Museum van Bommel van Dam
7 juni 2022
Museum van Bommel van Dam wenste een nieuwe huisvesting om grotere bezoekersaantallen te kunnen faciliteren en zich te manifesteren als culturele ontmoetingsplaats in de stad. Tegelijkertijd vroeg het in de binnenstad gelegen en voormalige postkantoor, een in 1938 door Rijksbouwmeester Hayo Hoekstra ontworpen rijksmonument, om een nieuwe bestemming.
Gelegen aan een doorgaande route van de historische binnenstad naar het station, de nabijheid van een park én het Limburg Museum in de directe omgeving is ook een stedenbouwkundige visie verwerkt in het ontwerp. Het park is gelijktijdig aan de herbestemming doorgetrokken tot het museum en vormt hiermee een groene loper van het station richting de binnenstad. Zo zijn zowel het Limburg Museum als Museum van Bommel van Dam zichtbaar aan elkaar gekoppeld als museumkwartier in het museumpark.
Het gewenste uitnodigende karakter van het museum en de stedenbouwkundige visie hebben ervoor gezorgd dat het gebouw voor een groot deel publiek toegankelijk is ontworpen. Er is een openbare belevingsroute in het gebouw opgenomen die start op de begane grond. In deze open ruimte hangt een groot kunstframe die het actuele programma etaleert. Onderweg naar boven biedt de openbare route een kleine ‘teaser’ op de expositiezalen en eindigt op het dak: met een sculpturaal vormgegeven kunstvenster en een groen dakterras. Het museum beschikt naast deze openbare route over een museumcafé, museumwinkel en ruim 1500 vierkante meter tentoonstellingsruimte. Ook een depot met stijlkamer, educatieve ruimte, auditorium, kunstuitleen, werkplaatsen en kantoor zijn in het gebouw ingepast.
Het monumentale postkantoor is voor de herbestemming naar museum optimaal verduurzaamd. In nauwe samenwerking tussen architect, bouwfysicus en installatie-adviseur is een integraal ontwerp gemaakt. Dit heeft ervoor gezorgd dat het gebouw nu gasloos is en beschikt over een perfect museaal binnenklimaat mét behoud van de monumentale waarde; een van de uitdagingen bij de herbestemming van het gebouw. Lage temperatuurverwarming is regelbaar per ruimte, voor de vereiste klimaatcondities in depots en museumzalen is ook lage temperatuurkoeling toegepast. Een lucht-water warmtepomp zorgt voor opwekking van warmte en koude voor het gebouw en is zodanig opgezet dat een toekomstige koppeling van het naastgelegen gebouwencomplex mogelijk is. Het dak is geïsoleerd, kunststof kozijnen zijn vervangen voor aluminium kozijnen in renovatieprofiel naar origineel beeld en nieuwe voorzetwanden isoleren de binnenschil van het gebouw uit de dertiger jaren. Ook de nieuwe toevoegingen, zoals het kunstvenster en de entree, zijn duurzaam en circulair ontworpen.
De monumentale trappenhuizen zijn gerestaureerd en functioneren als logistieke spil van het gebouw. Deze trappen zijn aangevuld met een nieuwe stalen trap richting de kap. Deze is demontabel en gemaakt van prefab gesneden blauwstaal die op locatie in elkaar geschroefd zijn. Bij alle toegepaste materialen is duurzaamheid een uitgangspunt in het ontwerp: restafval van glas tbv kleuring van tegels van de entreebalie en museumbar, geanodiseerde aluminium shingles als gevelbekleding, bamboebekleding in het kunstvenster, biocomposiet entreepanelen tot gerecyclede stoffen luchtkanalen. Dit levert een natuurlijk kleurenpalet op, voor zowel interieur als exterieur.
Het sculpturale kunstvenster, een van de twee nieuwe blikvangers van het museum, is aan de buitenzijde bekleed met aluminium shingles. Een volledig recyclebaar product, met een lange levensduur en lage onderhoudseisen. De vorm en de vouwen refereren aan enveloppen en daarmee aan de geschiedenis van het postkantoor. De binnenzijde is afgewerkt met bamboe, waarbij dit materiaal de organische vorm naadloos volgt. Naast dit kunstvenster vormt de nieuwe parkentree de tweede, eigentijdse ingreep. Een in de tachtiger jaren gebouwd tussenlid op een hoek heeft plaats gemaakt voor een contrasterende, uitnodigende en transparante entree en is eveneens bekleed met gevouwen aluminium ‘enveloppen’.
Met het verwerken van de oude identiteit van het monumentale postkantoor in het ontwerp van het Museum, het kunstvenster als eye-catcher op het dak, de openbare functies die het Museum huisvest en de verbindende rol die het daarmee krijgt tussen station en binnenstad versterkt dit gebouw de identiteit van Venlo.