over de toekomst van de projecten uit de ‘experimentele periode’ zelf, die immers minimaal veertig jaar oud zijn inmiddels. Vragen die daarbij opwellen, zijn bijvoorbeeld ‘wat is hun cultuurhistorische betekenis?’ en ‘in welke mate kunnen de oorspronkelijke sociale idealen nu nog in stand worden gehouden?’.

‘Experimentele Woningbouw in Nederland 1968-1980’, uitgegeven door nai010 uitgevers, is verkrijgbaar voor 34,95 euro. Het boek bevat een voorwoord van Rijksbouwmeester Floris Alkemade.

Trefwoorden

piet blom kubuswoningen bloemkoolwijk nai010 uitgevers woningbouw boek experimentele woningbouw woonerf kasbah

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei
3	De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij donderdag, 8 mei
4	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei
5	Gevel Sombra-paviljoen door MVRDV beweegt mee met de zon donderdag, 8 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Bewoners Kasbah openen Piet Blom-museum

3 januari 2013

Ontwerpteams prijsvraag Panorama Lokaal bekend

7 februari 2020

’Gigantische opgave’ om toename bevolking op te vangen

3 februari 2020

CBS: groei nieuwbouw zet niet door

29 januari 2020

'Overheid doet te weinig voor oplossen woningcrisis'

9 januari 2020

Alternatieve reisgids voor 'treurplekken' in Nederland

23 januari 2020

'Problemen in kwetsbare wijken nemen toe'

3 februari 2020

'Komende jaren meer flexibele woningen in Nederland'

18 februari 2020

Kabinet wil meer en gerichter woningen bouwen

19 februari 2020

Making Space: tien jaar projecten van Studio Modijefsky

5 oktober 2020

Boek over bijna vergeten woningbouwer Jan Sterenberg

12 november 2021

Boek verschenen over vijftigjarige Diagoonwoningen

5 januari 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna

2 uur geleden

De woontoren in Amsterdam Nieuw-West is in opdracht van Woonstichting Lieven de Key ontworpen door Office Winhov en Office Haratori en bouwt in zijn materialisering en gevelplastiek voort op de architectuur van de Westelijke Tuinsteden.

Hedwig Heinsman toont 3D-geprinte optoppingen tijdens Architectuurbiënnale Venetië

Gisteren, 16:13

Gebouwen voorzien van een optopping uit 3D-geprint materiaal; kunstenaar en architect Hedwig Heinsman stelt het voor als een oplossing voor de urgente uitdagingen waarvoor steden zich gesteld zien.

Robuust en energiezuinig depotgebouw voor Utrechtse collecties

Gisteren, 14:10

Op bedrijventerrein Lage Weide, tussen het centrum en Leidsche Rijn, wil gemeente Utrecht een depot voor uiteenlopende collecties realiseren. DP6 architectuurstudio en De Unie Architecten ontwierpen een robuust, compact en energiezuinig gebouw.

EGM architecten weerspiegelt merkidentiteit The Magnum Ice Cream Company in interieur hoofdkantoor

Gisteren, 11:21

The Magnum Ice Cream Company, de verzelfstandigde voormalige ijsdivisie van Unilever, heeft een nieuw hoofdkantoor betrokken in de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

2 uur geleden

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: aanleg windmolens op land stokt

Gisteren, 12:03

Volgens de RVO is vorig jaar maar voor 127 megawatt aan windmolens bijgebouwd.

Sociale veiligheid TU Delft volgens peiling nog ver te zoeken

12 mei, 5:20

Van de ruim vijfhonderd medewerkers die de vragenlijst invulden, zegt 43 procent in het afgelopen jaar grensoverschrijdend gedrag te hebben ervaren.

Nieuwe vertraging dreigt voor renovatie Binnenhof

12 mei, 10:14

In een rapport over de verbouwing dat BBB-minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting) met de Tweede Kamer heeft gedeeld, staat een nieuw risico op vertraging door “spanning” tussen de planningen van aannemers en de totale planning.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

8 mei, 4:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.