Het Woningenwoud, oftewel de kubuswoningen van Piet Blom in Helmond

De Vier Vierkanten van Abe Bonnema in Alkmaar

Het Woningenwoud, oftewel de kubuswoningen van Piet Blom in Helmond

De Vier Vierkanten van Abe Bonnema in Alkmaar

Nederlandse experimentele woningbouw gedocumenteerd in boek

12 februari 2020, 15:28

Tussen 1968 en 1980 zijn in heel Nederland 10.000 woningen gebouwd die het officiële predicaat ‘experimenteel’ droegen. Voor het eerst zijn alle 64 projecten die werden gerealiseerd binnen het programma Experimentele Woningbouw op een rijtje gezet in een boek. Volgens de auteurs van Experimentele Woningbouw in Nederland 1968-1980 kunnen we ook bij de woningbouwopgave waar het land nu voor staat leren van de experimenten van destijds.

Het programma Experimentele Woningbouw is in 1968 ingesteld door minister van Volkshuisvesting W.F. Schut, als reactie op de grootschalige en monotone woonwijken uit de jaren vijftig en zestig. In het hele land, van Den Helder tot Maastricht en van Delfzijl tot Middelburg verrezen experimentele woningbouwprojecten, die voor vernieuwing en meer kwaliteit moesten zorgen.

Sommige van deze projecten zijn bekend geworden, zoals de kubuswoningen (de eerste in Helmond zijn in het boek opgenomen) en de Kasbah in Hengelo, het grootste deel lijdt echter een betrekkelijk anoniem bestaan. En dat terwijl ze daadwerkelijk hebben bijgedragen aan woningbouwvernieuwing in Nederland en soms ook regelrechte parels zijn.

Bloemkoolwijken
Behalve de genoemde kubuswoningen bestond het palet onder meer uit woonheuvels, terrasflats en splitlevelwoningen. Ironisch genoeg vonden de experimenten voornamelijk plaats in de woonerf- en bloemkoolwijken die in Nederland zo alledaags werden als brood en koffie (bovendien waren het dit soort wijken die Carel Weeber bestempelde als ‘nieuwe truttigheid’).

Onder invloed van de door de staat gefinancierde experimenten verschoof de aandacht in de gehele Nederlandse woningbouw van kwantiteit naar kwaliteit, flexibiliteit in gebruik en inrichting van de woning en het mengen van verschillende woningtypen. Zaken die in de huidige woningbouwopgave ook bijzonder actueel zijn, laten de auteurs niet na om te vermelden.

Toekomst
Volgens Marcel Barzilay, Ruben Ferwerda en Anita Blom (zij zijn de auteurs van het boek) wordt het ook tijd om na te denken over de toekomst van de projecten uit de ‘experimentele periode’ zelf, die immers minimaal veertig jaar oud zijn inmiddels. Vragen die daarbij opwellen, zijn bijvoorbeeld ‘wat is hun cultuurhistorische betekenis?’ en ‘in welke mate kunnen de oorspronkelijke sociale idealen nu nog in stand worden gehouden?’.

‘Experimentele Woningbouw in Nederland 1968-1980’, uitgegeven door nai010 uitgevers, is verkrijgbaar voor 34,95 euro. Het boek bevat een voorwoord van Rijksbouwmeester Floris Alkemade.

Trefwoorden

piet blom kubuswoningen bloemkoolwijk nai010 uitgevers woningbouw boek experimentele woningbouw woonerf kasbah

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
5	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Bewoners Kasbah openen Piet Blom-museum

3 januari 2013

Ontwerpteams prijsvraag Panorama Lokaal bekend

7 februari 2020

’Gigantische opgave’ om toename bevolking op te vangen

3 februari 2020

CBS: groei nieuwbouw zet niet door

29 januari 2020

'Overheid doet te weinig voor oplossen woningcrisis'

9 januari 2020

Alternatieve reisgids voor 'treurplekken' in Nederland

23 januari 2020

'Problemen in kwetsbare wijken nemen toe'

3 februari 2020

'Komende jaren meer flexibele woningen in Nederland'

18 februari 2020

Kabinet wil meer en gerichter woningen bouwen

19 februari 2020

Making Space: tien jaar projecten van Studio Modijefsky

5 oktober 2020

Boek over bijna vergeten woningbouwer Jan Sterenberg

12 november 2021

Boek verschenen over vijftigjarige Diagoonwoningen

5 januari 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park

Gisteren, 15:55

Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum

Gisteren, 14:41

Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

Gisteren, 11:35

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Gisteren, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

Gisteren, 13:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

Gisteren, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

Gisteren, 10:03

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

18 april, 4:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.