Paviljoen aan de voet van Snøhetta

Snøhetta: van de bergtop naar Times Square

27 september 2016, 14:08

Met projecten als het operahuis van Oslo en de uitbreiding van het SFMOMA in San Francisco maakte het Noorse Snøhetta de afgelopen jaren een flinke internationale doorbraak. Tijdens een bezoek aan de Architectuurtriënnale van Oslo is Architectenweb langsgegaan bij het bureau en sprak met een van de medeoprichters, Kjetil Trædal Thorsen. “Wij besteden veel tijd aan de vormgeving van het proces.”

Tekst Ronnie Weessies

Een beetje architectuurliefhebber kende het bureau met die markante Noorse naam al langer, zoals van de bibliotheek van Alexandrië, die in 2004 werd bekroond met de prestigieuze Aga Khan Award. Dat jaar wonnen de Scandinaviërs ook de prijsvraag voor het herinneringscentrum voor 9/11 in New York.

Toch liet de echte internationale doorbraak op zich wachten tot 2008, toen het Operahuis van Oslo werd geopend. De Noorse hoofdstad kreeg er met het volledig bewandelbare complex klap een van zijn meest gewaardeerde gebouwen en toeristische attracties bij. In de jaren erop stroomden de grote opdrachten binnen bij het bureau, dat op een steenworp van de opera is gevestigd.

Snøhetta breidde het SFMOMA in San Francisco uit, voorzag Times Square in New York van een nieuwe inrichting (de oplevering staat gepland voor dit jaar) en werd aangesteld voor het nieuwe hoofdkantoor van de krant Le Monde in Parijs. Verder verwierf het bureau indrukwekkende opdrachten in Zuid-Korea (Busan Opera House) en Saoedi-Arabië (waarover straks meer).

Nieuwe bureaupartner
Bij het bezoek van Architectenweb heeft Snøhetta een ander opmerkelijk nieuwtje. Het Fritt Ord-fonds, dat zich inzet voor de bescherming en verspreiding van de vrijheid van meningsuiting, heeft zich bij het bureau ingekocht. Samen met de twee oprichters (naast Thorsen is dat Craig Dykers) mag de particuliere instelling zich sinds deze maand bureaupartner noemen.

“Wij waren op zoek naar een financiële en ideologische partner”, vertelt Thorsen, “en we vonden in Fritt Ord een perfecte match. Behalve een sterke ideologische basis, gestoeld op waarden als democratie en openheid, biedt de organisatie ons de macht om deze waarden te verdedigen. We kunnen meer gewicht in de schaal leggen op plaatsen in de wereld waar dit nodig is.”

Thorsen ziet architectuur als een instrument voor politieke verandering, ‘of iets vergelijkbaars’. Met een (invloed)rijke partij achter zich hoopt de architect hier meer in te kunnen bereiken. Al bespeurt hij in een berucht land als Saoedi-Arabië zonder zulke steun al progressie. Zo ligt bij het binnenkort op te leveren King Abdulaziz Center for World Culture in Dharaan de focus op culturele vooruitgang.

Het complex krijgt onder meer een rijk gevulde bibliotheek (200.000 boeken) en er worden vele vormen van theater aangeboden. De totstandkoming van het project is eveneens veelbelovend, meldt Thorsen. “We hebben geen enkele tegenwerking van de autoriteiten ervaren. Bovendien was zowel een van onze projectleiders als de vertegenwoordiger van de overheid een vrouw.”

Uitwisseling van ideeën
In de directie van Snøhetta zijn enkele vertegenwoordigers van Fritt Ord opgenomen. Zij zullen zich lang niet met alle zaken bemoeien, maar het aantrekken van deze mensen tekent wel de werkwijze van het bureau. De firma kent een multidisciplinaire en horizontale organisatie, waarin uitwisseling van ideeën en verplaatsing in de ander als speerpunten gelden.

Op de werkvloer zit iedereen door elkaar, van architecten en sociologen tot stagiairs. En ze wisselen om de zoveel tijd van werkplek. “We zetten zelfs de leden van projectgroepen niet bij elkaar”, zegt Thorsen. “Zo ontstaat een brede dialoog tussen de verschillende beroepen en een voortdurende interactie tussen uiteenlopende projecten. Dat werkt bij ons erg efficiënt.”

“Verder doen we aan transpositioneren, het wisselen van positie en uitgangspunt met iemand anders. Ik zou jou nu kunnen interviewen, terwijl jij vanuit de stoel van een architect antwoordt. Op die manier ga ik ook om met bijvoorbeeld een ingenieur. Het helpt ons om inzicht te krijgen in elkaars persoon en hoe we onze ideeën verder kunnen ontwikkelen.”

Snøhetta benadert een project echter minder los dan je op basis van het bovenstaande zou verwachten. “We besteden veel tijd aan de vormgeving van het proces, in samenwerking met de klant. Aan het begin zijn we erg geduldig en staan we open voor veranderingen, maar als we hebben besloten ergens voor te gaan, dan zorgen we ook dat het zo gerealiseerd wordt.”

Symbolische plekken
Het bureau telt inmiddels 180 medewerkers, verdeeld over vestigingen in Oslo, Innsbruck, New York en San Francisco. In The Big Apple werkt Snøhetta bovendien op de zeer symbolische plekken Ground Zero en Times Square. Met de bureaunaam zullen de meeste Amerikanen grote moeite hebben, maar verder voelt Thorsen zich zeer welkom in de Verenigde Staten.

“We worden echt omarmd door de gemeenschap daar. Voor stedelijke ruimtes als Times Square bestaat behoefte aan kwaliteiten die je in Noord-Europese modellen ziet, zoals een duurzame en democratische benadering. In de VS is de publieke ruimte te lang verstopt geweest, nu krijgen ze er een die genereus is. Niet erg Amerikaans misschien, maar de New Yorkers waarderen het wel.”

Eenmaal per jaar gaan alle medewerkers van Snøhetta naar het hart van Noorwegen, om gezamenlijk de bergtop te beklimmen waar het bureau min of meer toevallig naar vernoemd is. “We zijn ooit begonnen boven een bierlokaal dat Dovrehallen heet”, vertelt Thorsen. “Snøhetta is de naam van het hoogste punt van het gebergte dat Dovre heet, vandaar dat we daarvoor gekozen hebben.”

Neemt niet weg dat de piek een belangrijke rol speelt in de bureaucultuur. “We gaan er ieder jaar met onze medewerkers heen om hem te beklimmen. Het gaat ons om de fysieke ervaring in een collectieve setting. Het fysieke aspect komt ook terug in het ontwerpen; daarbij gebruik je niet alleen je brein of vingers, maar het hele lichaam. Het collectieve zit hem in het feit dat je met zijn allen naar boven en terug gaat en daar na afloop met elkaar over praat.”

Dat laatste doet het personeel in het door Snøhetta zelf ontworpen paviljoen aan de voet van de berg.

Woensdag 28 september is Jenny Osuldsen van Snøhetta te gast bij Lunch with an architect in Brussel.

Trefwoorden

snøhetta kjetil trædal thorsen

1	2024 in acht podcasts door Daan Roggeveen vrijdag, 27 december
2	Tien columns door Violette Schönberger vrijdag, 27 december
3	Vijf columns door Alexander Pols maandag, 30 december
4	Partner in beeld: VOLA donderdag, 2 januari
5	De Nederlandsche Bank: terug naar ontwerp Marius Duintjer en verder zaterdag, 4 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Universiteit Bergen opent faculteitsgebouw van Snøhetta

16 oktober 2017

'Mobiliteitscampus' voor Ford rond Michigan Central Station

28 juni 2018

Snøhetta schept gastronomische beleving op de zeebodem

1 november 2017

Vernieuwd Times Square officieel geopend

21 april 2017

Museum en bezoekerscentrum grot Lascaux geopend

3 april 2017

Twee opdrachten in VS voor Snøhetta

23 juli 2010

Nationale opera Noorwegen opent deuren

19 maart 2008

Noorse kantoren na verbouwing energieopwekkend

12 februari 2013

Snøhetta ontwerpt kunstcentrum Virginia Tech

25 maart 2010

Noren ontwerpen paviljoen Serpentine Gallery

22 maart 2007

Ontwerp paviljoen Serpentine Gallery onthuld

27 april 2007

Snøhetta ontwerpt cultureel centrum Dhahran

27 juni 2008

Snøhetta wint prijsvraag opera Busan

16 oktober 2012

Snøhetta presenteert ontwerp studiecentrum

8 april 2011

Noorse winnaar Mies van der Rohe Award

29 april 2009

Snøhetta wint prijsvraag hoofdkantoor Le Monde

19 januari 2015

Snøhetta wint prijsvraag kabelbaan Bolzano

28 juli 2015

Drie keer zoveel ruimte voor vernieuwd SFMOMA

6 mei 2016

Herinneringscentrum 11 september geopend

16 mei 2014

Snøhetta voltooit nieuw kristal-atelier voor Swarovski

5 februari 2019

Snøhetta ontwerpt Shanghai Grand Opera House

3 april 2019

Snøhetta biedt wandelaar over de Nordkette nieuwe perspectieven

11 juli 2019

Snøhetta presenteert geopend hoofdkantoor Le Monde in Parijs

17 december 2020

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december 2024, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december 2024, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december 2024, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december 2024, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.